Mjere zaštite, krivični zakon i praksa u FBiH

Author(s): Adisa Zahiragić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Polazeći od činjenice da je u Federaciji Bosne i Hercegovine na snazi Zakon o zaštiti od nasilja u porodici FBiH kojim su propisani principi zaštite od nasilja u porodici koji će se primjenjivati zajedno sa međunarodnim standardima koje je Bosna i Hercegovina prihvatila, i to u svim slučajevima radi osiguranja najdjelotvornije zaštite za žrtve nasilja u porodici, te da je izricanje zaštitnih mjera hitnog karaktera bez provođenja složene formalne procedure pred nadležnim sudovima, može se zaključiti da je zaštita žrtava nasilja u porodici obuhvaćena odgovarajućim pravnim okvirom. Pri tome je važno istaći da je nasilje u porodici propisano Krivičnim zakonom FBiH kao krivično djelo (član 222, stav 1-6) tako da je već odavno prevaziđena dilema da nasilje u porodici može biti i prekršaj.

Pronalaženje mizoginije: feministički pristup pravdi

Author(s): Adisa Zahiragić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Pred prvostepenim sudom u Republici Srpskoj 31. januara 2017. donesena je presuda protiv optuženog koji je učinio krivično djelo nasilje u porodici ili porodičnoj zajednici iz člana 208 stav 3 u vezi stava 1 Krivičnog zakona Republike Srpske (KZ RS)50. Zakonom zaprijećena kazna za ovo krivično djelo je kazna zatvora od dvije do deset godina. Događaj se desio 25. septembra 2016. godine, a optuženi je oglašen krivim i osuđen na jedinstvenu kaznu zatvora u trajanju od dvije godine i dva mjeseca. U kaznu je uračunata i ranije opozvana uvjetna osuda. Za krivično djelo (nasilje u porodici ili porodičnoj zajednici) u konkretnom predmetu počinilac je osuđen na kaznu zatvora u trajanju od dvije godine. Nakon žalbe pred drugostepenim sudom kazna je potvrđena 23. marta 2017. godine.

Nasilje nad starijim osobama: pravni, lingvistički i sociološki pristup

Author(s): Muhamed Tulumović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

U ovom radu će biti analizirana krivična presuda u predmetu nasilja u porodici nad starijim osobama, sa osvrtom na pravni, lingvistički i sociološki pristup. Posebno će biti obrađeni opći nedostaci osnovnih dijelova presude, i to uvoda, izreke i obrazloženja, sa uputom na pravila legalističkog stila kao imperativa u pisanju presuda. Također, u radu će biti ukazano na greške u primjeni zakona, stanje kvaliteta presude, uz davanje potpunog i jasnog kritičkog negativnog i pozitivnog osvrta na nedostatke analizirane presude sa aspekta nasilja u porodici, analiza diskursa o nasilju u porodici i općoj poruci koja se u presudi ističe kroz iznesenu svrhu kažnjavanja, uz poseban pozitivan kritički osvrt na primjere dobre prakse. Neopravdano blaga kaznena politika sudova u odnosu na krivično djelo nasilje u porodici, sporost pravosudnog sistema, kao i neadekvatna zaštita žrtava nasilja od nasilnika, stvorila je kod žrtava nasilja u porodici nepovjerenje u pravosudni sistem, zbog čega je neophodno kontinuirano provoditi adekvatne mjere na sprečavanju i suzbijanju nasilja u porodici i porodičnoj zajednici.

Dugogodišnji nasilnik: izricanje (ne)adekvatne krivične sankcije

Author(s): Drena Marin / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Analizom ove sudske presude želi se ukazati na činjenicu da pravosudna zajednica nije dovoljno senzibilizirana prema predmetima krivičnog djela nasilja u porodici ili porodičnoj zajednici i da je, u cilju ostvarivanja optimalne zaštite žrtava nasilja u porodici i njegovog daljeg sprečavanja, neophodna daljnja edukacija svih nosilaca pravosudnih funkcija. U tom cilju izvršena je pravna analiza presude, kvalitativna analiza sadržaja presude kroz tok i trajanje postupka, analiza olakšavajućih i otežavajućih okolnosti, izrečenih sankcija i mjera sigurnosti, te prava na naknadu štete oštećenih kao žrtava nasilja.

Nasilje nad maloljetnom osobom: porodičan čovjek ili nasilnik?

Author(s): Dragoslav Erdelić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Nasilje u porodici dugo se smatralo privatnim problemom, u koje se niko ko ne pripada toj porodici nema pravo miješati. U kontekstu trenutnog shvatanja i definisanja nasilja u porodici preovladava stajalište da se nasilje prema drugoj osobi niti u jednom obliku ne može smatrati privatnim problemom. Tome su doprinijela istraživanja o štetnosti nasilja koje prouzrokuje ne samo trenutna "ispoljavanja bijesa" nego i dugoročne posljedice koje prelaze sa generacije na generaciju. Nasilje u porodici obuhvaća i nasilje nad djecom i maloljetnicima, međutim ono se često prećutno toleriše kao jedna od odgojnih metoda. Prva država koja je zabranila nasilje nad djecom unutar porodice bila je Švedska; od tada pa do danas stručnjaci koji se bave prevencijom nasilja pokušavaju da ukažu na to šta fizičko kažnjavanje, odnosno nasilje, može prouzrokovati kod maloljetnih lica. Paradoks, na koji često nailazimo u pravosudnoj zajednici, ogleda se u ocjeni olakšavajućih i otežavajućih okolnosti, pa tako u predmetima nasilja u porodici kao olakšavajuća okolnost se najčešće navodi porodičan čovjek, iako je ovo krivično djelo direktno usmjereno na to da poremeti mir, tjelesnu cjelovitost ili psihičko zdravlje člana porodice. S tim u vezi, ova analiza pokušava da ukaže na značaj sankcionisanja počinitelja nasilja u porodici nad maloljetnim licima.

Priznanje krivičnog djela: samo još jedna olakšavajuća okolnost

Author(s): Slavica Tadić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Nasilje u porodici ili porodičnoj zajednici kao krivično djelo predviđeno je članom 208. Krivičnog zakona Republike Srpske, a kako je do promjene Krivičnog zakona u Republici Srpskoj došlo donošenjem Krivičnog zakonika 2017. godine ovo krivično djelo je u Krivičnom zakoniku predviđeno članom 190. Prema Krivičnom zakonu Republike Srpske, za osnovni oblik krivičnog djela nasilje u porodici ili porodičnoj zajednici bili su predviđeni novčana kazna ili zatvor od tri mjeseca do tri godine. U Krivičnom zakoniku Republike Srpske za osnovni oblik krivičnog djela nasilje u porodici ili porodičnoj zajednici došlo je do promjene, pa je za osnovni oblik ovog krivičnog djela predviđena novčana kazna ili zatvor do tri godine.

Zaključak: ponovno čitanje i analiza presuda

Author(s): Not Specified Author / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Presuda je sudska odluka kojom se konačno i meritorno odlučuje o zahtjevu stranaka u postupku. Presuda mora biti kvalitetna jer predstavlja krunu cijelog postupka; ona mora jasno, precizno i logično prikazati zaključke do kojih je sud došao nakon provedenog postupka. Nije dovoljno da presuda bude pravno korektna, već mora biti i jezički i gramatički pravilna, lako čitljiva i razumljiva. Ono što sud kaže i način na koji to kaže podjednako je važno kao i ono što odluči. Za kvalitetnu presudu neophodno je kombinovanje vještine pisanja i pravnog znanja. Presuda je veoma značajan pravni akt koji sublimira čitav postupak i u njemu izvedene zaključke. Kvalitetna presuda zahtijeva poznavanje brojnih vještina, višestrano znanje, a takođe i poznavanje pravopisa, gramatike i logike. Presuda mora biti kvalitetna zbog toga što momentom njenog objavljivanja ona postaje dostupna javnosti, koja će, u cilju podrivanja sudijskog autoriteta, nastojati da otkrije moguće greške, nepravilnosti ili nedosljednosti.

Dodatno korištena literatura

Author(s): Not Specified Author / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Pravni okvir – Krivično djelo silovanja u zakonodavstvu Bosne i Hercegovine

Author(s): Haris Halilović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

U proteklim decenijama razvila su se shvatanja prema kojima postojanje prinude (sile odnosno prijetnje da će se napasti na život ili tijelo žrtve ili njoj bliske osobe) nije neophodno u kvalifikovanju nekog djela kao silovanja s obzirom na to da se odsustvo pristanka žrtve može dokazivati i postojanjem nekih drugih činjeničnih okolnosti. Ovakvo shvatanje nedvosmisleno je izraženo u Konvenciji Vijeća Evrope o sprečavanja i borbi protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici (Istanbulska konvencija), koju je Bosna i Hercegovina ratificirala 2013. godine. Upravo na liniji zahtjeva postavljenih Istanbulskom konvencijom 2015. godine uslijedile su izmjene Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: KZ BiH) u kvalifikacijama zločina protiv čovječnosti (član 172) i ratnih zločina protiv civilnog stanovništva (član 173) na način da konstitutivni element zločina seksualnog nasilja za vrijeme oružanog sukoba više nije nužno upotreba sile ili prijetnje izravnim napadom na život ili tijelo žrtve, odnosno život ili tijelo njoj bliske osobe. U skladu s navedenim, nepostojanje pristanka žrtve može se dokazivati i postojanjem nekih drugih odlučnih činjenica.

Sudsko odmjeravanje kazne u predmetima silovanja i drugih krivičnih djela protiv spolne slobode - analiza olakšavajućih i otežavajućih okolnosti

Author(s): Haris Halilović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Ciljevi kojima smo se vodili u pripremi za ovo istraživanja bili su usmjereni na identifikaciju problema koji se pojavljuju prilikom odmjeravanja kazne za krivična djela silovanja i druga srodna krivična djela, posebno problema vezanih za ocjenu olakšavajućih odnosno otežavajućih okolnosti, a koji, prema našem mišljenju, najizravnije doprinose neadekvatnoj politici kažnjavanja za krivično djelo silovanja i druga srodna krivična djela. Predmetom istraživanja obuhvaćene su olakšavajuće i otežavajuće okolnosti koje je sud uzimao u obzir prilikom odmjeravanja vrste i mjere kazne. U izravnoj vezi s odmjeravanjem vrste i mjere kazne su i same kazne koje je sud u konačnici i izrekao, te je izvršeno i njihovo promatranje i analiza.

Posljedice rodnih predrasuda u slučajevima seksualnog napada:izbor žrtava, povlačenje iskaza i lažni navodi

Author(s): Mirela Mujagić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Ovo poglavlje bavi se posljedicama rodnih predrasuda u odabiru žrtava (od strane učinilaca, povlačenjem iskaza žrtava i procjenom lažnih navoda (uključujući otkrivanje prevare).

The Legal Framework: Legislation in BiH on The Criminal Offence of Rape

Author(s): Haris Halilović / Language(s): English Publication Year: 0

Over the past decades, interpretations of what constitutes the criminal offence of rape have developed, and the existence of coercion (force or threat against the life or body of the victim or a person close to them) is no longer seen as necessary for qualification of this offence, given that the absence of consent can be proved through other factual circumstances. This interpretation is unequivocally enshrined in the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (the Istanbul Convention), which was ratified by BiH in 2013. In line with requirements set out in the Istanbul Convention, the Criminal Code of BiH (CC BiH) was amended in 2015 and the qualifications of crimes against humanity (Article 172) and war crimes against the civilian population (Article 173) were changed, so that the use of force or the threat of direct attack against the life or limb of the victim or a person close to them is not necessarily a constituent element of sexual violence crimes during armed conflict. Accordingly, the lack of consent by a victim can be proved through the existence of other decisive facts.

Sentencing in Rape Cases and Other Crimes Against Sexual Freedom: An Analysis of The Mitigating and Aggravating Factors Applied by Courts in BiH

Author(s): Haris Halilović / Language(s): English Publication Year: 0

Preparations for this research included a focus on identifying problems that arise in the context of sentencing decisions for the offence of rape and other related crimes, especially when it comes to the evaluation of mitigating and aggravating factors. These factors have been observed to contribute directly to inadequate sentencing for rape and related offences, and therefore, this research examined the mitigating and aggravating factors applied by courts when deciding the type and severity of sanctions. A total of 34 convictions were analysed, among which 4 judgements were for the continued criminal offence of rape (including cases where a continued rape crime was perpetrated in concurrence with other crimes), 27 were for rape crimes (including cases where a rape crime was perpetrated in concurrence with other crimes), 2 were for the criminal offense of sexual intercourse with a child (in one of these cases, this offence was perpetrated in concurrence with the criminal offence of abuse of a child or juvenile for pornography, referred to in Article 211(1) of the CC FBiH), and 1 judgement for lechery. The parts of the country, subject matter, and jurisdictions encompassed by these judgements distributed cases across the following courts: the Supreme Court of FBiH; the Appellate Court of BDBiH; the District Courts in Doboj and Bijeljina; the Cantonal Courts in Bihać, Livno, Tuzla, and Zenica; the Municipal Courts in Livno, Travnik, Tuzla, Visoko, Velika Kladuša, and Živinice; and the Basic Courts in Trebinje, Bijeljina, Modriča, and the BDBiH.

The Consequences of Gender Bias in Sexual Assault Cases: Victim Selection, Recantations, and False Allegations

Author(s): Mirela Mujagić / Language(s): English Publication Year: 0

Gender bias affects our understanding and opinion of the world around us, particularly concerning social behavior. Specifically, gender bias refers to negative or positive judgements and/or behaviours associated with women, men, girls, and boys and extending from prevailing stereotypes in a given socio-cultural context. Gender bias can be explicit or implicit; and implicit bias develops automatically and unconsciously in a process we are all affected by, in which we assign a stereotype and/or associate a negative or positive attitude with a particular group, or with an individual associated with a group.

Pravni okvir i sudska praksa: utvrđivanje odgovornosti i dokazivanje u predmetima seksualnog uznemiravanja

Author(s): Adnan Kadribašić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Seksualno uznemiravanje je zabranjeno zakonima Bosne i Hercegovine. Danas se zbog radnji koje predstavljaju seksualno uznemiravanje može odgovarati krivično i građanski. U skladu sa postojećim zakonskim rješenjima, krivična odgovornost je predviđena Zakonom o ravnopravnosti spolova u BiH i Krivičnim zakonikom RS, dok je građanska odgovornost predviđena Zakonom o zabrani diskriminacije i nizom drugih zakona, a posebno onih koji uređuju radne odnose.

Krivični postupak: Postupanje sutkinja i sudija

Author(s): Edin Buljubašić,Nenad Galić,Damir Čačković,Janja Jovanović,Mihaela Jovanović,Katica Jozak Mađar,Milanko Kajganić,Faruk Latifović,Svjetlana Milišić-Veličkovski,Olga Pantić,Mersudin Pružan,Ljiljana Stevanović,Slavica Tadić,Snežana Živković / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Svrha krivičnopravne sankcije, između ostalog, jeste zaštita i satisfakcija žrtve krivičnog djela.

Parnični postupak: Postupanje sutkinja i sudija

Author(s): Edin Buljubašić,Nenad Galić,Damir Čačković,Janja Jovanović,Mihaela Jovanović,Katica Jozak Mađar,Milanko Kajganić,Faruk Latifović,Svjetlana Milišić-Veličkovski,Olga Pantić,Mersudin Pružan,Ljiljana Stevanović,Slavica Tadić,Snežana Živković / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Cilj naknade štete je satisfakcija za žrtvu seksualnog uznemiravanja.

Prekršajni postupak: Postupanje sutkinja i sudija

Author(s): Not Specified Author / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Prekršajna odgovornost poslodavca/pravnog lica za nepreduzimanje odgovarajućih mjera i efikasnih mehanizama zaštite za sprečavanje seksualnog uznemiravanja na radnom mjestu

Institucije evropske unije evropski sud pravde, komitet regiona i ecofin

Author(s): Ilir Alijaj / Language(s): Montenegrine Publication Year: 0

Prilikom stvaranja Rimskog sporazuma, osnivači EU su smatrali da je dobro imati instituciju koja će obezbijediti njegovo adekvatno tumačenje. Zbog toga su u Luksemburgu osnovali Evropski sud pravde. To je tijelo koje od 1. maja 2004, s novim proširenjima EU, čini 25 sudija. U Evropskom sudu pravde postoji i devet tzv. opštih advokata, koji pred sudom zastupaju i obrazlažu slučajeve. Njihov mandat je šest godina, predlažu ih, kao i sudije, države članice. Predsjednik Evropskog suda pravde bira se svake treće godine. Iako sudije i advokate predlažu zemlje članice, oni su dužni da se ponašaju samostalno u odnosu na svoje države, a ne da zavise od politike koju vode njihove države. Naši sudovi nijesu samostalni i upravo zbog toga potenciram ovu činjenicu - nezavisnost sudija.

Savjet evrope i evropski sud za ljudska prava

Author(s): Ana Zec / Language(s): Montenegrine Publication Year: 0

Savjet Evrope je prva panevropska organizacija - koja u institucionalnom smislu predstavlja preteču evropskih integracija 20. vijeka. Nalazim za potrebno da na samom početku podvučem razliku između Savjeta Evrope i Evropske unije, jer u svakodnevnoj komunikaciji primjećujemo da postoji zabuna oko toga šta je to Savjet Evrope. Najčešća nedoumica je - da li je Savjet Evrope možda organ Evropske unije, s obzirom na to da je moguće da u okviru Evropske unije postoji Evropski savjet, pa je u terminološkom smislu vrlo teško napraviti distinkciju. Odgovor je odričan. Dakle, Savjet Evrope je posebna međunarodna organizacija, nastala daleke 1949. godine, koja ima svoje sjedište u Strazburu (EU u Briselu), svoje članstvo, organe, svoj put nastanka i razvitka. U članstvu Savjeta Evrope je 46 zemalja članica, dok je sada u EU, po njenom proširenju, 25 članica. Ono što takođe predstavlja jednu značajnu razliku jeste prije svega činjenica da ulaskom u članstvo Savjeta Evrope države zadržavaju svoj puni suverenitet. S druge strane, države ulaskom u EU prenose dio svog suvereniteta na organe Evropske unije (na nivou organa EU odlučuje se o zajedničkoj monetarnoj politici, ekonomskoj politici, o bezbjednosti i mnogim drugim pitanjima). Jedina činjenica koja može da isprovocira različita mišljenja, a tiče se suvereniteta država članica Savjeta Evrope, jeste onaj momenat kada država članica Savjeta Evrope mora izvršiti presudu Evropskog suda za ljudska prava, ali o tome ćemo nešto kasnije.