Diskriminacija. Jedan pojam, mnogo lica
Discrimination. One concept, many facets
Contributor(s): Filip Andronik (Illustrator), Zlatiborka Popov-Momčinović (Editor), Saša Gavrić (Editor), Predrag Govedarica (Editor)
Subject(s): Social Sciences, Gender Studies, Education, Law, Constitution, Jurisprudence, Media studies, Human Rights and Humanitarian Law, Communication studies, Sociology, Ethnic Minorities Studies
Published by: Sarajevo Open Centre
Keywords: discrimination; Sejdić-Finci; education; gender discrimination; religious education; ethnic minorities; media;
Summary/Abstract: Projekat Diskriminacija, jedan pojam – mnogo lica nastao je kao posljedica opservacija kroz koje je uočeno da u bosanskohercegovackom društvu postoje različiti oblici diskriminacija, koji traže kritičku refleksiju i aktivističku reakciju. Željeli smo da putem neformalnih predavanja i druženja na Filozofskom fakultetu Pale, koji nam je otvorio svoja vrata za ove aktivnosti, razmatramo različite oblike diskriminacije koji postoje u našem društvu. Analizirali smo kako sam pojam, tako i njegovu manifestaciju u političkom životu, obrazovanju, medijima i sl. Željeli smo da progovorimo u svoje ime, ali i ime onih koji nisu u poziciji da kažu svoje mišljenje, jer su lišeni mogućnosti da javno iznesu svoj problem, da ukažu na različite oblike sopstvene isključenosti iz društva, da progovore o obespravljenosti i diskriminaciji kojoj su izloženi, jer je njihova marginalizacija nevidljiva, a glas nečujan.
Series: SOC - Ljudska prava
- Print-ISBN-13: 978-9958-536-00-7
- Page Count: 178
- Publication Year: 2012
- Language: Bosnian
Predrag Govedarica O PROJEKTU
Predrag Govedarica O PROJEKTU
(Predrag Govedarica ABOUT PROJECT)
- Author(s):Predrag Govedarica
- Language:Bosnian
- Subject(s):Human Rights and Humanitarian Law
- Page Range:7-8
- No. of Pages:2
- Keywords:discrimination; about project; Predrag Govedarica;
- Summary/Abstract:Projekat Diskriminacija, jedan pojam – mnogo lica nastao je kao posljedica opservacija kroz koje je uočeno da u bosanskohercegovackom društvu postoje različiti oblici diskriminacija, koji traže kritičku refleksiju i aktivističku reakciju. Željeli smo da putem neformalnih predavanja i druženja na Filozofskom fakultetu Pale, koji nam je otvorio svoja vrata za ove aktivnosti, razmatramo različite oblike diskriminacije koji postoje u našem društvu. Analizirali smo kako sam pojam, tako i njegovu manifestaciju u političkom životu, obrazovanju, medijima i sl. Željeli smo da progovorimo u svoje ime, ali i ime onih koji nisu u poziciji da kažu svoje mišljenje, jer su lišeni mogućnosti da javno iznesu svoj problem, da ukažu na različite oblike sopstvene isključenosti iz društva, da progovore o obespravljenosti i diskriminaciji kojoj su izloženi, jer je njihova marginalizacija nevidljiva, a glas nečujan.
DISKRIMINACIJA – ŠTA JE TO?
DISKRIMINACIJA – ŠTA JE TO?
(DISCRIMINATION - WHAT IS THAT?)
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Ethnic Minorities Studies
- Page Range:11-20
- No. of Pages:10
- Keywords:discrimination; social phenomenon; stereotypes;
- Summary/Abstract:Diskriminacija je negativna društvena pojava. Nažalost, ona je globalno rasprostranjena – nema društva bez diskriminacije. Stoga je često posmatramo kao “normalnu” pojavu, što nas onemoćava da se protiv nje borimo jer je često i ne primećujemo obavljajući svoje svakodnevne rutine. U tom kontekstu je neophodno razviti svest i kritički potencijal društva da je prepozna, ali i da se bori protiv različitih oblika diskriminacije. Diskriminacija se sprovodi nad specifičnim grupama ljudi i individuama na osnovu njihove etničke, rasne, verske pripadnosti, pola/roda, godina storosti, seksualne orijentacije, fizičkih i mentalnih sposobnosti, političkih i drugih opredeljenja itd. Ona predstavlja nipodaštavački oblik delovanja prema specifičnim grupama ljudi, što cementira i dalje otežava njihov položaj. Zbog toga ove grupe nisu u mogućnosti da ostvare svoja prava i da imaju iste šanse kao i ostali.
DISKRIMINACIJA OSTALIH – SLUČAJ “SEJDIĆ I FINCI PROTIV BOSNE I HERCEGOVINE“
DISKRIMINACIJA OSTALIH – SLUČAJ “SEJDIĆ I FINCI PROTIV BOSNE I HERCEGOVINE“
(DISCRIMINATION OF OTHERS - CASE "SEJDIC AND FINCI VERSUS BOSNIA AND HERZEGOVINA")
- Author(s):Saša Gavrić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Government/Political systems, Ethnic Minorities Studies
- Page Range:22-45
- No. of Pages:34
- Keywords:discrimination; others; Sejdić-Finci; BiH;
- Summary/Abstract:Najkasnije 22. decembra 2009. svima je postalo jasno: Bosni i Hercegovini potrebna je ustavna reforma, uključujući i reformu izbornog sistema. Evropski sud za ljudska prava (ESLjP) u Strazburu presudio je u korist podnosioca predstavke u predmetu “Finci i Sejdić protiv Bosne i Hercegovine”6 . Nemogućnost da manjine aktivno učestvuju na izbornima nema objektivnu opravdanost i time je ta zabrana protivna slovu i duhu Evropske konvencije o ljudskim pravima, koja zabranjuje diskriminaciju, utvrdio je sud (detalje presude vidi u poglavlju 3). Bosnu i Hercegovinu su pred Sudom za ljudska prava tužili predsjednik Jevrejske zajednice BiH i bosanskohercegovački diplomata Jakob Finci i Dervo Sejdić, a nekadašnji član Vijeća Roma Bosne i Hercegovine. Finci i Sejdić su tužili BiH jer su kao pripadnici manjinskih zajednica u BiH diskriminisani. Sjetimo se, po Dejtonskom ustavu samo pripadnici konstitutivnih naroda – Bošnjaci, Srbi i Hrvati, mogu biti birani u Predsjednišvo Bosne i Hercegovine i “gornji dom” – Dom naroda – Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine. Manjinskim zajednicama (pripadnicima nacionalnih manjina) pristup je onemogućen, jer je postdejtonska, bosanskohercegovačka država izgrađena jasnim etničkim, ali i entiteskim proporcijama (Ibrahimagić i dr. 2010). Ta trojna podjela vlasti ne karakteriše naravno samo Predsjedništvo BiH i Dom naroda PS BiH, nego i mnoge druge institucije i upravna tijela vlasti na državnom, entitetskom i kantonalnom nivou. Pravilo etničko-entitetskog proporcionalnog odnosa trebalo je (o)jačati mir i poštovanje među trima većinskim etničkim grupama. Za manjine i one koji se etnički ne opredjeljuju (npr. tzv. Bosanci) nije bilo mjesta. No, baš taj check-and-balance (Bieber 2009) danas često predstavlja prepreku u daljnem razvoju zemlje, naročito u kontekstu izgradnje funkcionalne države koja teži članstvu u Evropskoj uniji.
ОБРАЗОВАЊЕ, ДИСКРИМИНАЦИЈА И ПЕРСПЕКТИВЕ ИНКЛУЗИВНОГ ОБРАЗОВАЊА У БиХ
ОБРАЗОВАЊЕ, ДИСКРИМИНАЦИЈА И ПЕРСПЕКТИВЕ ИНКЛУЗИВНОГ ОБРАЗОВАЊА У БиХ
(EDUCATION, DISCRIMINATION AND PROSPECTS OF INCLUSIVE EDUCATION IN BiH)
- Author(s):Dragoljub Krneta
- Language:Bosnian
- Subject(s):Education, Human Rights and Humanitarian Law, Evaluation research, Inclusive Education / Inclusion
- Page Range:47-91
- No. of Pages:45
- Keywords:education; discrimination; inclusive education; BiH;
- Summary/Abstract:Iako se inkluzivno obrazovanje nalazi u centru interesovanja ne samo prosvjetne, nego i šire kulturne javnosti, još uvijek, kao model, nije dovoljno precizno formuliran i jednoznačno prezentiran, što izaziva česte zabune i pogrešne interpretacije (pa čak i konfuziju) kod nastavnika i učenika. Njegova implementacija u nastavnoj praksi je u dobroj mjeri proizvoljna, što izaziva dodatne nejasnoće ne samo kod nastavnika, nego i kod učenika, roditelja, pa i kod kreatora obrazovne politike, ali (što je posebno nepovoljno) i kod dijela pedagoga i psihologa. Na takve zaključke upućuju i različite procjene smisla inkluzivnog obrazovanja koje se kreću od apologetike do (ne) skrivenog osporavanja, tj. od nekritički ispoljenih stavova potpore i prihvatanja do neskrivenih (manje ili više argumentiranih) osporavanja.
RODNO ZASNOVANA DISKRIMINACIJA U MEDIJSKOJ NE/KULTURI BOSNE I HERCEGOVINE
RODNO ZASNOVANA DISKRIMINACIJA U MEDIJSKOJ NE/KULTURI BOSNE I HERCEGOVINE
(GENDER-BASED DISCRIMINATION IN THE MEDIA NON/CULTURE OF BOSNIA-HERZEGOVINA)
- Author(s):Lejla Turčilo
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Media studies, Human Rights and Humanitarian Law, Communication studies
- Page Range:93-105
- No. of Pages:13
- Keywords:gender discrimination; media culture; BiH;
- Summary/Abstract:Jedna od glavnih odrednica savremenog društva i svijeta jest njegova orijentiranost na medije i stvarnost koju oni kreiraju. Ogroman je broj medija kojima je svako od nas izložen svakodnevno, često i nesvjestan njihova prisustva. Kaže se da je savremena egzistencija čovjeka obilježena konstantnom podijeljenošću pažnje, a mediji odvlače značajn dio te pažnje savremenog čovjeka.
VERONAUKA I DISKRIMINACIJA
VERONAUKA I DISKRIMINACIJA
(RELIGIOUS STUDIES AND DISCRIMINATION)
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Serbian
- Subject(s):Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Theology and Religion
- Page Range:107-123
- No. of Pages:17
- Keywords:religious studies; discrimination;
- Summary/Abstract:Veronauka je predmet koji uspostavlja vezu između najdubljih sfera bića koje veruje i njegove manifestacije u društvenom polju. Ona se tiče naših znanja o učenjima vlastite ali i drugih vera, kao i emotivnih senzora koje razvijamo u stalnom dijalogu između čoveka i Boga, crkve i društva, svetog i svetovnog. Ona se tiče i voljnog aspekta našeg bića te, budući da religija ima saznajnu, emotivnu i akcionu komponentu, ovakvu jednu strukturu ima, ili bi trebalo da ima i veronauka. Kao takva, ona nije tipičan predmet čije se gradivo jednostavno može savladati, a puko savladavanje gradiva ovde i ne treba da bude cilj.
NACIONALNE MANJINE U MEDIJSKOJ PRIZMI BOSNE I HERCEGOVINE
NACIONALNE MANJINE U MEDIJSKOJ PRIZMI BOSNE I HERCEGOVINE
(ETHNIC MINORITIES IN MEDIA PRISMS OF BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Vesna Đurić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Media studies, Communication studies, Ethnic Minorities Studies
- Page Range:125-131
- No. of Pages:7
- Keywords:ethnic minorities; media reporting; BiH;
- Summary/Abstract:Padom komunizma krajem 80-ih godina 20. vijeka obnovljen je interes za prava nacionalnih manjima u cijeloj Evropi. Dok je većina evropske pažnje bila usmjerena na potencijalni etnički sukob na istoku, ovaj problem je postao važan za cijeli kontinent, ističe američka teoretičarka Tove Malloy u svojoj knjizi Nacionalne manjine u Evropi. Mediji u tranziciji ignorišu probleme manjina, osim ako nisu predmet kriminalističkog diskursa. Selekcija vijesti od izvora informacije do urednika u medijima, ima unutrašnju logiku – često nije eksplicitna već implicitna, i bitno utiče na načine reprodukcije stvarnosti.
PRAVNI OSVRT NA DISKRIMINACIJU
PRAVNI OSVRT NA DISKRIMINACIJU
(LEGAL REVIEW OF DISCRIMINATION)
- Author(s):Vladana Vasić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Evaluation research
- Page Range:135-140
- No. of Pages:6
- Keywords:legal review; discrimination;
- Summary/Abstract:Princip nediskriminacije i zabrana diskriminacije na bilo kojem osnovu u Bosni i Hercegovini inkorporisani su u njen ustavni poredak. Ustavom BiH zabranjuje se diskriminacija, te garantuje uživanje prava i sloboda svima bez ikakve razlike jer je, prema Ustavu BiH, država obavezna da osigura prava i slobode svima “bez diskriminacije po bilo kom osnovu, kao što je spol, rasa, boja, jezik, vjera, političko i drugo uvjerenje, nacionalno ili socijalno porijeklo, povezanost sa nekom nacionalnom manjinom, imovina, rođenje ili bilo koji drugi status”. Ustavom BiH se garantuje i najviši stepen međunarodno priznatih ljudskih prava i osnovnih sloboda, a sam Ustav predviđa da su “opća načela međunarodnog prava sastavni dio pravnog poretka Bosne i Hercegovine i entiteta”.
“EDUS – EDUKACIJA ZA SVE” I DISKRIMINACIJA DJECE S POREMEĆAJIMA IZ AUTISTIČNOG SPEKTRA U BOSNI I HERCEGOVINI
“EDUS – EDUKACIJA ZA SVE” I DISKRIMINACIJA DJECE S POREMEĆAJIMA IZ AUTISTIČNOG SPEKTRA U BOSNI I HERCEGOVINI
("EDUS - EDUCATION FOR ALL" AND DISCRIMINATION OF CHILDREN WITH AUTISTIC SPECTRUM DISORDERS IN BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Nirvana Pištoljević, Sanela Lindsay
- Language:Bosnian
- Subject(s):Education, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Evaluation research, Health and medicine and law, Inclusive Education / Inclusion
- Page Range:142-146
- No. of Pages:5
- Keywords:EDUS; education; children; discrimination; autism; BiH;
- Summary/Abstract:Gotovo svaka druga osoba u BiH trpi socijalnu isključenost (Human Development Report on Social Exclusion in BiH, UNDP 2007). Među njima, u naročito teškom položaju visoke ili potpune ovisnosti o drugima, nalaze se djeca i odrasli sa poremećajima u razvoju. Iako evropska zemlja po mnogim kriterijima, Bosna i Hercegovina znatno zaostaje za naprednim zemljama kad je u pitanju ravnopravan tretman djece s posebnim potrebama i njihovih porodica u oblasti obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite. Zbog prirode poremećaja iz autističnog spektra koji otežavaju ili potpuno onemogućavaju funkcionalnu komunikaciju s vanjskim svijetom, te slabe obaviještenosti ne samo generalne populacije već i stručnih lica, život porodica s djecom s ovakvim poremećajima dodatno je otežan.
“POGODI KO DOLAZI NA VEČERU?“
“POGODI KO DOLAZI NA VEČERU?“
("GUESS WHO'S COMING TO DINNER?")
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Serbian
- Subject(s):Film / Cinema / Cinematography
- Page Range:148-149
- No. of Pages:2
- Keywords:cinematography; Sidney Poitier;
- Summary/Abstract:Sjajan film sa još sjajnijim Sidnijem Poatjeom u glavnoj ulozi (takođe Spenserom Trejsijem i kultnom Ketrin Hepbern, koja je u holivudsku produkciju unela lik žene koja ima svoje ja). Tema je večna – neplanirana ljubav između dvoje mladih, samo što je ona belkinja a on Afroamerikanac. Oni obožavaju jedno drugo i ništa više im ne treba osim te ljubavi, ali se uskoro suočavaju sa činjenicom da im preti neprihvaćenost od društva. No, reakcija šire društvene scene je samo nagoveštena kao mogućnost (npr. kad radoznala poznanica dolazi nepozvana u kuću da izvidi situaciju).
ДИСКРИМИНАЦИЈА – ЈЕДАН ПОЈАМ МНОГО ЛИЦА
ДИСКРИМИНАЦИЈА – ЈЕДАН ПОЈАМ МНОГО ЛИЦА
(DISCRIMINATION - ONE TERM MANY FACES)
- Author(s):Stanislav M. Tomić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Semantics
- Page Range:153-155
- No. of Pages:3
- Keywords:discrimination; term; polysemy;
- Summary/Abstract:U beznađu postojanja, suočen sa samim sobom i nepodnošljivom prazninom, čovjek je davno raspisao potragu za svojim smislom, koji se u njegovoj povjesti tako često gubi i ponovno nalazi i onda opet nekako izmiče u svojoj nepostojanosti. Javljali su se tako mnogi umovi koji su svojim pozivom nudili različite odgovore kao moguće ishode dugog i napornog traganja za suštinom ljudskog bitisanja. Svaki od njih je probudio nadu da je pravi smisao pronađen i da će konačno biti stavljen u ljudsko vlasništvo. Prateći razvoj ideja o ljudskoj prirodi, mi smo na tragu tog smisla, koji nam, ipak, i dalje izmiče, ostavljajući za sobom težak dojam neuhvatljivosti kao kamen koji umjesto temeljca može biti kamen spoticanja razočaranog nadahnuća. Ali takav je put do svake vrijednosti. I svijest o tome treba održati našu budnost i volju za traganjem.
DISKRIMINACIJA U MEDIJIMA
DISKRIMINACIJA U MEDIJIMA
(DISCRIMINATION IN MEDIA)
- Author(s):Mladen Lakić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Law, Constitution, Jurisprudence, Media studies, Human Rights and Humanitarian Law, Communication studies
- Page Range:157-162
- No. of Pages:6
- Keywords:discrimination; media; BiH;
- Summary/Abstract:Diskriminacija različitih grupa, na različitim osnovama, po mišljenju različitih teoretičara i aktivista za ljudska prava, izrazito je prisutna u bosanskohercegovačkom društvu. U raspravama o tome ko je kriv za takvo stanje i kako ga promijeniti, akcenat se u najvećoj mjeri stavlja na medije. Jer, mediji su ti koji utiču na formiranje javnog mnjenja, imaju moć da utiču na stavove. S druge strane, mediji su dužni da služe opštem javnom interesu i omoguće participaciju svih, bez obzira na njihovo nacionalno, vjersko, seksualno ili bilo koje drugo deklarisanje. Ipak, skoro svakodnevna medijska izvještavanja diskriminaciju koriste kao uobičajeni pristup, takoreći, šablon u radu. Problem diskriminacije u medijima se najbolje ogleda u izvještavanju o nacionalnim i seksualnim manjinama, gdje se teži ka tabloidizaciji ovih tema ali nerijetko i podsticanju mržnje i nasilja prema ovim grupama. Odnos medija i manjinskih grupa najčešće je odlikovan neznanjem, stvaranjem konflikata, podizanjem tenzija ili potpunom izolacijom i ignorisanjem tih grupa.
DISCRIMINATION - ONE CONCEPT, MANY FACETS
DISCRIMINATION - ONE CONCEPT, MANY FACETS
(DISCRIMINATION - ONE CONCEPT, MANY FACETS)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:English
- Subject(s):Language and Literature Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Semantics
- Page Range:164-169
- No. of Pages:6
- Keywords:discrimination; concept; BiH;
- Summary/Abstract:The main reason for initiating the project Discrimination - One Concept Many Facets was the recognition of the fact that, despite the new laws that were passed in BIH to combat discrimination, its different forms and manifestations still exist and circulate in our society. In order to shed more light onto this phenomenon, to initiate critical reflection, and foster civic activism against discrimination, The Students’ Association of the Faculty of Philosophy Pale (SOFF), in cooperation with Sarajevo Open Center (SOC), launched this project in the form of panel discussions and the publication of a collection of papers. In this way the spoken and written word were combined, and space was provided for critical and socially engaged thinking in a discursive way. With the idea to initiate cooperation between them, it was decided that the target group of our project were going to be students at the Faculty of Philosophy in Pale, as well as professors, assistants and faculty staff.
O AUTORIMA/CAMA
O AUTORIMA/CAMA
(ABOUT AUTHORS)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Essay|Book Review |Scientific Life
- Page Range:170-175
- No. of Pages:6
- Keywords:about authors;
IZ RECENZIJE
IZ RECENZIJE
(FROM REVIEW)
- Author(s):Mišo Kulić, Jasmina Husanović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Essay|Book Review |Scientific Life, Book-Review
- Page Range:176-176
- No. of Pages:1
- Keywords:from review;
- Summary/Abstract:Radovi u publikaciji Diskriminacija – jedan pojam, mnogo lica upućuju čitateljke i čitatelje da shvate lica i naličja bosanskohercegovačke stvarnosti, evidentna u diskriminatornim praksama na nivou svakodnevnog života, kao rezultat internalizirane logike nasilja u bosanskohercegovačkom društvu. Kroz svakodnevicu, kroz administrativno-birokratsko upravljanje životom građana BiH, te kroz zakonodavstvo i institucije, svjedočimo procesima kojima zapravo služi diskriminacija u javnom životu – eksploataciji, osiromašenju, marginalizaciji i otuđenju. Stoga je ova publikacija vrijedan korak u javnoj borbi protiv diskriminacije, kao obliku borbe za jednakost, a protiv društvenog, političkog, svakodnevnog nasilja.