Series:OSW Studies

The Western Borderlands. The place of Eastern Galicia and Volhynia in the Ukrainian state

Kresy Zachodnie. Miejsce Galicji Wschodniej i Wołynia w państwie ukraińskim

Author(s): Tadeusz A. Olszański / Language(s): Polish

Keywords: The Western Borderlands;Ukraine;Volhynia; Eastern Galicia; Ukraine’s domestic policy

The western part of Ukraine, the territory of Eastern Galicia, and western and central Volhynia did not enter the Soviet Union until after World War II. In fact, they are two different regions - Galicia and Volhynia have a very different history: Volhynia has always been associated with central Ukraine, Red Ruthenia (Eastern Galicia) has always gravitated towards Poland and Hungary, not towards Kiev. Also today, these two regions are connected - apart from shorter Sovietization - mainly the experience of peripherality. As in the past, as part of the Polish, Austro-Hungarian and Russian states, today, in independent Ukraine, these are peripheral and economically backward regions, and there is no sign that this will change. Lviv, which in the recent past was the mainstay of the Ukrainian independence movement and the center of independent socio-political thought, is becoming increasingly marginalized. Still, these lands are a mainstay of national identity, if only because one speaks and reads almost exclusively in Ukrainian. Here, too, national-democratic and nationalist groups, strongly opposed to any forms of reintegration of the post-Soviet area, have very strong support. This part of Ukraine, directly neighboring Poland, is especially important and particularly interesting to us. It still happens today that we call it "Eastern Borderlands". Among other things, for this reason, as well as due to the fact that within Ukraine it is also a provincial but also "symbolic" region, we have allowed ourselves to define it here as "Western Borderlands".

Eurasian integration. Russia's attempt at the economic unification of the Post-Soviet area.

Integracja euroazjatycka. Rosyjska próba ekonomicznego scalenia obszaru poradzieckiego

Author(s): Iwona Wiśniewska / Language(s): Polish

Keywords: Vladimir Putin; the Customs Union; post-soviet space; the Common Economic Space (CES); CIS; Eurasian integration;

Impuls do zacieśniania relacji, na razie w wąskim gronie trzech państw: Rosji, Kazachstanu i Białorusi, dał w 2009 roku ówczesny premier Rosji Władimir Putin. Rosja z determinacją przystąpiła do wdrażania zasad Unii Celnej między trzema państwami, a od 2012 roku również Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej. Integracja ma doprowadzić do wprowadzenia na tym obszarze czterech swobód: przepływu towarów, usług, kapitału i siły roboczej. Z punktu widzenia Moskwy tworzenie struktur integracyjnych ma przeciwdziałać zwłaszcza ekspansji ekonomicznej Unii Europejskiej i Chin oraz rozluźnianiu więzi krajów WNP z Rosją. Jednocześnie ścisła współpraca ma zagwarantować Rosji utrzymanie silnych wpływów polityczno-gospodarczych na tym obszarze. Mimo wielu ograniczeń procesu integracyjnego, w tym niewielkiej liczby uczestniczących w nim państw czy mało zaawansowanego poziomu wdrażania WPG, jest to jednak najdalej posunięty proces integracyjny w regionie od rozpadu ZSRR. Postępy we wdrażaniu zasad Unii Celnej można uznać za sukces Moskwy. Natomiast tworzenie WPG znajduje się dopiero na początkowym etapie i trudno obecnie stwierdzić, jak głęboko trzy państwa zharmonizują swoje rynki.

Greater Europe. Putin's Vision of the European (Dis)integration

Greater Europe. Putin's Vision of the European (Dis)integration

Author(s): Marek Menkiszak / Language(s): English

Keywords: Vladimir Putin; Russian - the European Union relations; the Eurasian Union

On several occasions since 2001 Vladimir Putin has raised the concept of ‘Greater Europe’, a partly-integrated common space comprising mainly Russia and the European Union. This concept has never been recast into a detailed political programme. While it has been championed as‘a Europe without dividing lines’, the concept would in practice permanently split Europe into two geopolitical blocs – the Western bloc of the European Union, with Germany in the dominant role, and the Eastern bloc, consisting of the emerging Eurasian Union, with Russia in a hegemonic position. In recent years Russia has undertaken a number of initiatives aimed at implementing some elements of the concept. However, most of these have failed to become reality. In this context, we should expect Russia’s policy to focus on implementing its priority project of Eurasian integration, based on the structures of the Customs Union/the Eurasian Union. The Greater Europe project, on the other hand, will be postponed until the time when, as Moscow believes, a weakened EU will be ready to accept Russian proposals.

Federation without federalism. Relations between Moscow and the regions

Federation without federalism. Relations between Moscow and the regions

Author(s): Jadwiga Rogoża / Language(s): English

Keywords: the Russian Federation;regional elites;national identity; political activity

The regions of the Russian Federation are immensely diverse economically and geographically as well as when it comes to their national identity, civic awareness and political activity. We are in fact dealing with a ‘multi-speed Russia’: along with the post-industrial regions with their higher living standards and a need for pluralism in politics, there are poverty-stricken, inertial regions, dependent on subsidies from the centre. // As a result of the policy of centralisation pursued by the Kremlin since 2000, the autonomy of the regions has been reduced fundamentally. This has affected the performance of the regional elites and made it difficult for the regions to use their natural advantages (such as resources or location) to their benefit. One of the effects of this policy has been the constantly decreasing number of the donor regions. The current model promotes the role of the region as a passive supplicant, for whom it is easier to seek support from the central government, offering loyalty in exchange, than to implement complex systemic reforms that would contribute to long-term development. Moscow’s control (political, economic and administrative) over the regions is currently so thorough that it contradicts the formally existing federal form of government in Russia.

Hostages to Moscow, clients of Beijing. Security in Central Asia as the role of the West diminishes

Hostages to Moscow, clients of Beijing. Security in Central Asia as the role of the West diminishes

Author(s): Maciej Falkowski / Language(s): English

Keywords: Central Asia; China; Russia;security;

The end of the Western military presence in Central Asia will mean the West’s influence on the security sphere in the region will be marginalised and it will also actually withdraw from the geopolitical rivalry. With regard to the architecture of security, a more active stance from China should not be expected, as it is unwilling to confront Russia, is aware of its own limitations in this sphere and views the United States as its main global rival. In a timeframe of the next few years, Russia’s policy will be the decisive factor influencing the security system in the region. One of its goals will be a drive to strengthen its military presence and to widen cooperation within the Collective Security Treaty Organisation. Although it is likely that Russia will dominate the dimension of Central Asia’s security architecture, this will not be synonymous with Russia taking over actual responsibility for security and certainly not with it undertaking efforts to solve regional problems.

Germany's stance on the TTIP. Background, interests and concerns

Germany's stance on the TTIP. Background, interests and concerns

Author(s): Konrad Popławski / Language(s): English

Keywords: Germany;US; TTIP; transatlantic cooperation; globalization; globalizacja;

Co-operation between the United States and Germany has for many years been a subject of disputes. In addition to the differences over the US engagement in the resolution of international conflicts, bilateral relations have been strained as a consequence of the so-called Snowden scandal and the unproved allegations that Chancellor Angela Merkel’s telephone was wiretapped. The Transatlantic Trade and Investment Partnership offers a chance for improving relations between Germany and the USA for the first time in many years. Companies from the two countries may benefit from the lifting of some barriers to transatlantic economic co-operation. Furthermore, the emergence of in fact an internal EU and US market, with reduced customs tariffs and harmonised legal and economic rules, will pressure the emerging economies to make their markets more open. The TTIP may create conditions for exporting US raw materials from unconventional sources to the European Union; and this will be a benefit of geopolitical significance for Germany. The German government is aware of the fact that diversification of supplies of fossil fuels will make Europe less dependent on pressure from Moscow.

Germany's stance on the TTIP. Background, interests and concerns

Niemcy wobec TTIP. Uwarunkowania, interesy, obawy

Author(s): Konrad Popławski / Language(s): Polish

Keywords: Germany; US; TTIP; transatlantic cooperation;transatlantc connections; globalization; globalizacja;

Współpraca polityczna i gospodarcza między Stanami Zjednoczonymi i Niemcami jest od wielu lat przedmiotem sporów i napięć. Obok tradycyjnych różnic dotyczących amerykańskiego zaangażowania w rozwiązywanie konfliktów międzynarodowych, stosunki obciążyła tzw. afera Snowdena i zarzuty o podsłuchiwanie telefonu kanclerz Angeli Merkel. Transatlantyckie Partnerstwo w Handlu i Inwestycjach wydaje się pierwszą od wielu lat szansą na poprawę stosunków Niemiec i USA. Producenci i eksporterzy z obu państw mogą skorzystać na ograniczeniu barier dla transatlantyckiej współpracy ekonomicznej. Korzyścią o znaczeniu geopolitycznym dla Niemiec z podpisania umowy TTIP może być stworzenie warunków do eksportowania amerykańskich zasobów z niekonwencjonalnych źródeł energii do Unii Europejskiej. Rząd RFN coraz bardziej zdaje sobie sprawę, że dywersyfikacja dostaw surowców ograniczy zależność Europy od Rosji.

In the shadow of history. Romanian-Moldovan relations

In the shadow of history. Romanian-Moldovan relations

Author(s): Kamil Całus / Language(s): English

Keywords: Romania;Moldova; Romanian-Moldovan relations;national identity;Romanian policy towards Moldova;Russian-speaking minority;

Romania and Moldova have developed very strong ties, resulting mainly from many years of common history (including joint statehood), language and cultural heritage. On the one hand, this closeness fosters bilateral relations, but on the other hand it places a serious burden upon them. This is because Moldovan statehood and identity has in some way been built in opposition to Romanian statehood and identity. Part of Moldovan society (especially the Russian-speaking minority) fears closer cooperation with Bucharest, seeing it as threatening a loss of independence and the declaration of unification with its western neighbour. Historic sentiment is also reflected in Bucharest’s policy towards Moldova. Officially, relations with Chisinau are considered as exceptional, and representatives of the Romanian political class are full of declarations of assistance and support for their eastern neighbour, appealing to the national, cultural and linguistic community. In practice, however, Romanian policy towards Moldova (and hence also the two countries’ bilateral relations) is most often shaped not by sentiment but by political pragmatism, resulting among others from a desire to win the support of the Romanian electorate.

The End Of The Myth of a brot herly Belarus? Russian soft power in Belarus after 2014: the background and its manifestations

Koniec mitu bratniej Białorusi. Uwarunkowania i przejawy rosyjskiego soft power na Białorusi po 2014 roku

Author(s): Kamil Kłysiński,Piotr Żochowski / Language(s): Polish

Keywords: Russia;Belarus;Russian-Belarusian relations;Russian soft power;

Narracja rosyjska w odniesieniu do Białorusi uległa zmianie w 2014 roku, kiedy w kontekście konfliktu na Ukrainie i eskalacji napięcia między Moskwą i Zachodem doszło w rosyjskich środowiskach eksperckich oraz elitach władzy do istotnej redefinicji postrzegania białoruskiego sojusznika. Dystansujący się od agresywnej polityki Moskwy wobec Kijowa Alaksandr Łukaszenka ostatecznie przestał być rozpatrywany jako jedyny i wystarczający gwarant utrzymania Białorusi w sferze rosyjskich wpływów. Tym samym w Rosji narastało przekonanie o niewystarczającym poziomie kontroli Moskwy nad Mińskiem, sprawowanej dotąd za pomocą instrumentów energetycznych (dostaw ropy i gazu), handlowych (preferencji na rosyjskim rynku zbytu) oraz militarnych (ścisłej współpracy armii obu państw). W związku z tym nastąpiła intensyfikacja, prowadzonych wcześniej na bardzo ograniczoną skalę, działań na rzecz stworzenia w sąsiedniej republice społeczno-kulturalnego soft power, promującego wartości „rosyjskiego świata”.

At crossroads. Current problems of Russia’s gas sector

Na rozdrożu. Aktualne problemy rosyjskiego sektora gazowego

Author(s): Szymon Kardaś / Language(s): Polish

Keywords: Russian gas;Russian gas sector;energy;Gazprom;

Rosyjski sektor gazowy znalazł się w trudnej sytuacji. Spiętrzenie wyzwań i problemów jest przede wszystkim konsekwencją jego upolitycznienia, nasilającej się rywalizacji między Gazpromem a tzw. niezależnymi producentami gazu, zmian na zagranicznych rynkach gazowych oraz wielokrotnie odkładanych reform. Wykorzystywanie Gazpromu w celach polityki wewnętrznej i zagranicznej, a także jako źródła dochodów rosyjskiej elity sprawiło, że kalkulacje ekonomiczne czy interes sektora jako całości były często przez państwo ignorowane. Konsekwencją tego są zarówno problemy sektora wydobywczego, jak i wyzwania na rynkach zewnętrznych. // Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie aktualnej kondycji rosyjskiego sektora gazowego i perspektyw jego rozwoju. W pracy zarysowano również w ograniczonym zakresie kontekst zmian, jakie zaszły w rosyjskim sektorze gazowym w latach 2000–2016.

The best Army Ukraine had. Changes in the Armed Forces of Ukraine after Russian Aggression

Najlepsza armia, jaką miała Ukraina. Zmiany w Siłach Zbrojnych Ukrainy po agresji rosyjskiej

Author(s): Andrzej Wilk / Language(s): Polish

Keywords: Ukrainian army;Ukrainian armed forces;reform; annexation of Crimea;

Czym w rzeczywistości były Siły Zbrojne Ukrainy wykazały rosyjska aneksja Krymu i pierwsze tygodnie wojny w Donbasie – skostniałą strukturą niezdolną do jakiegokolwiek sprawnego działania w warunkach minimalnego zaangażowania wroga, w której znacząca część kadry dopiero w trakcie konfliktu uzyskiwała świadomość, kogo reprezentuje i nierzadko z perspektywy służby w jednym z posowieckich okręgów wojskowych wybierała Rosję. // Wojna w Donbasie ukształtowała armię ukraińską. Dała świadomość i motywację żołnierzom, a kierownictwo resortu obrony i władze państwa zmusiła do dostosowania struktury – po raz pierwszy od momentu utworzenia – do faktycznych potrzeb operacyjnych, a także poniesienia kosztów powstrzymania zapaści w zakresie szkolenia i wyposażenia, przynajmniej do poziomu umożliwiającego nawiązanie wyrównanej walki z prorosyjskimi separatystami.

The aftermath of the crisis. An overhaul of Ukraine’s banking sector

Krajobraz po kryzysie. Ukraiński sektor bankowy w procesie głębokich przemian

Author(s): Rafał Sadowski / Language(s): Polish

Keywords: Ukraine; banking sector

Ukraiński sektor bankowy w latach 2014–2016 został dotknięty największym w dotychczasowej historii kryzysem. W ciągu tych trzech lat doszło m.in. do upadku prawie połowy banków dysponujących 30% aktywów całego sektora, łączny deficyt działalności banków wyniósł 11,8 mld USD (przy wartości aktywów 45,7 mld USD na koniec 2016 roku), a kapitał banków w hrywnach obniżył się prawie o połowę.Tak głęboki kryzys był nie tylko efektem załamania gospodarczego pogłębionego wojną z Rosją (w tym okupacją Krymu oraz utratą kontroli nad częścią Donbasu) i kryzysem wewnątrzpolitycznym (m.in. rewolucją godności), ale przede wszystkim istniejącą już wcześniej dysfunkcjonalnością sektora i patologicznymi praktykami związanymi z tzw. Bankowością oligarchiczną. W wielu przypadkach banki nie zajmowały się klasyczną działalnością finansową, lecz były wykorzystywane przez właścicieli jako instrumenty do pozyskiwania środków dla prowadzenia innych własnych interesów. Ponadto niektóre banki okazały się de facto piramidami finansowymi.

Integration or imitation? EU policy towards its Eastern Neighbours

Integration or imitation? EU policy towards its Eastern Neighbours

Author(s): Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz / Language(s): English

Keywords: EU policy; Eastern Neighbours

Does the European Union’s policy towards its Eastern neighbours have any chance of success? To what extent can the objective of ‘external integration’, i.e. the adoption of EU standards by its Easternneighbours, be achieved? The European Neighbourhood Policy is currently being reviewed and the revolutions in North Africa have triggered a fresh debate on this policy. Alongside this process, Poland's forthcoming presidency of the EU (given that Poland grants high priority to rapprochement with its Eastern neighbours) provides yet another pretext for posing the above questions. // However, these considerations extend beyond current events and the EU calendar. There are aspects of the central question, namely: Is the EU capable of exporting its own model of governance? This question is currently more focused on the local than the global potential of the European Union. Can it continue the process of ‘making Europe wider’?

Kosovo before the final decision. Regulating Kosovo's international status - historical & political conditions and prospects for future developments

Kosovo before the final decision. Regulating Kosovo's international status - historical & political conditions and prospects for future developments

Author(s): Marcin Kaczmarski,Wojciech Stanisławski,Adam Balcer / Language(s): English,Polish

The question of Kosovo's status is currently one of the most important issues in international politics. Since 1999, Kosovo has been an international protectorate which was created in the aftermath of the NATO intervention to stop the brutal pacification of the Albanian insurgency by Serb forces. The province has since de facto become independent of Serbia. // Resolution 1244 of the UN Security Council, which established the protectorate, does not preclude any possible outcome as regards its status. Aware that after the crimes of 1999, any attempt to re-integrate Kosovo into Serbia would lead to a massive Albanian uprising, the West has decided that the best solution would be to award Kosovo internationally supervised independence, while at the same time granting very wide autonomy to the Kosovo Serbs. Serbia and Russia rejected the solution proposed by the West, and so Kosovo became an arena of international rivalry for influence in the Western Balkans as well as another element of rivalry, transcending the regional dimension, between Russia and the West. Russia has been using the Kosovo case to build a new model of its relations with the United States and the EU. Since there is a group of countries sceptical about, or even opposed to, Kosovo's independence within the EU, the Kosovo settlement will be a test of the EU's ability to speak with one voice with regard to its external policy. // Kosovo is also important because of the possible negative consequences of its proclamation of independence as well as the recognition of that independence by the West. Such consequences will certainly include a serious souring of the West's relations with Russia and Serbia. Belgrade has announced that it will impose a transport and economic blockade on Kosovo. Combined with possible Serb demonstrations in the province, such a policy may lead to an outbreak of anti-Serb Albanian riots and to an activation of Albanian guerrilla militants in southern Serbia. Kosovo's independence will strengthen centrifugal tendencies in the Serb-populated regions of Bosnia and, to a lesser extent, Montenegro, engendering serious problems for these countries' integration with the EU. The purpose of this paper is to present the ethnic, historical, social and economic context of the Kosovo crisis, and to show its regional and global dimensions.

Kosovo – the question of final status

Kosovo – the question of final status

Author(s): Stanisław Tekieli / Language(s): English

Keywords: Kosovo

In June 2003, during a meeting held in Saloniki, the leaders of European Union member states turned to the presidents and heads of the governments of five Western Balkans nations – Croatia, Bosnia and Herzegovina, Serbia and Montenegro, Macedonia, and Albania – assuring them that Brussels sees a future for the entire region in Europe and that, without their membership in the EU, the integration of the continent would not be complete. Of these five – actually six, as Kosovo’s protectorate was represented by a separate delegation: the Prime Minister, President, the Head of the international administration, and a representative of the Serbian party – only Croatia can count on quick integration. The membership of the remaining countries is being spoken of (unofficially) in the perspective of ten to fifteen years. However, no EU diplomat is able to answer the question of how the integration of Bosnia and Herzegovina, and Kosovo, with the EU, will look in practice – these two organisms exist solely owing to the will and efforts of the international community.

New Regional In-Security System in Central Asia /// Caspian oil and gas: the facts at the end of the year 2000 // Russian Gas Industry - Current Condition and Prospects

New Regional In-Security System in Central Asia /// Caspian oil and gas: the facts at the end of the year 2000 // Russian Gas Industry - Current Condition and Prospects

Author(s): Krzysztof Strachota,Anna Wołowska,Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz / Language(s): English,Polish

In search of new routes. Ukraine’s foreign trade after the Revolution of Dignity

In search of new routes. Ukraine’s foreign trade after the Revolution of Dignity

Author(s): Sławomir Matuszak / Language(s): English

Keywords: Ukraine; foreign trade; international relations; economic policy; cooperation with Russia; economic relations with European Union;

The multi-vector policy, i.e. manoeuvring between the West and Russia without becoming involved in integration projects with either of them, which Ukraine had been following since it regained independence also had an economic aspect. Trade with Russia and other post-Soviet countries, the European Union and the rest of the world was equally important for Kyiv albeit for different reasons. Ukraine’s unwillingness to make binding decisions whether to establish closer co-operation with Russia or the EU was to a great extent an effect of its concern about the negative impact of this move on economic relations with the remaining areas. Ukrainian oligarchs, the main beneficiaries of income from exports, also failed to take a joint stance of integration processes in the region and were satisfied with the state of suspension in which Ukraine had found itself.

Troublesome Investment. The Belarusian Nuclear Power Plant in Astravyets

Kłopotliwa inwestycja. Białoruska Elektrownia Jądrowa w Ostrowcu

Author(s): Joanna Hyndle-Hussein,Szymon Kardaś,Kamil Kłysiński / Language(s): Polish

Keywords: Belarus; Astravyets; nuclear power plant; intergovernmental agreement; cooperation with Russia; investments; international safety standards;

Od dekady w Ostrowcu na Białorusi trwa realizacja projektu pierwszej w tym kraju elektrowni jądrowej. Rozpoczęcie inwestycji było możliwe dzięki podpisaniu w 2012 roku międzyrządowego kontraktu z Rosją, która zapewnia niemal całkowite jego finansowanie i dostarcza technologię. Elektrownia w Ostrowcu jest pierwszym w Europie przypadkiem budowy całkowicie nowej siłowni jądrowej, zainicjowanym po katastrofie w Czarnobylu w 1986 roku. Choć Białoruska Elektrownia Jądrowa, jak formalnie nazywa się projekt, powstaje zaledwie 200 km od granicy Polski, inwestycja ta rzadko jest zauważana przez media polskie i unijne, nie wywołała również szerszej dyskusji na temat kwestii związanych z bezpieczeństwem. Jedynym krajem, w którym elektrownia w Ostrowcu budzi duże kontrowersje, jest Litwa. Ostrowiec jest tam nie tylko przedmiotem debaty, ale też kluczowym zagadnieniem w stosunkach Litwy z państwami sojuszniczymi – UE i NATO. Stanowisko Litwy wynika z lokalizacji białoruskiego obiektu, położonego niecałe 50 km od Wilna, oraz obaw litewskich ekspertów, że w trakcie jego realizacji naruszane są międzynarodowe standardy bezpieczeństwa. Dzięki zabiegom Wilna białorusko-rosyjska inwestycja pojawiła się w agendzie międzynarodowej.

The Silk Railroad. The EU-China rail connections: background, actors, interests

Kolejowy Jedwabny Szlak. Połączenia kolejowe UE–Chiny: uwarunkowania, aktorzy, interesy

Author(s): Jakub Jakóbowski,Konrad Popławski,Marcin Kaczmarski / Language(s): Polish

Keywords: European Union; China; transport; rail connections; Central Europe; transport corridors; rail transport;

W opracowaniu zaprezentowano stan i perspektywy rozwoju połączeń kolejowych pomiędzy Chinami i państwami Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem roli Europy Środkowej. Przedstawiono cele i politykę strony chińskiej w procesie tworzenia połączeń kolejowych z krajami europejskimi, porównano istniejące i planowane kolejowe korytarze transportowe, zaprezentowano analizę potencjału ekonomicznego przewozów kolejowych Chiny–Europa, a także modele biznesowe współpracy z Chinami, związanej z wykorzystaniem transportu kolejowego. Opracowanie zostało przygotowane na podstawie materiałów źródłowych oraz wywiadów z przedstawicielami europejskich i chińskich firm zaangażowanych w rozwój połączeń kolejowych, a także wywiadów z chińskimi analitykami zajmującymi się problematyką Pasa i Szlaku.

The unfinished reform. An assessment of the energy transformation in Germany during the rule of the grand coalition 2013–2017

Niedokończona reforma. Bilans transformacji energetycznej w Niemczech w okresie rządów wielkiej koalicji 2013–2017

Author(s): Rafał Bajczuk / Language(s): Polish

Keywords: Germany; energy sector; political grand coalition; energy reforms; energy strategy; renewable energy sources; government; energy lobby;

W kończącej się kadencji rządu koalicja CDU/CSU-SPD wdrożyła kluczowe zmiany ustawowe umożliwiające dalszą realizację transformacji energetycznej (Energiewende), zakładającej całkowitą przebudowę niemieckiego systemu energetycznego do 2050 roku. Termin Energiewende (zwrot energetyczny) został rozpowszechniony w Niemczech w 2011 roku, kiedy w reakcji na protesty społeczne po katastrofie elektrowni w japońskiej Fukushimie rząd ogłosił przyspieszenie wyłączania elektrowni jądrowych oraz zaczął używać tego terminu do popularyzacji strategii energetycznej, której głównym celem jest rozwijanie odnawialnych źródeł energii (OZE)1. Długofalowe cele Energiewende to redukcja emisji gazów cieplarnianych o 80–95% do 2050 roku oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w zużyciu energii pierwotnej do 60% (obecnie 13%). W przyszłości zielona energia elektryczna ma zastąpić nie tylko tę produkowaną w konwencjonalnych elektrowniach, ale również gaz ziemny w ogrzewaniu i ropę naftową w transporcie. Należy jednak pamiętać, że korzenie koncepcji Energiewende sięgają końca lat siedemdziesiątych XX wieku i protestów przeciw rozwijaniu energetyki jądrowej w Niemczech. Państwo niemieckie wspiera zaś rozwój odnawialnych źródeł energii na szeroką skalę od końca lat dziewięćdziesiątych. Transformacja energetyczna cieszy się szerokim poparciem społecznym, popierają ją również wszystkie partie polityczne, a różnice programowe dotyczą jedynie tempa realizacji strategii, ale nie celu. Energiewende stała się elementem niemieckiej tożsamości i ważną częścią pozytywnego wizerunku Niemiec. Tym samym strategia ma bardzo duże znaczenie dla niemieckiej polityki.