Uvod: Dizanje »mosta« u vazduh

Author(s): Dušan Ilija Bjelić / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Jednom, u leto 2000-te godine, sedeli smo (mi – studenti univerziteta u Srbiji, predstavnici raznih srpskih ne-vladinih organizacija i dva profesora sa američkih univerziteta) u malom restoranu u Vladičinom Hanu na granici između Srbije i Makedonije. Zaustavili smo se da ručamo na putu za Makedoniju gde smo išli na sastanak sa studentima prištinskog univerziteta, organizovanog od strane Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji. Dok su nam služili piće, našem stolu priđe bradati pravoslavni sveštenik – poliglota, u crnoj odori sa obeležjima grčke pravoslavne crkve, izgleda privučen engleskim jezikom kojim je govorila profesorka Lusinda Koul (Cole).

Metafore moći

Author(s): Miroslav Milović / Language(s): Serbian Publication Year: 0

U spisu Filozofija prava Hegel (Hegel) govori o priznanju čoveka kao takvog. Čovek je priznat kao takav a ne na temelju njegove partikularne nacionalne karakteristike. Ovo je postalo moguće u okviru moderne, liberalne Evrope, koja pravi razliku pogotovo između privatnih i javnih, crkvenih i državnih opštih interesa.

Glavne kontroverze u istorijskim naracijama Srba i kosovskih Albanaca

Author(s): Radmila Nakarada / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Proces pomirenja na KiM - prepreke i perspektive

Author(s): Mladen Stojadinović / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Bánffy Dezső miniszterelnök és Khuen-Héderváry Károly horvát bán „párviadala”

Author(s): László Katus / Language(s): Hungarian Publication Year: 0

KO SU OSTALI ILI NEKONSTITUTIVNI?

Author(s): Goran Marković / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Postojanje Ostalih u ustavnom i političkom sistemu BiH nije uzrokovano samo multietničnošću njenog društva. Ono je uslovljeno, i to je značajniji razlog, podijeljenošću društva u kome nacije, kao konstitutivni narodi, imaju značajnu političku ulogu i kao takve učestvuju u vršenju državne vlasti. Iako elementi konsocijacije u različitim oblicima imaju dugu tradiciju, o konsocijativnoj demokratiji u pravom smislu može se govoriti tek od Dejtona.

DA LI POSTOJI RAZLIKA IZMEĐU KONSTITUTIVNIH I NEKONSTITUTIVNIH?

Author(s): Nedim Kulenović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Pitanje da li postoji razlika između konstitutivnih i nekonstitutivnih grupa u BiH čini se krajnje banalnim, iako nam saga oko presude Sejdić-Finci ukazuje na činjenicu da se o tom pitanju do nedavno nije govorilo sa dovoljnom ozbiljnošću. Složenije je pitanje da li razlike koje zaista postoje trebaju da postoje, te u kojem opsegu? Konačno, svako razmatranje ovih dilema mora se suočiti i sa pitanjima da li su unutar grupe nekonstitutivnih neki više jednaki od drugih, na koji način to treba da utječe na njihovo predstavljanje, te da li nekonstitutivni općenito imaju političke i društvene kapacitete da se izbore za suštinsku predstavljenost u političkom režimu na snazi.

PASIVNA SEGREGACIJA U BOSANSKOHERCEGOVAČKIM BIBLIOTEKAMA: DA LI SU BIBLIOTEKE U BOSNI I HERCEGOVINI ISTINSKO MJESTO SUSRETA?

Author(s): Amar Numanović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Postojeće debate o položaju etničkih manjina u BiH, te o položaju pripadnika konstitutivnih naroda koji su u određenim općinama u manjini, vrlo često izostavljaju ili nedovoljno uključuju pitanje edukacije i pristupa znanju za navedene skupine. Osim, vjerovatno suštinskih, pitanja problema segregacije i diskriminacije u školama („dvije škole pod jednim krovom“, „jedna škola pod jednim krovom“), nedovoljne uključenosti, pa čak i neadekvatne vidljivosti, etničkih manjina u obrazovnim procesima, te pitanja nacionalne „obojenosti“ i pristrasnosti udžbenika za osnovno i srednje obrazovanje, potrebno je postaviti i pitanje o ulozi i funkcijama biblioteka, sa jedne strane, te iznevjeravanju istih, sa druge strane, kada je riječ o inkluziji etničkih manjina u kulturni, društveni i znanstveni život određene zajednice.

POLOŽAJ SRBA I OSTALIH U HERCEGOVAČKO - NERETVANSKOM KANTONU

Author(s): Vedran Kordić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

U Mostaru je prije rata živjelo 23.846 (18,83%) Srba, a danas samo 5.000 (3%). U Gradskom vijeću Mostara Srbi imaju pet vijećnika, od kojih su četvorica iz bošnjačkih i hrvatskih nacionalnih stranaka – SDA i HDZ-a, dok je u gradskoj administraciji od 600 radnih mjesta posao našlo dvadesetak građana srpske nacionalnosti.

DISKRIMINACIJA NA LOKALNOM NIVOU!?

Author(s): Vibor Handžić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Lokalna zajednica uopće, a posebno lokalna samouprava i uprava, predstavlja jedan poseban specifikum u odnosu na sve druge nivoe vlasti. Ona jeste najbitniji nivo organizovanja vlasti, jer joj je osnovni cilj da rješava specifične probleme i zadovoljava specifične potrebe građana na svom teritoriju. Općina ili grad, kao jedinice lokalne samouprave, zaista jesu najvažniji strukturalni dio državnog ustrojstva, jer na tom nivou pojedinac ostvaruje svoja univerzalna i specifična građanska prava. Lokalna samouprava i uprava su najvažniji i u političkom smislu, jer su najbliže izvornom značenju samog pojma demokratije i jer se u najvećem omjeru organizuju posrednom ili neposrednom participacijom članova jedne lokalne zajednice.

CENTRAL SERBIA - GENERAL CONCLUSION

Author(s): Author Not Specified / Language(s): English Publication Year: 0

CENTRALNA SRBIJA - OPŠTI ZAKLJUČAK

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Serbian Publication Year: 0

"MALE" MANJINE

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Prerastanje nacionalizma u vladajuću ideologiju neizbežno je zaoštrilo problem manjina. Na etnički izmešanim teritorijama primena načela "jedna nacija jedna država" nije bila moguća bez nasilja nad pripadnicima manjina. Doduše, nasilje nije bilo jednako upereno prema svim manjinama – neke manjine su stavljane u "izlog" i služile su, pre svega, u legitimacijske svrhe režima, dok je protiv drugih mobilisana javnost, a primeri nasilja nad njima tolerisani. Smenom Miloševićevog režima nestalo je straha da će manjine biti ponovo podvrgnute represiji. Budući da su i same u velikoj meri doprinele krahu starog režima, manjine su od nove vlasti očekivale da, u skladu sa deklarisanim ciljevima – integracije zemlje u međunarodnu zajednicu i izgradnje društva gde manjine neće biti tretirane kao javni neprijatelji – stvori novi institucionalni poredak u kome bi na lakši i efikasniji način ostvarivale svoja prava i unapređivale svoje interese. Zakon o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina, usvojen od strane Savezne skupštine krajem februara 2002. godine, tim zahtevima izlazi ususret, pre svega tako što inovira institucionalni poredak. Najvažnija institucija, Nacionalni saveti, pobudili su veliko interesovanje manjina, jer se preko njih ostvaruje manjinska samouprava u oblastima važnim za očuvanje nacionalnog identiteta manjina – obrazovanju, kulturi, informisanju i službenoj upotrebi jezika. Osim ove, Zakon predviđa stvaranje još dve institucije – Saveznog saveta za nacionalne manjine i Saveznog fonda za nacionalne manjine. Cilj osnivanja prve institucije je očuvanje, unapređenje i zaštira posebnosti manjina i njihovih prava, a druge podsticanje kulturnog, društvenog i opšteg razvoja nacionalnih manjina. Spomenuti zakon je, kao što je poznato, naišao na pohvalne ocene predstavnika međunarodne zajednice, kao i predstavnika manjina koji su učestvovali u njegovoj izradi. No, na račun ovoga zakona izrečene su i vrlo oštre kritike. Interesantno je da u kritikama i razgovorima o spomenutom zakonu nije posebno tematiziran položaj "malih" manjina. Po mišljenju Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji, Zakon o manjinama više odgovara Bošnjacima i Mađarima, nego Česima ili Nemcima, dakle uticajnijim i velikim, nego malobrojnim manjinama, iako bi bilo posve logično da on više izlazi ususret manjinama koje su, upravo zbog malobrojnosti i oskudnih kapaciteta, daleko više podložne asimilaciji od manjina koje imaju snažnu elitu, izgrađenu infrastrukturu, organizacije, medije i političke partije. Uveren da od brojnosti neke manjine ne zavise i njena prava, Helsinški odbor je pažnju posvetio upravo "malim" manjinama, podrazumevajući pri tome Jevreje, Čehe, Ukrajince, Nemce, Aškalije i Makedonce. U Vojvodini, kao izrazito etnički i kulturno heterogenoj sredini, postoje i manjine koje su malobrojnije od spomenutih. Prema rezultatima prošlogodišnjeg popisa, u Vojvodini je, na primer, registrovan 101 pripadnik vlaške zajednice. No, za razliku od Vlaha ili, pak, Bošnjaka (na popisu je 417 građana deklarisalo svoju pripadnost bošnjačkoj zajednici), pripadnici manjina kojima se bavilo ovo istraživanje čine napore da očuvaju svoj identitet. Osim toga, većina pripadnika ovih manjina živi skoncentrisana upravo u Vojvodini, što se za Vlahe ili Bošnjake ne može reći, jer prvi u najvećem broju žive u istočnoj Srbiji, a drugi u Sandžaku. Izuzetak su Makedonci. Više pripadnika ove manjine živi u centralnoj Srbiji, nego u Vojvodini. Makedonci su interesantni zbog još jednog razloga. Oni su (11.785) najbrojnija od svih gore pomenutih manjina. Zapravo, makedonska zajednica u Vojvodini broji više pripadnika nego sve spomenute manjine zajedno (10.498). Njih smo uvrstili zato što je proces asmilacije pripadnika ove zajednice najdalje odmakao. Recimo, kada je reč o ostvarivanju nekih kolektivnih prava, kao što je pravo na informisanje, Makedonci se nalaze u najnezavidnijoj situaciji, jer nemaju čak ni interna glasila kakvi su, na primer, bilteni. Tek u poslednjih nekoliko godina oni čine stanovite napore da očuvaju svoju nacionalnu posebnost. Jedan od ciljeva ovog projekta je bio upravo to da skrene pažnju javnosti na položaj i probleme sa kojima su suočene "male" manjine, da o nekima od tih problema organizuje javnu debatu i, napokon, naznači određena rešenja. U tom pogledu razgovori sa pripadnicima "malih" manjina pokazali su se kao veoma dragoceni u identifikovanju problema, a rasprave na Helsinškom forumu kao značajne i korisne u sugerisanju određenih preporuka i rešenja. Projekat "Male manjine" elaboriran je u vidu Monitoring missions, Helsinškog foruma i tribina.

Türkiye’de Almanlar ve Almancılar

Author(s): Ibrahim Sirkeci,Sinan Zeyneloğlu / Language(s): Turkish Publication Year: 0

This chapter uses the Turkish Census data to offer a very detailed demographic and geographic analysis of immigrants from Germany, returnee migrants from Germany in Turkey. ABSTRACT IN TURKISH: Bu bolumde Almancilar ve ALmanya'dan Turkiyeye goc detayli olarak analiz edilmekte ve cesitli tablolar ve haritalarla onemli aciklamalar getirilmektedir.

Косово и Метохија – изазови и одговори

Author(s): Radoslav Gaćinović / Language(s): Serbian Publication Year: 0

The region of Kosovo and Metohia is a center of Serbian history and the state formation, as well as a central territory of medieval Serbian state. This region covers 10887 square kilometers, or 12, 3 % of the whole state territory of Serbia. Looking from the geopolitical and geo-strategic aspect, so far the region of Kosovo and Metohia has been a security macro-rampart of Serbia. Even though the United States of America together with her allies has used all means prohibited by international law to seize Kosovo and Metohia, looking from political and legal aspect, Kosovo and Metohia can never exist as an independent state, due to the fact that there have never been elements present for formation of Albanian statehood on this part of Serbian territory. It was not Serbia who had defined the state borders with her neighboring states, but the international community, who did it on the basis of ethnic structure of the population and Turkish (“defter”)* books. These borders were determined on the London Conference in 1913, and after the revision they were finally confirmed on the Florence Conference in 26 July, 1926. Serbia holds legal and historical right to Kosovo and Metohia, which has been older than ethnic right. It is also supported by international law, because of the United Nations Charter’s ban on forceful seizure of territorial parts of sovereign states.

Постмодерни Макијавелизам: Запад и Срби, 1991-2011.

Author(s): Srđa Trifković / Language(s): Serbian Publication Year: 0

The problem of the relation of the Western World towards Serbs in the past two decades- refering not only to the problems of Kosovo and Metohia and the future of Republic of Srpska, the Hague or EU integrations, but also to the relation at more complex level- is not a result of Serbian idiosyncrasy, which do not match with clearly defined western principles. On the contrary, this problem is an outcome of some sort of the patology of postmodern Western world, that systematically deviates from those principles.

Wpływ grupy Akazu na sytuację w Rwandzie przed 1994 r.

Author(s): Artur Rosiak / Language(s): Polish Publication Year: 0

-

Миграције нa територији Војводине 1945-1948. Узроци и демографске последице

Author(s): Željko Bjeljac,Aleksandra Terzić / Language(s): Serbian Publication Year: 0

The article is consisted of several chapters, discussing the process of migration flows in northern parts of the newly established state of Yugoslavia after the Second World War. It gives historical outlook to the happenings in Vojvodina region considering migration flows of different ethnicities in Vojvodina, as well as two great colonization flows in Vojvodina, before and after the Second World War. The study covers the causes of migration flows, geographical origin of settlers and distribution of settlements where colonization took its greatest effect as well as the consequences of the colonization process. Due to the demographic losses of the civilian population during the War, as well as high emigration of German and Hungarian population from Vojvodina, the demographic and spatial discharge of Vojvodina is evident. In 1945, the Agrarian Reform Law was created that included the colonization act. Although there are various estimates of the settlers' numbers, which are presented in this article, the general claim with an overall certainty is that all the republics of former Yugoslavia managed to achieve the colonization quota until 1947. The total number of colonized settlements in Vojvodina was 114. According to the previous research, it is estimated that the full extent of colonization was about 220,652 persons, based on the colonists list from 1948. Arrival of the population from different Yugoslav states, from 1946-1948, resulted with a large demographic changes in Vojvodina region, considering intense changes in population numbers, ethnic composition, different social, economic, ethnographic and political changes. According to data presented, Slavic, mostly Serbian population, due to the colonization process, after Second World War consisted the half of total Vojvodina population. Certain regularities in settling process in Vojvodina during the colonization period were noted. In colonization of Srem County, the predominance of federal migrants from BiH and Croatia is evident, while in Bačka significant participation of settlers from BiH, Croatia and Montenegro is noted, with significantly lower rates of immigrants from Central Serbia. When it comes to the Banat County, a significant dominance of immigrants from Bosnia and Central Serbia is evident, with lower rates of immigrants from other republics. There was the dominance of certain ethnic groups in some areas and specific settlements, as settlers from close regions tend to be concentrated in one village. This colonization also had some benefits for rapid adaptation of settlers, because the grouping was set on a regional basis, and that later migrations followed the same pattern.

Selected Essays by Young Authors (Vol. 2)

Author(s): / Language(s): English

This is the second collection of selected essays by the authors who attended the courses and seminars the Helsinki Committee for Human Rights in Serbia organized in 2005. Within the tree-year project “Building up Democracy and Good Governance in Multiethnic Communities” that is being implemented with the assistance of the European Union, twenty-four 5-day “Schools of democracy” and sixteen 3-day seminars under the common title “Life and Living in Multiethnic Environments” were held in 2004 and 2005 in Belgrade, Novi Sad, Kragujevac and Novi Pazar. Over 1000 trainees attended these courses and seminars. The project is aimed at capacitating young people - by the means of attractive courses of training - not only for a life in multiethnic communities that are particularly burdened with the adverse experience of the recent past, mutual distrust and stereotypes, but also for a life in the conditions that mark a modern democracy and reflect its standards. An objective as such implies, among other things, rational perception of notions, developments and trends that are in Serbia still blurred, marginalized and subject to relativism or, moreover, to various and even misguiding interpretations. The Helsinki Committee’s experience testifies this is all about a process that takes time but is worthy of effort - the more so since young people, as evidenced by the selected writings as well, fully perceive it as an imperative need of their own.

LJUDSKA PRAVA I ODGOVORNOST - Srbija 2003 -

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Serbian

Ubistvo premijera Zorana Đinđića obeležilo je ne samo celu 2003. godinu, već će, sudeći po razvoju situacije u Srbiji, predstavljati istorijsko raskršće za Srbiju: za ili protiv Evrope. Ubistvom reformskog premijera, ne samo da su zaustavljene reforme i prekinuta saradnja sa Haškim tribunalom, već je otvoren put radikalizaciji Srbije, što su potvrdili i vanredni parlamentarni izbori. Nesposobnost i nespremnost DOS da napravi diskontinuitet sa Miloševićevim politikom, posebno ratnom, otvorilo je put restauraciji regime anciene i ubedljivoj pobedi njegovih predstavnika na vanrednim parlamentarnim izborima. Od ubistva premijera Zorana Đinđića do parlamentarnih izbora ostvareni su skoro u celosti ciljevi puzećeg puča, uprkos pokušaju međunarodne zajednice da održi kurs reformi kroz, pre svega, prijem SCG u članstvo Saveta Evrope već tokom vanrednog stanja. Sve aktivnosti ujedinjenih snaga (cela opozicija, većina nevladinih organizacija i medija) bile su usmerene na obaranje vlade i njenu kompromitaciju. Na izborima su pobedile one snage koje su zbog rešavanja "nacionalnog pitanja" odlagale tranziciju i demokratizaciju društva. Zbog istrošenosti i poraza nacionalnog projekta, kao i zbog sprečavanja stvaranja alternative, konzervativna srpska elita našla je novi oslonac populističke politike u produkciji afera i skandala. Njihov cilj nisu bile ekonomske reforme već diskvalifikacija protivnika, što je potpuno devalviralo stvarnu borbu protiv korupcije, kao i same reforme. Pobeda SRS i DSS garancija je da će se kurs nastaviti, što se prelama preko debate o novom ustavu, rešavanju kosovskog i vojvođanskog pitanja, saradnji sa Haškim tribunalom, odnosu prema državnoj zajednici i odbijanju suočavanja sa neposrednom prošlošću. Radikalizacija politike u Beogradu dodatno destabilizije, ne samo zemlju, već i ceo region.