Series:IZ Policy Papers

0.00 €

Aktywność Niemiec na arenie międzynarodowej w 2017 r

Author(s): Jadwiga Kiwerska / Language(s): Polish

W 2017 r. natężeniu uległy różne niekorzystne tendencje w otoczeniu Europy: kryzys migracyjny/uchodźczy, który wprawdzie osłabł, ale jednak pozostał problemem, wyzwania dla wspólnoty transatlantyckiej związane z administracją Donalda Trumpa, Rosja i brak możliwości znalezienia jakiegoś modus vivendi w relacjach z nią, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa, Bliski Wschód jako źródło terroryzmu zagrażającego Unii Europejskiej, także od wewnątrz. Wyzwaniem, przed jakim stanęła sama Unia Europejska, stało się pytanie o skalę i sposób jej dalszej integracji; problemem był model reformy strefy euro oraz utrzymanie spoistości projektu europejskiego. Aktywność Niemiec na arenie międzynarodowej determinowana była przypadającymi na wrzesień 2017 r. wyborami do Bundestagu. Proponując konkretne rozwiązania, uwzględniające w dużym stopniu interes niemiecki, starano się zachować dystans wobec kontrowersyjnych propozycji.

More...

0.00 €

Bilans 25 lat Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z dnia 17 czerwca 1991 r.

Author(s): Marta Balcerek-Kosiarz,Tomasz Budnikowski,Radosław Grodzki,Piotr Kubiak,Tomasz Morozowski,Witold Nowak,Andrzej Sakson,Marcin Tujdowski,Maria Wagińska-Marzec / Language(s): Polish

25-lecie podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy skłania do podsumowania jego realizacji na różnych polach: polityki, gospodarki, kwestii społecznych i kultury. Autorzy opracowania pokusili się także o refleksje odnoszące się do perspektyw stosunków polsko-niemieckich. Relacje te charakteryzują się obiektywną asymetrią wynikającą z różnego potencjału ludnościowego, terytorialnego, gospodarczego oraz miejsca i znaczenia obu państw na arenie międzynarodowej. Zawarcie Traktatu w 1991 r. oznaczało historyczny zwrot w kierunku dobrosąsiedzkich i partnerskich relacji.. Nie oznacza to jednak, iż pomimo zbieżności strategicznych interesów nie występują różnego rodzaju sprzeczności, np. dotyczące polityki energetycznej i klimatycznej, historycznej czy też pozycji prawnej mniejszości narodowych.

More...

0.00 €

Dynamika niemieckiej opinii publicznej. Pozycja partii politycznych na podstawie sondaży i wyników wyborów do parlamentów krajowych (2011-2012)

Author(s): Piotr Cichocki,Piotr Kubiak / Language(s): Polish

Wyniki badań sondażowych przeprowadzanych w 2011 i 2012 r. pokazały, że głównymi problemami politycznymi w oczach niemieckiej opinii publicznej były kryzys zadłużenia (w strefie euro) i bezrobocie. Pomimo spadku entuzjazmu dla kierunku zmian gospodarczych wzrastało zaufanie do rządu CDU/CSU-FDP Angeli Merkel. Beneficjentem tego trendu były przede wszystkim partie chadeckie, które cieszyły się znacznie większym zaufaniem społecznym aniżeli FDP. W 2012 r. A. Merkel zdystansowała w rankingu popularności liderów opozycyjnej SPD Franka-Waltera Steinmeiera i Peera Steinbrücka. Do grona najmniej popularnych polityków zaliczali się obaj przywódcy FDP, Guido Westerwelle i Philipp Rösler. Znaczące sukcesy w wyborach krajowych zaczęły odnosić partie otrzymujące dotąd mniejsze poparcie. Mieszkańcy Badenii-Wirtembergii i Nadrenii-Palatynatu silnie wsparli partię Zielonych, co było efektem dynamicznej debaty wewnątrzniemieckiej na temat energetyki atomowej. W Berlinie, Kraju Saary, Szlezwiku-Holsztynie i Nadrenii Północnej-Westfalii sukces odniosła Partia Piratów, która stała się nową siłą wyodrębnianą w sondażach. Równocześnie jednak zauważalny stał się stopniowy wzrost społecznego poparcia dla wielkich partii: CDU/CSU i SPD.

More...

0.00 €

Dynamika niemieckiej opinii publicznej. Wizerunek Polski i Polaków w Niemczech

Author(s): Piotr Cichocki,Agata Lewandowska,Michał Nowosielski / Language(s): Polish

Autorzy patrzą na problem obrazu Polski i Polaków w oczach niemieckiego społeczeństwa z dwóch perspektyw. Po pierwsze, przez pryzmat społecznych wyobrażeń Polski jako kraju za wschodnią granicą oraz Polaków jako sąsiadów. Po drugie, poprzez zawężenie perspektywy do wizerunku Polaków mieszkających i migrujących do RFN. Wizerunek Polski i Polaków w Niemczech wyłaniający się z analizy badań opinii publicznej oraz publikacji prasowych jest niejednoznaczny. Pozytywne aspekty wizerunku Polski i Polaków obecne są w większym stopniu na łamach niemieckiej prasy, gdzie wyróżnić można dwa elementy wizerunku Polski: jako ważnego aktora europejskiego oraz jako kraju o dynamicznie rozwijającej się gospodarce. Jednocześnie wyniki badań sondażowych wykazują, iż pozytywne zmiany w dyskursie niekoniecznie przekładają się na postawy Niemców.

More...

0.00 €

Ethnische Ökonomie – eine Fallstudie über in Berlin lebende Polen

Author(s): Dorota Kot / Language(s): German

Praca zawiera wprowadzenie w tematykę przedsiębiorczości etnicznej wraz z prezentacją zastosowanych metod badawczych, wyniki badań oraz sugestie dotyczące przyszłych działań, tak indywidualnych (porady dla przedsiębiorców) jak i instytucjonalnych, skierowane do instytucji niemieckich oraz organizacji polonijnych i przedstawicielstw Polski w Berlinie. Izba Handlowo-Rzemieślnicza w Berlinie podaje, że w Berlinie mieszka ok. 55 tysięcy Polaków z Polski i co dziesiąty z nich jest właścicielem firmy. Jest to jednak obraz nieprawdziwy, statystyki bowiem pomijają zarówno osoby naturalizowane, w tym osoby o podwójnym obywatelstwie, jak i Polaków przebywających w Berlinie nielegalnie. Wśród firm polskich większość stanowią tzw. firmy jednoosobowe, korzystające z formuły prawnej, która umożliwiała Polakom podejmowanie pracy w latach 2004 -2011. Polskie firmy w Berlinie to w 80% firmy budowlane i sprzątające oraz przedsiębiorstwa handlowe. Resztę stanowią nieliczne przedsięwzięcia w innych zróżnicowanych dziedzinach: gastronomii, usługach graficzno-marketingowych, obsłudze biur i księgowości, modzie, grafice, IT oraz wolne zawody, jak lekarze czy adwokaci. Poza branżą serwisową dla polskich firm i kilkoma sklepami, firmy polskie nie mają oferty skierowanej do własnych rodaków. Analiza polskiej przedsiębiorczości w Berlinie obejmuje zagadnienia dotyczące zakładania i warunków działania firm oraz ich problemów i perspektyw.

More...

0.00 €

Europa w strategii Baracka Obamy (2009-2012)

Author(s): Jadwiga Kiwerska / Language(s): Polish

W czasie prezydentury Baracka Obamy kontynent europejski przestał być dla Stanów Zjednoczonych regionem o pierwszorzędnym znaczeniu i obiektem szczególnej troski w zakresie bezpieczeństwa. Dla strony amerykańskiej głównym wyznacznikiem jej polityki europejskiej była gotowość Europy do pełnienia roli ważnego gracza na arenie międzynarodowej i tym samym skutecznego partnera, którego Ameryka potrzebowała w świecie zmierzającym ku wielobiegunowości i borykającym się z różnymi problemami. Jednak kierowane pod adresem Starego Świata oczekiwania w dużej mierze nie zostały spełnione – w amerykańskiej ocenie Europa pozostała zbyt zróżnicowana i asertywna. Bilans pierwszej kadencji Baracka Obamy w stosunkach z Europą to z jednej strony poczucie marginalizacji Starego Świata w globalnej polityce USA, z drugiej zaś – utrzymująca się inercja państw europejskich w odniesieniu do wielu wyzwań współczesnego świata, rozczarowująca dla administracji amerykańskiej.

More...

0.00 €

History and Memory: mass expulsions and transfers 1939-1945-1949

Author(s): Maria Rutowska,Zbigniew Mazur,Hubert Orlowski / Language(s): English

2008 was a year of a lively discussion on ways to commemorate and present the common Polish-German history both in Poland and Germany. It was triggered by the government of the German Federal Republic which undertook steps to determine how to commemorate the forced resettlement of Germans after the Second World War, and proposed the “Visible Sign” Centre Bill to regulate the foundation and status of the memorial against the flight and expulsion (Sichtbares Zeichen gegen Flucht und Vertreibung).

More...

0.00 €

International solidarity. UN, NATO and EU peace operations

Author(s): Joanna Dobrowolska-Polak / Language(s): English

The moral obligation of solidarity – present in every religion – and the wayit functions in the relations between states, nations and people belongingto foreign ethnic, national and religious groups, have been discussed in theinternational arena for several years.The rule of solidarity is an ethical imperative that gives the right and imposesthe obligation to act whenever a human being experiences harm thataffects his mental and physical well-being or threatens his life. Accordingto John Paul II, “Solidarity is (…) a firm and persevering determination tocommit oneself to the common good; that is to say to the good of all and ofeach individual, because we are all really responsible for all”1. Tenzin Gjaco,the 14th Dalai Lama of Tibet says that when people demand the rights andfreedoms they cherish, they should not also forget about responsibilitiesthey have towards other people. “If we accept that others have an equal rightto peace and happiness as ourselves do we not have a responsibility to helpthose in need?”2. He claims that if we close our eyes to the suffering of othersto enjoy our freedom and success, we reject the responsibility. That is why it isabsolutely necessary to develop interest in the problems of others - individualsand entire nations3.

More...

0.00 €

International solidarity. UN, NATO and EU peace operations

Author(s): Joanna Dobrowolska-Polak / Language(s): English

Solidarity has been implemented into international law as an obligation to respect and support the respect for human rights. It is embodied in the regulations under chapters VI and VII of the Charter of the United Nations (peacekeeping operations and humanitarian interventions). The 2001 (Afghanistan) and 2003 (Iraq) abuses of the right to military intervention limited the support for humanitarian interventions in favor of peacekeeping operations. The reform of the UN operation system started complex, multipurpose and multilateral undertakings (to be conducted also in cooperation with the EU and NATO), which allowed to implement the process of nation building and include operations to guarantee the respect for human rights and freedoms in the mission’s mandate. The task of strengthening the respect for human rights (as a part of security building in the region of the operation) is realized by soldiers, police officers and non-uniformed personnel from the contributing countries. In 2008, Poland celebrated the 55th anniversary of Polish participation in international actions for peace and security, and the 35th anniversary of its first participation in a peacekeeping operation. Since 1953, 63 thousand Polish soldiers, police officers as well as civilian and military observers have taken part in peacekeeping actions.

More...

0.00 €

Internationale Solidarität. Die Friedensoperationen der UN, NATO und EU

Author(s): Joanna Dobrowolska-Polak / Language(s): German

Die Solidarität hat in Gestalt der Verpflichtung zur Achtung der Menschenrechte und zur Unterstützung von deren Einhaltung ihren festen Platz im Völkerrecht. Ihre konkrete Form sind die Regelungen von Kap. VI und VII der UN-Charta (Friedensoperationen und humanitäre Interventionen). Durch den Missbrauch des Rechts auf bewaffnete Interventionen in den Jahren 2001 (Afghanistan) und 2003 (Irak) nahm die Unterstützung für humanitäre Interventionen ab, stattdessen stieg die Akzeptanz für eine breitere Einsetzbarkeit von Friedensoperationen. Die Durchführung einer Reform des Systems der UN-Friedensoperationen ermöglichte komplexe Einsätze, die mehrere Ziele gleichzeitig verfolgten und die multilateral (u. a. in Zusammenarbeit mit der Europäischen Union und der NATO) durchgeführt wurden. Auf diese Weise konnte die Konzeption des nation building verwirklicht werden, u. a. durch die Aufnahme von Aktivitäten in das Missionsmandat, die auf die Gewährleistung persönlicher Rechte und Freiheiten der betreffenden Bürger abzielten. Die Aufgabe, die Einhaltung der Menschenrechte (im Rahmen der Schaffung von Sicherheit im Operationsgebiet) zu stärken, obliegt Soldaten, Polizisten und nichtuniformierten Mitarbeitern aus den an der jeweiligen Mission beteiligten Ländern. Polen beging im Jahre 2008 den 55. Jahrestag seiner Teilnahme an internationalen Friedens- und Sicherheitsmaßnahmen sowie den 35. Jahrestag seines ersten Engagements im Rahmen einer Friedensoperation. Seit 1953 nahmen über 63.000 polnische Soldaten, Polizisten sowie zivile und militärische Beobachter an Friedensmaßnahmen teil.

More...

0.00 €

Mocarstwowe aspiracje Niemiec w Europie XXI wieku: realia i perspektywy (Raport z badań)

Author(s): Bogdan Koszel / Language(s): Polish

Niemcy znajdują się na etapie nowego definiowania swojego miejsca w Europie i świecie w skomplikowanych uwarunkowaniach XXI w. Podejmują próby wzmocnienia swojej pozycji międzynarodowej w relacjach zarówno transatlantyckich, jak i w Unii Europejskiej. Ale można to określić jako współzawodnictwo w procesie globalizacji, a nie dążenie do hegemonii. Jednocześnie w RFN obserwuje się erozję nurtu proeuropejskiego w jej polityce zagranicznej. Wśród elit politycznych RFN pojawiają się hasła o powrocie do niemieckiej Sonderweg i reanimacji tzw. kwestii niemieckiej. Coraz otwarciej pisze się o „dezeuropeizacji" (De-Europäisierung) Niemiec i „domestykacji" (Domestizierung) polityki niemieckiej. Obecnie w polityce niemieckiej przeważają elementy kontynuacji i ostrożnych zmian. Fiasko hołubionej przez Niemcy Konstytucji dla Europy i starań na rzecz stałego miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ pokazały, iż Niemcy miały znacznie mniejsze możliwości działania, aniżeli im się na ogół przypisywało. Rząd A. Merkel próbuje uporządkować zaistniałą sytuację, co nie jest takie łatwe, zważywszy na koalicyjny charakter rządu i niekiedy - co pokazał kryzys strefy euro - uciążliwą współpracę z FDP, a wcześniej z SPD. Silny jest nadal w kraju pacyfizm społeczny, nie ma mowy o powszechnej zgodzie co do celów, roli i miejsca RFN w nowym ładzie międzynarodowym.

More...

0.00 €

Niemiecki system kształcenia obywatelskiego. Wnioski dla Polski

Author(s): Radosław Grodzki,Piotr Kubiak / Language(s): Polish

Wyznaczenie granicy między kształceniem politycznym a indoktrynacją jest niezwykle trudne w każdym państwie. W RFN przez lata zakres kształcenia - ze względów historycznych - był szeroko dyskutowany na poziomie federalnym i krajów związkowych. Współcześnie celem edukacji politycznej jest przede wszystkim ukształtowanie odpowiedzialnego i dojrzałego obywatela (mündiger Bürger), rozumiejącego procesy zachodzące we współczesnym świecie, potrafiącego wyciągać samodzielne wnioski z zachodzących przemian, a przede wszystkim gotowego do partycypacji w życiu politycznym kraju.

More...

0.00 €

O postrzeganiu przez Niemców polskiej historii. Trzy wywiady

Author(s): Stanisław Żerko / Language(s): Polish

Odmieniany we wszystkich możliwych przypadkach rzeczownik „pojednanie”, mający charakteryzować dobrosąsiedzkie stosunki między naszymi państwami, stał się figurą retoryczną, którą przedstawiciele obu krajów zwykli przyozdabiać swe wystąpienia. Jednocześnie rosło zdziwienie, że w Republice Federalnej tak mało znana jest skala i zakres zbrodni, dokonanych w Polsce przez Niemców podczas okupacji. Z zafrasowaniem spostrzegaliśmy, że w Niemczech tak ochoczo akcentuje się ciemne strony naszych dziejów podczas II wojny światowej, przy jednoczesnym przesuwaniu akcentów: od kilkunastu lat w niemieckich narracjach Niemcy stają się w coraz większym stopniu ofiarami, a Polacy – sprawcami. Część z nas, nie wszyscy, dopatruje się w tym celowej niemieckiej polityki historycznej. Inni uważają, że są to zmiany kulturowe, których źródła nie mają charakteru politycznego. Próbujemy znaleźć jakąś odpowiedź, dlaczego tak się dzieje, a nie chcemy formułować prostych i pochopnych wyjaśnień. Zapytaliśmy o te kwestie trzech zajmujących się problematyką polską historyków młodszego pokolenia z niemieckiego obszaru językowego – dwóch Niemców i Szwajcara.

More...

0.00 €

Obama and Merkel – Building a Partnership German-American Relations (2009-2016). A Polish View

Author(s): Jadwiga Kiwerska / Language(s): English

German-American relations have always served as a mainstay for the involvement of the United States in Europe. Since the end of World War II, the time when, having abandoned the principle of isolationism, the American superpower chose to get actively involved in matters of Europe, it was West Germany that became its main focus. From its establishment in 1949, the Federal Republic of Germany enjoyed a special covenant with the United States. West Germany owed a great deal to Washington which supported and endorsed it in various ways ranging from assistance in democracy building and restoring the economy after Germany’s defeat and breakup post World War II, to military protection extended throughout the Cold War period.

More...

0.00 €

Obama i Merkel – budowanie partnerstwa. Relacje amerykańsko-niemieckie (2009-2016)

Author(s): Jadwiga Kiwerska / Language(s): Polish

W okresie prezydentury Baracka Obamy relacje amerykańsko-niemieckie można było nazwać „partnerstwem w przywództwie”. Jakkolwiek nie brakowało sporów i zadrażnień na linii Waszyngton-Berlin, wywołanych choćby tzw. aferą podsłuchową, czy pewną asertywnością Niemiec wobec oczekiwań strony amerykańskiej, to jednak właśnie kanclerz Merkel prezydent Obama pod koniec urzędowania w Białym Domu nazwał swoim najlepszym partnerem, wspaniałym liderem i osobą o wielkiej moralności. Podobnie amerykański prezydent cieszył się ogromnym uznaniem i szacunkiem Niemców.

More...

0.00 €

Odradzanie się społeczeństwa obywatelskiego. Rozwój polskiego trzeciego sektora w latach 1989-2008

Author(s): Michał Nowosielski / Language(s): Polish

Lata 1989-2008 przyniosły wiele pozytywnych zmian w funkcjonowaniu polskiego trzeciego sektora, m.in.: rozwój organizacji parasolowych i infrastrukturalnych, profesjonalizację, zintensyfikowanie współpracy z administracją publiczną oraz biznesem. Mimo pozytywnych zmian przed polskim trzecim sektorem stoją nadal istotne wyzwania: pobudzenie aktywności społecznej, poszukiwanie nowych źródeł finansowania oraz dalsze zwiększanie wpływu organizacji pozarządowych na decyzje administracji publicznej.

More...

0.00 €

Outward FDI Policies in Visegrad Countries

Author(s): Andrea Éltető,Soňa Ferenčíková,Marta Götz,Tatiana Hlušková,Barbara Jankowska,Erich Kříž,Magdolna Sass / Language(s): English

Visegrad Four (V4) due to the specific dependence on foreign capital have been labelled as “dependent market economies” with a comparative advantage in the assembly of goods such as cars or consumer electronics [Noelke, Vliegenthart 2009]. This project focuses on the opposite side of international capital movements as it explores the phenomenon of outward investment made by V4 indigenous firms.

More...

0.00 €

Polacy i Niemcy w Unii Europejskiej (2004-2009). Główne problemy i wyzwania

Author(s): Bogdan Koszel / Language(s): Polish

Polska i Niemcy mają wspólne interesy w Unii, przede wszystkim zaś mają do odegrania znaczącą rolę w realizacji tzw. wschodniego wymiaru Unii Europejskiej. Wspólnie dążyć powinny do stworzenia w Europie Środkowej nakreślonego w traktacie amsterdamskim obszaru „wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa". Do współpracy z Niemcami w UE Polska powinna podchodzić racjonalnie, kierując się nie doraźnymi korzyściami, czy resentymentami, lecz z szacunkiem dla interesów własnych i partnera. Należy przy tym mieć świadomość, że w historii Unii Europejskiej nie było dotąd żadnej poważniejszej inicjatywy, która przyjęłaby się bez aprobaty Niemiec. Polityka sacro egoismo i kierowanie się wyłącznie interesami narodowymi łatwo może prowadzić do izolacji Polski w Unii Europejskiej.

More...

0.00 €

Polacy i Niemcy wobec przyszłości Unii Europejskiej

Author(s): Marta Götz / Language(s): Polish

Prezentowane opracowanie poświęcone jest ocenie polskiego i niemieckiego dyskursu ekonomicznego na temat strefy euro i jej przyszłości. Próba usystematyzowania zasadniczych kwestii dotyczących strefy euro i jej przyszłości na elipsie wyznaczonej przez płynne ekstrema: od „przeszłych, pewnych i dobrze rozpoznanych kwestii” do „przyszłych, raczej słabiej zdefiniowanych kategorii”, pozwoliła na wstępną ostrożną ocenę dyskursu polskiego w tym zakresie. W tej części zawarto syntezę najistotniejszych zagadnień pojawiających się w ekonomicznej dyskusji. Starano się odpowiedzieć na pytanie, czy można w Polsce zaobserwować pewne stanowisko wobec proponowanych w UE inicjatyw i podejmowanych działań. W odniesieniu do RFN przedstawiono dominujące wątki niemieckiego dyskursu o kryzysie i przyszłości strefy euro, wskazując na aktywną rolę RFN w procesie kształtowania przyszłej architektury UE i promowania koncepcji integracji warunkowej. Zaprezentowane wnioski są próbą uchwycenia najczęściej pojawiających się w RFN i Polsce wątków dyskusji dotyczących (po)kryzysowej przyszłości strefy euro i UE. Opracowanie powstało w ramach polsko-niemieckiego projektu badawczego „Polacy i Niemcy wobec przyszłości Unii Europejskiej” realizowanego przez Instytut Zachodni w Poznaniu i Fundację Konrada Adenauera w latach 2012-2013.

More...

0.00 €

Polityka polonijna w ocenie jej wykonawców i adresatów

Author(s): Anna Fiń,Agnieszka Legut,Witold Nowak,Michał Nowosielski,Kamila Schöll-Mazurek / Language(s): Polish

Od 2011 r. trwa proces, który można nazwać tworzeniem „nowej" polityki polonijnej. W odróżnieniu od wcześniejszych koncepcji tym razem ta polityka nie została opisana w dokumentach o charakterze strategicznym, ale raczej przyjęła kształt krótkoterminowych planów i konkretnych działań. Celem opracowania jest zaprezentowanie wyników diagnozy dotyczącej opinii i postaw Polonii i Polaków mieszkających za granicą wobec polityki polonijnej. W publikacji zawarte są wyniki badań realizowanych w ramach projektu „Polityka polonijna w praktyce" finansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ramach Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r. Projekt ten miał dwa podstawowe cele: poszerzenie wiedzy Polaków mieszkających za granicą i zainteresowanych wsparciem w promocji Polski i polskości oraz dostarczenie decydentom z zakresu planowania i realizowania polityki polonijnej wiedzy na temat postaw Polaków mieszkających za granicą wobec założeń nowej polityki polonijnej.

More...