‘Saints and Soldiers’. 19th-Century Russian Religious Art in Southern Bulgaria

Author(s): Angel Nikolov / Language(s): English Issue: 5/2021

Articolul prezintă câteva observații asupra a două instituții monahale rusești înființate pentru comemorarea vitejiei și eroismului soldaților și ofițerilor ruși morți în timpul războiului ruso-turc din 1877-1878: Mănăstirea Înălțării Domnului, cu biserica „Sf. Alexandru Nevski”, construite între 1879-1882 pe dealurile Bakadzhik de lângă Yambol, la ordinul celebrului „General Alb” Mihail Skobelev, și Mănăstirea Nașterii Domnului din orașul Shipka, construită (și probabil și sfințită în 1902) la inițiativa mamei generalului, OlgaSkobeleva, de către un comitet director condus de diplomatul și omul de stat rus Nikolai Ignatiev.

‘The Arbitrary Distribution of Emphasis’. (Conclusions)

Author(s): Vladimir Agrigoroaei,Ovidiu Olar / Language(s): English Issue: 5/2021

‘Unwanted But Needed’ In South Africa: Post Pandemic Imaginations On Black Immigrant Entrepreneurs Owning Spaza Shops

Author(s): Sadhana Manik / Language(s): English Publication Year: 0

This chapter is an attempt to imagine the policy environment and socio-economic spaces of what a post pandemic SA could be for immigrant small/micro business entrepreneurs, who are owners of ‘spaza’ shops. I present a focused gaze for this sub set of immigrants (developing the informal economy in SA) who have been experiencing a cornucopia of challenges pre-pandemic and during the pandemic based on their status as immigrant entrepreneurs, the most pronounced of which has been xenophobia which is cocooned within the explicit aim of purging South Africa of immigrants. It is for this reason that I trace the realities of the landscape pre COVID-19 and during the pandemic before offering up three ‘imaginations’ (O’Tuathail, 1996) as possibilities for the future of immigrant spaza shop owners. I draw on existing securitization policies, political utterances and practices, socio-economic events and immigrants’ experiences in post- apartheid South Africa which has created particular ‘auras’ ( Roy, 2005) and anti-immigrant discourses that provide some insights into what a post pandemic future could be.

“A Mashup World”: Hybrids, Crossovers and Post-Reality by Irina Perianova

Author(s): Petya Tsoneva / Language(s): English Issue: 1/2020

“Die Monster! You Don’t Belong in this World”: The Spectre of Genocide in Japanese Digital Games

Author(s): Priyanka Das / Language(s): English Issue: 2/2021

Castlevania, the Japanese action-adventure digital games series developed by Konami, has enjoyed an exceptional status since its debut in 1986. From early consoles to OTT platforms, the franchise has been widely adapted.

“Diplomacy of Medieval Rus’ (10th – 16th Centuries)”, 10th International Scientific Conference in the “Colloquia Russica” Series

Author(s): Artem Papakin / Language(s): English Issue: 2/2020

“DOING THEOLOGY IN THE AGE OF TRUMP. A CRITICAL REPORT ON CHRISTIAN NATIONALISM”

Author(s): José Antonio Abreu Colombri / Language(s): English Issue: 2/2020

Eugene, Cascade Books, 2018

† Анастасия Григорьевна Митрошкина

Author(s): Alexandra Vasilyevna Superanskaja / Language(s): Issue: 02 (3)/2010

† Денис Шинор

Author(s): / Language(s): Russian Issue: 02 (5)/2011

† Людмила Васильевна Хомич

Author(s): / Language(s): Russian Issue: 01 (4)/2011

გიორგი სანიკიძე - 60

Author(s): Emzar Makaradze / Language(s): Georgian Issue: 1/2022

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორს, გიორგი წერეთლის აღმოსავლეთმცოდნეობის ინსტიტუტის დირექტორს, აღმოსავლეთმცოდნეობის ღვაწლმოსილ მეცნიერსა და ისტორიკოსს, გიორგი სანიკიძეს, დაბადებიდან 60 წელი შეუსრულდა.

გოჩა ჯაფარიძე - გახსენება

Author(s): George Akhalkatsishvili / Language(s): Georgian Issue: 1/2022

Georgian school of the oriental studies and generally Georgian science and society felt the irreparable loss. Orientalist and historian, Arabian, doctor of the history’s learning, a leader of the oriental studies’ teaching and stientific institute of the humanitarian learning faculty of the Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, a leader of the chair of history of the east – Gocha japaridze died on November 15 2020 (10 July 1942 – 15 November 2020).

იუბილე - ემზარ მაკარაძე - 50

Author(s): Madona Gogitidze / Language(s): Georgian Issue: 1/2020

მაქვს პატივი საიუბილეო თარიღი მივულოცო ბათუმის შოთარუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორს,ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტისხელმძღვანელს ბატონ ემზარ მაკარაძეს.ბატონი ემზარი მრავალი წელია ეწევა პედაგოგიურ-კვლევით საქმიანობას ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. ამ ხნის განმავლობაში განსაკუთრებული პატივისცემა, ნდობა და სიყვარული დაიმსახურა როგორც სტუდენტების, ასევე ლექტორ-მასწავლებლების მხრიდან. მან თავდაუზოგავი შრომისმოყვარეობით და სანიმუშო პროფესიონალიზმით შეძლო არაერთი მნიშვნელოვანი წარმატების მიღწევა სამეცნიერო სფეროში. ამის დასტურია მის მიერ გამოქვეყნებული ათეულობით სამეცნიერო ნაშრომი თუ სტატია, ასევე მონოგრაფია, რომლებიც სტუდენტებისთვისსახელმწიფო ენაზე არსებულ შეუცვლელსახელმძღვანელოებს წარმოადგენენ. მართალია ბატონიემზარის ძირითად სამოღვაწეო საქმიანობა ბათუმისუნივერსიტეტს უკავშირდება, თუმცა კვლევის სამეცნიეროარეალი საკმაოდ ფართოა. იგი მუდმივად ღებულობს მონაწილეობას საერთაშორისო სამეცნიერო ფორუმებში, სადაცსაკუთარ გამოცდილებას უზიარებს როგორც ქართველ, ასევეუცხოელ კოლეგებს. იგი არის არაერთი საინტერესო და მნიშვნელოვანი საგრანტო პროექტის ავტორი. მუდმივად ჩართულია სტაჟირებისა და ტრენინგების პროცესში.ცალკე აღნიშვნის ღირსია ემზარ მაკარაძის დამსახურება 2015წელს ბათუმის უნივერსიტეტში აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტის ჩამოყალიბების საქმეში. აღნიშნული პერიოდიდან იგი ამ დეპარტამენტის ხელმძღვანელია. ემზარ მაკარაძის ხელმძღვანელობით არაერთ ბაკალავრს,მაგისტრსა და დოქტორანტს წარმატებით განუხორციელებიასაგანმანათლებლო-კვლევითი საქმიანობა. მასთან თანამშრომლობა განათლებას, ერთგულებას, პასუხისმგებლობას, შრომისმოყვარეობას ეფუძნება. ბატონი ემზარი საკუთარი პრინციპებითა და ღირებულებებით ქალაქის ერთ-ერთი აქტიური და ცნობილი სახეა. მრავალ სხვა ღირსებასთან ერთად მისიმეუღლეც და ვაჟიშვილიც პროფესორის მსგავსად სამეცნიეროსფეროში წარმატებით საქმიანობენ. და ბოლოს, დეპარტამენტის, სტუდენტების, კოლეგების,ახლობლების სახელით ვულოცავთ 50 წლის იუბილეს ბატონემზარს! ჯანის სიმრთელეს, წარმატებულ კვლევით-შემოქმედებით საქმიანობას, მხნეობას და უშრეტ ენერგიასვუსურვებთ ერთიან და ძლიერ ქვეყანაში.

ლილე თანდილავა - 60

Author(s): Emzar Makaradze / Language(s): Georgian Issue: 1/2021

ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტის ასოცირებულ პროფესორ ლილე თანდლივასას 60 წელი შეუსრულდა.

ნოდარ ბარამიძე - 90

Author(s): Emzar Makaradze / Language(s): Georgian Issue: 1/2019

ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ღვაწლმოსილ პედაგოგსა და მეცნიერს, ისტორიკოს ნოდარ ბარამიძეს, დაბადებიდან 90 ხოლო პედაგოგიური საქმიანობის 65 წელი შეუსრულდა. ბატონი ნოდარი გურიაში კარგად ცნობილი სახალხო მასწავლებლის ანტონ ბარამიძის შვილია, რომელიც პირველ მსოფლიო ომში იბრძოდა, ტყვედ ჩავარდა, დემობილიზაციის შემდეგ კი გურიაში დაბრუნდა და ჯერ კონჭკათში, პაპავების გახსნილ სკოლაში დაიწყო მასწავლებლობა, შემდეგ შემოქმედის №2 საშუალო სკოლაში დანიშნეს სასწავლებლის გამგედ. ასეთ ოჯახში მოევლინა ქვეყნიერებას 1930 წლის 7 იანვარს ნოდარ ბარამიძე და იმთავითვე დაებედა, რომ მამის კვალზე უნდა ევლო მთელი ცხოვრება. საიუბილეო წერილები ბიოგრაფიული ელემენტების გარეშე წარმოუდგენელია. ტრადიციას ვერც აქ დავარღვევთ და მკითხველს ზოგად შტრიხებში გავაცნობთ ნოდარ ბარამიძის საინტერესო ცხოვრების ზოგიერთ დეტალს. 1949 წელს იგი სტუდენტი გახდა. თავიდან მან თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ჩააბარა, შემდეგ განათლების სამინისტრომ გადაანაწილა და სწავლა ბათუმის პედაგოგიურ ინსტიტუტში ისტორიის ფაკულტეტზე გააგრძელა, სადაც მაშინ არაერთი საქვეყნოდ აღიარებული მეცნიერი კითხულობდა ლექციებს, მათ შორის: სიმონ ყაუხჩიშვილი, მამია დუმბაძე, პანტელეიმონ ბერაძე, ნიკო ჭეიშვილი და ა. შ. მათ გაუღვივეს ცოდნას მოწყურებულ ყმაწვილს მეცნიერული კვლევის ინტერესი, რამაც საბოლოოდ განსაზღვრა კიდეც მისი ცხოვრების გეზი. 1954 წელს, კურსის დასრულების შემდეგ ნოდარ ბარამიძემ ბათუმის სახელმწიფო პედინსტიტუტში დაიწყო მუშაობა, ჯერ პედაგოგიკა-ფსიქოლოგიის, შემდეგ დაწყებითი განათლების პედაგოგიკა-მეთოდიკის და ბოლოს მსოფლიო ისტორიის კათედრაზე. დღეს სამეცნიერო მოღვაწეობის დაწყებიდან 65 წლის შემდეგ, მკვლევარს შეუძლია, ვალმოხდილი ადამიანის უპრეტენზიო კმაყოფილებით შეაფასოს საკუთარი მონაგარი. მონაგარი კი, არც რაოდენობრივი, არც შინაარსობრივი თვალსაზრისით არ განეკუთვნება მოკრძალებულთა კატეგორიას. თავად განსაჯეთ, ათზე მეტი სამეცნიერო გამოკვლევა, ასზე მეტი სტატია, რეცენზია და წერილი. თვითონ რომ ჰკითხოთ, გამორჩევა გაუჭირდება, კოლეგა ისტორიკოსები კი განსაკუთრებით გამოყოფენ ისეთ ნაშრომებს, როგორებიცაა: ,,სახალხო განათლების ისტორიიდან გურიაში“, „გურიის გლეხთა სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა და რევოლუციური მოძრაობა 1900-1921 წლებში“. „სამოქალაქო ომის გმირი ნესტორ კალანდარიშვილი“ და ა. შ. თავის დროზე ნოდარ ბარამიძემ საყურადღებო რეცენზიები გამოაქვეყნა ვ. სიხარულიძის, პ. ცქვიტარიას, დ. დიასამიძის, ალ. გობრონიძის, ლ. შარაშენიძის და სხვა ცნობილ მკვლევართა ნაშრომებზე. მის კალამს, პროფ. აბელ სურგულაძესთან თანაავტორობით, ეკუთვნის საინტერესო სტატიები აკად. ნ. ბერძენიშვილის, მამია დუმბაძისა და კუკური ლილუაშვილის მეცნიერული მემკვიდრეობის შესახებ. ფსიქოლოგები თვლიან, რომ ადამიანი, რომელიც ცხოვრებას ძირითადად ახალგაზრდების გარემოცვაში ატარებს გვიან ბერდება და ჭარმაგობაშიც ინარჩუნებს ჭაბუკურ მუხტს. ალბათ, ამიტომაც შეინარჩუნა ნოდარ ბარამიძემ ახალგაზრდული მუხტი და მისი შემხედვარე, ძნელად დაიჯერებთ, რომ ამ ენერგიით სავსე ადამიანმა უკვე მეცხე ათწლეული შეასრულა და მის მხრებს განათლების სისტემაში მუხჩაუხრელი, მოღვაწეობის 65 წლიანი ტვირთი ამძიმებს. ნოდარ ბარამიძე ერუდირებული, მაღალკვალიფიცირებული ლექტორია. წლების განმავლობაში კითხულობდა ლექციებს დაწყებითი განათლების განყოფილებაზე, ძველი და ანტიკური ქვეყნების, რუსეთისა და აზია-აფრიკის ქვეყნების, დიპლომატიისა და საერთაშორისო ურთიერთობათა ისტორიაში. აქვე შეიძლება გავიხსენოთ მისი მოღვაწეობა საზოგადოება „ცოდნასა“ და მასწავლებელთა დახელოვნების ინსტიტუტში ბათუმის პედაგოგიური ინსტიტუტის გარდა იგი წლების განმავლობაში იყო აჭარის საოლქო კომიტეტის ინსტრუქტორი, აგრეთვე ავტონომიური რესპუბლიკის განათლების სამინისტროს შტატგარეშე ინსპექტორი და კეთილსინდისიერად ასრულებდა ხელმძღვანელი ორგანოების საპასუხისმგებლო დავალებებს, სწორედ ამ საქმიანობისთვის მიიღო მან არაერთი ჯილდო, მათ შორის განათლების დამსახურებული მოღვაწის საპატიო წოდება. ბატონი ნოდარი დიდებულ მაგალითს წარმოადგენს ბევრი ახალგაზრდა კოლეგისთვის. ნოდარ ბარამიძე ბათუმის უნივერსიტეტის ცოცხალი მემატიანეა. მის თვალწინ განვლო ამ უმაღლესი სასწავლებლის 13 რექტორის საქმიანობამ. თითოეულ მათგანზე შეუძლია საათობით ისაუბროს, რომლებმაც გამორჩეული კვალი დაატყვეს უმაღლეს სასწავლებელს. ასობით სპეციალისტის აღმზრდელ, ღვაწლმოსილ პედაგოგს 2010 წელს დაბადებიდან 80 წელი შეუსრულდა. მისი იუბილე გულთბილად აღინიშნა უნივერსიტეტში. ნაყოფიერი პედაგოგიური საქმიანობისა და სტუდენტი ახალგაზრდობის აღზრდაში შეტანილი თვალსაჩინო წვლილისათვის, ნოდარ ბარამიძე დაჯილდოებულია აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის საპატიო სიგელით, მინიჭებული აქვს აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლების დამსახურებული მუშაკის საპატიო წოდება. ასე მიდის ერთი უანგარო, დამსახურებული და უპრეტენზიო მოქალაქის, ნოდარ ბარამიძის ცხოვრება, მიდის და რაც მთავარია, მიდის რეპეტიციის გარეშე. მრავალჟამიერ ბატონო ნოდარ! ნოდარ ბარამიძე სტუდენტებზე უსაზღვროდ შეყვარებული კაცია, ყველაფერი შეუძლია აპატიოს მათ, ყველაფერი... ერთი რამის გარდა. ეს „ერთი რამე“ პასიურობაა. ოთხმოცდაათი წლის ვეტერანს გული სწყდება, რომ სტუდენტთა დღევანდელი თაობის გარკვეული ნაწილი საზოგადოებრივ აქტიურობასა და ბრძოლისუნარიანობას არ იჩენს. „ახალგაზრდა, რომ სრულ კურსს დაამთავრებს და მერე სახელის გახსენება გაგიჭირდება, ეს მისი, როგორც მომავალი მოქალაქის პორტრეტზე კარგს არას მეტყველებსო“-იტყვის ხოლმე იგი. თვით ეს შეფასებაც საინტერესო შტრიხია ნოდარ ბარამიძის, როგორც მარად ჭაბუკად შთენილი ვეტერანის დასახასიათებლად. ბატონო ნოდარ, თქვენ ბრძანდებით ჩვენი უნივერსიტეტის ღვაწლმოსილი და დამსახურებული პედაგოგი. თქვენ რჩებით ჩვენი უნივერსიტეტის სტუდენტებისა და ლექტორ–მასწავლებლებისათვის ქართველ კაცობისა და ჭეშმარიტი მოქალაქის სიმბოლო და მაგალითი. თქვენ 2020 წლის 7 იანვარს დაბადებიდან 90 წელი შეგისრულდებათ. ბატონო ნოდარ გილოცავთ ამ ღირსშესანიშნავ თარიღს და გისურვებთ ხანგრძლივ სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას ერისა და ქვეყნის სამსახურში ნაყოფიერი მოღვაწეობისათვის.

ნორა კახიძე - 70

Author(s): Lile Tandilava / Language(s): Georgian Issue: 1/2019

ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტის უფროს მასწავლებელს ნორა კახიძეს, დაბადებიდან სამოცდაათი და პედაგოგიური საქმიანობის ორმოცი წელი შეუსრულდა. ქალბატონი ნორა კახიძე დაიბადა 1949 წლის 10 ოქტომბერს, ხელვაჩაურის რაიონის სოფელ სარფში. 1966 წელს დაამთავრა გონიოს საშუალო სკოლა და იმავე წელს ჩაირიცხა ივანე კავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში აღმოსავლეთმცოდნეობის ფაკულტეტზე, თურქული ენისა და ლიტერატურის სპეციალობით, რომლის სრული კურსი დაასრულა 1974 წელს. აღნიშნულ პერიოდში ქალბატონი ნორა მუშაობდა საქართველოს რადიოსა და ტელემაუწყებლობის კომიტეტში საზღვარგარეთის გადაცემათა რედაქციაში დიქტორად, სადაც, ლაზურ ენაზე მიჰყავდა საზღვარგარეთ მცხოვრებ ქართველებისათვის გადაცემები. ქალბატონი ნორა კახიძე 1975-1977 წლებში ასწავლიდა სარფის საშუალო სკოლაში - ქართულ ენასა და ლიტერატურას. 1977 წლის სექტემბრიდან ქალბატონმა ნორამ მუშაობა დაიწყო ბათუმის სახელმწიფო პედაგოგიურ ინსტიტუტში ჯერ ბიბლიოთეკარად, 1979 წლიდან მეცნიერული კომუნიზმისა და ფილოსოფიის კათედრის ლაბორანტად ხოლო 1986 - 1989 წლებში კი ინსტიტუტის მოსამზადებელი კურსების მეთოდისტად. ნორა კახიძემ 1998 წელს დაამთავრა თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასპირანტურა თურქული ენის სპეციალობით. 1991 წელს მან სტაჟირება გაიარა თურქეთის რესპუბლიკაში, ქ. ტრაპიზონის ტექნიკურ უნივერსიტეტში. 1994-2010 წლებში ქალბატონი ნორა მუშაობდა ბათუმის რ.შაჰინის სახელობის სკოლა-ლიცეუმში დაინიშნა დირექტორის მოადგილედ სასწავლო-აღმზრდელობითი მუშაობის დარგში. პარალელურად თურქულ ენას ასწავლიდა ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტსა და გონიოს კოოპერაციულ ინსტიტუტში. ფირმა ,,ჩაღლარის“ საგანმანათლებლო საბჭომ 2002- 2003 სასწავლო წელს ნორა კახიძეს მიანიჭა საერთაშორისო პედაგოგის წოდება და საპატიო პროფესორის სტატუსი. ის მონაწილობდა არაერთ კონფერენციისა და საერთაშორისო სიმპოზიუმებში. ამჟამად მოღვაწეობს ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტში თურქული ენის მასწავლებლად. ნორა კახიძე არის მრავალმხრივ განათლებული, მაღალი შინაგანი კულტურის ადამიანი. მისი ჰობია პოეზია. აქვეყნებს ლექსებს ჟურნალ-გაზეთებში. ის პედაგოგიურ საზოგადოებაში კარგი ავტორიტეტით სარგებლობს. პედაგოგიურ საქმიანობაში ნაყოფიერი მოღვაწეობისათვის ქალბატონი ნორა დაჯილდოებულია ბათუმის რ.შაჰინის სახელობის მეგობრობის ლიცეუმის, აჭარის განათლების სამინისტროსა და პედაგოგთა ასოციაციის სიგელებით. 2019 წლის 10 ოქტომბერს, ქალბატონ ნორა კახიძეს დაბადებიდან 70 წელი შეუსრულდა. ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორმა, ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანმა და აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა ღვაწლმოსილ მასწავლებელს ნორა კახიძეს დაბადებიდან 70 და პედაგოგიური საქმიანობის 40 წლისთავთან დაკავშირებით გადასცეს მადლობის სიგელი. ქალბატონო ნორა, გილოცავთ ამ ღირსშესანიშნავ თარიღს და გისურვებთ ხანგრძლივ სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას ქვეყნის სამსახურში ნაყოფიერი მოღვაწეობისათვის.

რეცენზია ემზარ მაკარაძის, ოთარ გოგოლიშვილის და დავით ანდღულაძის ნაშრომზე - „ლაო ჯონჯაუს მოღვაწეობა საქართველოში“

Author(s): Jemal Karalidze / Language(s): Georgian Issue: 1/2019

რეცენზია ემზარ მაკარაძის, ოთარ გოგოლიშვილის და დავით ანდღულაძის ნაშრომზე - „ლაო ჯონჯაუს მოღვაწეობა საქართველოში“. გამომცემლობა ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ბათუმი, 2019. სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოს ისტორიაში განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს ჩაის კულტურისა და ციტრუსების გავრცელების ისტორიას. საქართველოს ამ რეგიონისათვის დამახასიათებელი ბუნებრივი ჰავისა და ადგილმდებარეობის გამო აქ გავრცელდა სწორედ ეს სასოფლოსამეურნეო კულტურები. რომლის შემოტანის, დამკვიდრებისა და გავრცელების საქმეში უდიდესი როლი ითამაშა ცნობილმა რუსმა ვაჭარმა კონსტანტინე პოპოვმა და ჩაქვის საუფლისწულო მამულის ხელმძღვანელობამ. კ. პოპოვმა ჩინეთიდან ბათუმში ჩამოიყვანა ცნობილი ჩაის კულტურის სპეციალისტი ლაო ჯონჯაუ. სწორედ მას მიანდეს ამ კუთხეში ჩაის კულტურის გაშენება. რომელმაც გაამართლა იმედები და უმოკლეს ხანში აქ ისეთი ჩაის კულტურა გააშენა, რომელსაც ბადალი არ ჰყავდა მთელ საქართველოში და უფრო მეტიც, ის კონკურენციას უწევდა მსოფლიოში სახელგანთქმულ ინდურ და თვით ჩინურ ჩაისაც. სწორედ ლაო ჯონჯაუს საქართველოში მოღვაწეობას ეძღვნება ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორების ემზარ მაკარაძის, ოთარ გოგოლიშვილისა და მაგისტრანტ დავით ანდღულაძის მონოგრაფია - „ლაო ჯონჯაუს მოღვაწეობა საქართველოში“. ნაშრომი შესრულდა ჩინეთის რესპუბლიკის საელჩოსა და ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის დეპარტამენტის ერთობლივი სამეცნიერო გრანტის ფარგლებში. შეიძლება ითქვას, რომ ეს არის ლაო ჯონჯაუზე შესრულებული უაღრესად საინტერესო გამოკვლევა. ავტორებმა დიდი მუშაობა გასწიეს, სიღრმისეულად შეისწავლეს აჭარის, ქუთაისისა და თბილისის ცენტრალურ არქივებში დაცული მასალები, გაეცნენ სამეცნიერო ლიტერატურას, პრესას და მემუარებს, დაამუშავეს ლაოს შესახებ სხვადასხვა პიროვნებებში გაბნეული მასალები და ერთად მოუყარეს მას თავი. არაერთხელ ესტუმრნენ ლაოს შვილიშვილს, ლიოუ ყანდარელ-კუენგვემს და მისგან საინტერესო ინფორმაციები მიიღეს, გამოიყენეს უამრავი ფოტომასალა ამ პიროვნებასთან დაკავშირებით და საზოგადოებას მიაწოდეს საინტერესო ნაშრომი ამ უაღრესად საინტერესო საზოგადო მოღვაწის აჭარაში საქმიანობის შესახებ. ნაშრომში უამრავი საარქივო მასალებისა და ლიტერატურის გამოყენებით შესწავლილია ბათუმის ოლქში დაარსებული საუფლისწულო მამულები, განსაკუთრებით განხილულია ჩაქვის საუფლისწულო მამულის დაარსება და იქ მიმდინარე პროცესები, ასევე დიდი ყურადღებაა დათმობილი ჩინეთის როლზე საქართველოში ჩაის კუტურის განვითარების საქმეში და საქართველოში ჩაის შემოტანისა და დანერგვის ისტორიაზე, ნაშრომში შესწავლილია ლაო ჯონჯაუს უაღრესად საინტერესო ბიოგრაფია, მისი მეცნიერული კვლევები, მოტანილია ციტატები ბათუმში მოღვაწე ცნობილი პიროვნების, ბათუმის ბოტანიკური ბაღის დამაარსებლისა და დირექტორის ანდრია კრასნოვის შეხედულებაზე ლაოს შესახებ, აღწერილია ლაო ჯონჯაუს ტრადიციებზე და გატაცებებზე, ავტორთა სასახელოდ უნდა ითქვას, რომ მათ პირველად გააცნეს საზოგადოებას ლაო ჯონჯაუს შვილები, დაახასიათეს ისინი და ისაუბრეს იმ სასწავლებლებზე სადაც ლაოს შვილებმა მიიღეს განათლება. ნაშრომში ავტორებმა წარმოაჩინეს ლაო ჯონჯაუს ქართველი რძალის ნონა თუშმალიშვილის და ლაოს შვილიშვილის, ქართველების ჩინელი რძალის ლიოუ ყანდარელ-კუანგვემის მოღვაწეობა, შემოიტანეს ბევრი საყურადღებო მასალა ამ პიროვნებების საქმიანობის შესახებ. ნაშრომში ჩანს ავტორების პოზიცია ჩაქვში ლაო ჯონჯაუს მუზეუმის დაარსების შესახებ. ავტორთა აზრით ეს ძალიან მნიშვნელოვანია და თუ გაიხსნება ლაო ჯონჯაუს მუზეუმი, ის გახდება ორი ქვეყნის ურთიერთობაში კიდევ ერთი მტკიცე მეგობრობის ხიდი, რომელიც იმავდროულად ხელს შეუწყობს აღნისნულ კუთხეში ტურისზმის განვითარებას. ნაშრომში ასევე საუბარია ლაოს ბათუმის ოლქში მოღვაწეობის შესახებ და იმ დამსახურებაზე, რომელიც მას მიუძღვოდა ჩაის კულტურის განვითარებაში. ნახსენებია სალიბაურისა და ჩაქვის ჩაის ფაბრიკებზე, სადაც ის დირექტორად მუშაობდა, მომუშავე პერსონალზე, ფაბრიკებში გამოშვებულ ჩაის ნაწარმზე და იმ საერთაშორისო გამოფენებზე, წარმატებებზე, რომლებიც მის მიერ გამოშვებულ ჩაის ნაწარმს ხვდა წილად. ბოლოს უდიდესი სინანულია გამოთქმული ბათუმიდან ჩინეთში დაბრუნებაზე, რადგანაც მან საქართველოში ჩაის კულტურის განვითარებასა და აყვავებას დიდი ძალისხმევა შეალია. ნაშრომი უდავოდ მაღალ აკადემიურ დონეზეა შესრულებული და იგი დიდი შენაძენია ამ საკითხით დაინტერესებული მკვლევარებისა და საზოგადოების ფართო წრისათვის.

რეცენზია ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორ ნანი გელოვანის მონოგრაფიაზე-„თბილისის მუსლიმური თემი“ (1801-1917)

Author(s): Not Specified Author / Language(s): Georgian Issue: 1/2021

ქართულ ისტორიოგრაფიაში მონოგრაფიულად პირველადაა შესწავლილი და გაანალი-ზებული 1801-1917 წლებში თბილისის მუსლ¬იმური თემის პოლი¬ტიკური, სოციალ-ეკონომიკური და კულტურული ცხოვრების სხვადასხვა ასპექტი. ნაშრომის პირველ თავში განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა რუსეთის კოლონიურ პოლიტიკას და თბილისში ამიერკავკასიის მუსლიმთა (შიიტური და სუნიტური) სასულიერო მმართველობების ჩამოყალიბებას და საქმიანობას, სადაც განსაკუთრებული აქცენტი გადატანილია რუსული ხელისუფლების ურთიერთობაზე რეგიონის მუსლიმური საზოგადოების ყველაზე მნიშვნელოვან ნაწილთან - სასულიერო წოდებასთან და გამოვლენილია არსებითი პრობლემები ამ ურთიერთობის პროცესში. მეორე თავში - თბილისის მუსლიმური თემი 1801-1917 წლები, მიმოხილულია მუსლიმი მოსახ¬ლეობის სტატისტიკური მონაცემები, სპარსული და აზერბაიჯანული თემების საქმიანობა, ტერმინების („აზერბაიჯანი“, „აზერბაიჯანელი“, „თათარი“, „აზერ¬ბაიჯანელი თურქები“) ურთიერთმიმართება. გაშუქებულია თბილისში 1832-1917 წლების აზერ-ბაიჯანული პრესა. მიმოხილულია თბილისის მეჩეთის საქმიანობა და ისლამური დღესასწაულები.მესამე თავში - განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა თბილისის მუსლიმურ სასწავლებლებს. სიღრ¬მისეულადაა გაშუქებულია რუსეთის იმპერიის საგანმანათლებლო პოლიტიკა და თბილისში მუსლიმი თემის საქმიანობა. სადაც განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა შიიტური და სუნიტური მუსლიმური სასწავლებლების საქმიანობას, გორის სამასწავლებლო სემინარიის აზერბაიჯანულ განყო¬ფილებას, როგორც ძირითად ცენტრს მასწავლე¬ბელთა მოსამზადებლად და სხვა.მონოგრაფიაში კომპლექსურადაა შესწავლილი თბილისის მუსლიმური თემის ისტორიის მრავალი ასპექტი. ნაშრომი ეყრდნობა ძირითადად საარქივო მასალებს, რომელთა დიდი ნაწილი პირველადაა წარმოდგენილი სამეცნიერო მიმოქცევაში. ნანი გელოვანის მონოგრაფია მაღალ აკადემიურ დონეზეა შესრულებული და იგი დიდი შენაძენია აღმოსავლეთმცოდნე ისტორიკოსების, სტუდენტებისა და აღნიშნული საკითხით დაინტერესებული მკითხველ¬ისთვის, მკვლევარებისა და საზოგადოების ფართო წრისათვის.

რეცენზია ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორ ჯაბა სამუშიას მონოგრაფიაზე - „ დიდგორის ბრძოლა“ ძლევაჲ საკვირველი

Author(s): Otar Gogolishvili / Language(s): Georgian Issue: 1/2021

დიდგორის ბრძოლა ქართველი ერის ყველაზე დიდი ბრძოლაა მისი არსებობის ისტორიაში.დიდგორმა გადაწყვიტა საქართველოს მომავალი და რომ არა ეს უდიდესი გამარჯვება, შესაძლებელია, დღეს სულ სხვა მოცემულობა ყოფილიყო და საერთოდ „გამქრალიყო ხსენება ქართველთა“. ამიტ¬ომაც იყო, რომ მემატიანემ ამ ომს „ძლევაჲ საკვირველი“ უწოდა, ხოლო ამ უბრწყინვალესი გამარჯვების შემოქმედს, საქართველოს ისტორიაში განუმეორებელ პიროვნებას, დავით IV აღმაშენებელს და მის მახვილს კი „მესიის მახვილი“ უწოდა. 2021 წელს შესრულდა 900 წელი ქართველთა ამ უდიდესი გამარ¬ჯვ¬ებიდან და რაოდენ სასიამოვნოა, რომ საზოგადოებამ მიიღო ამ უდიდეს მოვლენასთან დაკავშირებით ცნობილი ქართველი ისტორ¬იკოსის, პროფესორ ჯაბა სამუშიას, დიდებული მონოგრაფია - „დიდგორის ბრძოლა“.ბატონმა ჯაბამ კიდევ ერთხელ გააცოცხლა ეს უდიადესი ისტორიული მოვლენა. მის ნაშრომში შესანიშნავად არის წარმოჩენილი დიდგორამდე განვითარებული მოვლენები. დღეს ხშირად არის კამათი იმის შესახებ, თუ ლოკალურად სად მდებარეობს დიდგორი, რაოდენ ჭკვიანურად შენიშნავს ბატონი ჯაბა: „რა მნიშვნელობა აქვს კონკრეტული ადგილის ძიებას და ამაზე დროის ხარჯვას, ამით ხომ არაფერი დააკლდება ან მოემატება დიდგორზე მომხდარ „ძლევაჲ საკვირველს“, თანაც იქვე აგრძელებს, რომ ბრძოლის ადგილის მოძიება, ეს არის წმინდა სამეცნიერო საკითხი. სხვა მხრივ კი დიდგორის ბრძოლის მნიშვნელობა საქარ-თვ¬ელოს ისტორიაში დიდი ხანია განსაზღვრულია.ჯაბა სამუშიას ეს შესანიშნავი ნაშრომი, რომელიც გამოსცა გამომცემლობა ,,პალიტრა L’’-მა, შედგება თორმეტი თავის, ბოლოთქმისა და შენიშვნებისაგან.ნაშრომის პირველ თავში საუბარია თურქ-სელჯუკთა შემოსევებზე საქართველოში და ჩვენი ქვეყნის ისტორიაში არსებულ უმძიმეს დროზე, რომელსაც „დიდი თურქობა“ ეწოდება. უამრავი ისტორიული წყაროს სამეცნიერო ბრუნვაში შემოტანით ავტორი აღწერს თურქ-სელჩუკთა თავდაპირველ საცხოვრისს, მათ დაპყრობით ომებს და საქართველოსა და სელჩუკთა დამოკიდებულებას, მათ შორის ბრძოლებს და საქართველოში დატრიალებულ უბედურებებს, როდესაც სელჩუკებმა დაამარცხეს ქართული ჯარი და კალიასავით მოედნენ ჩევენს ქვეყანას, სწორედ აქედან იწყება ის ავადმოსაგონარი „დიდი თურქობა“, რომელმაც გადაშენების პირას მიიყვანა ქართველი ერი.უაღღესად საინტერესოდ და საყურადღებოდ არის დაწერილი მეორე თავი, რომელიც დავით აღმაშენებლის მეფობის დასაწყისს ეხება. აქ ბევრი საინტერესო მოსაზრებაა გამოთ-ქმული, რომელიც ანგარიშგასაწევია, ეს არის ცნებები „თანამოსაყდრეობა“, „თანამეფობა“ და ა. შ. საყურადღებოა ასევე ბატონი ჯაბას მოსაზრება, თუ რა გზით გახდა დავითი მეფედ სახელმწიფო გადატრიალებისა თუ მამის, მეფე გიორგი მეორის, ნება-სურვილით. რა თქმა უნდა ამის შესახებ ადრეც იყო გამოთქმული მოსაზრება ისტორიკოსთა მიერ, მაგრამ ბატონი ჯაბა მიიჩნევს და სამართლიანადაც, რომ გიორგი მეორემ თავადვე გადაულოცა ხელისუ-ფლება დავითს.ძალიან საინტერესოა ნაშრომის მესამე თავი „ჯვაროსნები და საქართველო“. ამ საკითხზე ბატონ ჯაბას ადრეც არაერთხელ გამოუქვეყნებია როგორც სამეცნიერო სტატიები, ასევე ნაშრომებიც. ამ თავში სიღრმისეულადაა განხილული ჯვაროსნული ომების დაწყება, ლაშქ-რო¬ბები აღმოსავლეთისაკენ, თვით ომები მაჰმადიანებთან და, რაც მთავარია, ჯვაროსნების დამოკიდებულება საქართველოსთან, ჯვაროსანთა რაინდების საქართველოში ჩამოსვლა, მოლაპარაკებები დავით აღმაშენებელთან და ბევრი სხვა. ნაშრომის ეს ნაწილი უაღრესად საყურადღებოდაა განხილული და წარმოდგენილი. ასევე საინტერესოდაა შესწავლილი ნაშრომში დავით IV აღმაშენებლის ბრძოლა თურქ-სელჩუკთა წინააღმდეგ (თავი IV) და დავით აღმაშენებლის მიერ გატარებული სამხედრო რეფორმა (თავი V). თურქ-სელჩუკთა წინაარმდეგ საბრძოლველად მეფემ მთელი ქართველი ერი დარაზმა. ჯერ იყო პარტიზანული ბრძოლები, შემდეგ უფრო მსხვილი შეტაკებები და ა. შ. ნაშრომში აღწერლია თითოეული ბრძოლის პერიპეტიები, დავითის საბრძოლო გეგმები, პანიკა, რომელიც დათესა მან სელჩუკებში და ა. შ. ბატონი ჯაბა დაწვრილებით აღწერს ყოველივე ამას და მკითხველს გადაუშლის იმ დიდ მოვლენებს, რომელსაც ადგილი ჰქონდა იმ პერიოდში. ავტორი დიდ ყურადღებას უთმობს ერწუხის ბრძოლას და აქ ქართველთა მიერ მოპოვ-ებულ უდიდეს გამარჯვებას. ასევე შესანიშნავადა აღწერლი ის რეფორმები, რომელიც მეფემ გაატარა და რომ არა ეს, გაჭირდებოდა დიდგორზე ქართველთა ბრწყინვალე გამარჯვება. დავითის გენიის წყალობაა მუდმივი ჯარი, რომელსაც მაშინ ყივჩაღთა ჯარსაც უწოდებდნენ, მონა-სპა, სასაზღვრო ჯარი და ბევრი სხვა, თითოელ ამის შესახებ ბატონი ჯაბა უაღრესად საინტერესოდ საუბრობს.საყურადღებოდაა დაწერილი ნაშრომის მეექვსე თავი, რომელიც ეხება დიდგორის ბრძოლის ასახვას ქართულ ისტორიოგრაფიაში, აქ ავტორს არ გამორჩენია არცერთი ნაშრომი, როგორც ქართულ, ასევე უცხოურ ისტორიოგრაფიაში, რომლებიც კი ამ საკითხს ეხება და თითოეულ მათგანს შესაფერის პატივს მიაგებს.საინტერესოა ნაშრომის მეშვიდე თავი, რომელიც ეძღვნება დიდგორის ბრძოლის ორგანიზატორებს, სადაც გვხვდება ავტორისეული შეფასებები. ასევე ითქმის ნაშრომის მერვე თავზე „მებრძოლი მხარეები-სარდლობა, ჯარების რაოდენობა“, სადაც წარმოდგენილია ავტორის მიერ გამოთქმული ბევრი სიახლე. ავტორი უაღრესად საინტერესოდ წარმოაჩენს ნაშრომის მეცხრე თავში ქართველთა ლაშქრის მოქმედებას დიდგორის გადამწყვეტი ბრძოლის წინ (თრიალეთში მომხდარი პირველი ბრძოლის საკითხისათვის), აქ ბევრი ავტორისეული შეხედულებაა გამოთქმული, რაც ნამდვილად საყურადღებო და ანგარიშგასაწევია.ნაშრომის მეთერთმეტე თავში საუბარია იმ საკითხზე, თუ სად მოხდა დიდგორის ბრძოლა, ხოლო მეთორმეტე თავში კი აღწერილია უშუალოდ დიდგორის ბრძოლა. ეს თავები საინტერესოდ და საყურადღებოდ არის წარმოჩენილი.ბოლოთქმაში შეჯამებულია დიდგორის ბრძოლამდე მიმავალი გზა და თვით დიდგორი, ქართველთა სათაყვანებლი და საამაყო ადგილი..ჯაბა სამუშიას მონოგრაფია, მაღალ აკადემიურ დონეზეა შესრ¬ულებული და იგი დიდი შენაძენია ქართულ ისტორიოგრაფიაში, ისტორიკოსების, სტუდენტებისა და აღნიშნული საკითხით დაინ¬ტერ¬ესებული მკითხველ¬ისთვის, მკვლევარებისა და საზოგადოების ფართო წრი¬სათვის.

ქართულენოვანი გზამკვლევი კომპარატივისტიკულ სამყაროში

Author(s): Natia Sikharulidze / Language(s): Georgian Issue: 21/2020

The Georgian Association of Comparative Literature implements many important projects - prepares and publishes the type of works, the importance of which is irreplaceable for the scientific space and educational institutions. „Comparative Literary Studies. Guide and Anthology“ was prepared and published by this association on the basis of the Department of Literary Theory and Comparative Studies of the Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature. The book consists of two parts: the first part combines the works of Georgian researchers, which are reliable guides in comparative studies. The second part of the book includes translations of texts that are considered to be landmarks in comparative studies. It can be said that this is the first precedent of publishing a book prepared in this field in Georgia, when the works of Georgian researchers and chrestomathy texts of foreign authors are collected together. Due to the diversity of the themes and profound analysis „Comparative Literary Studies. Guide and Anthology“ is a huge achievement in Georgian literary studies. It would be of a big interest not only for Georgian literature and scholars of cultural studies of XX century but also for the youth fond of literature as well as the reader in general.