Współpraca szkoły i rodziny jako istotny czynnik optymalizacji procesów wychowania i kształcenia najmłodszego pokolenia

Author(s): Anna Błasiak / Language(s): Polish Issue: 38/2017

RESEARCH OBJECTIVE: The article presents the theoretical basis, principles and cooperation assumptions of two basic educational environments – family and school, whose tasks include shaping valuable personality traits and aiming at optimal and comprehensive development of children and teenagers. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The presented research problem looks for an answer to the question: what are the fundamental assumptions, principles and determinants of contemporary cooperation of school and family, which aims at optimizing the processes of upbringing and educating children and teenagers. The methods used include the analysis of literature, the synthesis of the conclusions and the review of scientific reports from the researched area. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The assumptions of pedagogy include a view that there exists a need for innovative and creative cooperation between school and family, which should be of multi‐agent nature and based on cooperation, collaboration and partnership realized in a dialogue. Referring to scientific studies, the article presents concepts and principles of cooperation between these two communities, its current status, the benefits cooperation brings and determinants restricting it. RESEARCH RESULTS: The analyses show that family and school must work together in order to create a harmonized and coherent system of educational and upbringing influences imposed on the young generation to provide an optimal level of their development and educational needs. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMENDATIONS: Cooperation between school and family, which aims at mutual support, should develop its own harmonized model (system) of educational activities based on accepted ideas and assumptions as well as expectations of educational partners, which should be connected by symmetric and healthy relationship and commitment to the execution of common goals and tasks.

Dobrostan nauczycielek i nauczycieli wychowania przedszkolnego a ich postawy wobec kształcenia na odległość w czasie pandemii COVID-19

Author(s): Barbara Jankowiak,Sylwia Jaskulska / Language(s): Polish Issue: 53/2021

RESEARCH OBJECTIVE: To explore the association between the well-being of pre-school teachers and their attitudes towards distance education during the COVID-19 outbreak. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The results were submitted to statistical analysis using the Student T-test for dependent groups. A test was used to compare the mean score on the attitude scale and the mean scale of psychosocial well-being. Pre-school teachers, who were conducted remote classes (427 women and 2 men) were qualified for the research. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The text presents the theoretical background of the research, methods, and research results with interpretations. RESEARCH RESULTS: The results showed that the higher the level of well-being, the better teachers assess elements of their reality during distance education time. High well-being is associated with the perception of the possibility of supporting the child’s physical, emotional, cognitive, and social development, it affects the perception of a smaller range of difficulties related to distance education (or overcoming them more effectively), allows noticing the development of one’s professional competences is related to the more frequent use of distance learning elements in the past and planning to use it in the future, as well as feeling positive emotions in relationships with people who, together with teachers, create the pre-school communities. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The recommendations concern strengthening the profession of pre-school teachers by using their own’ resources to create a work environment.

Ekologia integralna w przedszkolu i szkole – wprowadzenie

Author(s): / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

Ekologia integralna jako przestrzeń uczenia się szacunku przez dziecko w wieku przedszkolnym

Author(s): Iwona Samborska / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

Artykuł zawiera propozycję usytuowania procesu uczenia się wartości przez dziecko w wieku przedszkolnym w kontekście ekologii integralnej. Problematyka tekstu koncentruje się na wartości, jaką jest szacunek. Pierwsza część skupia się na ukazaniu perspektywy integralnej w edukacji, obecnej w tym obszarze za sprawą tzw. zwrotu integralnego (Marzec 2019: 215–216). W dalszej części opracowania zwrócono uwagę na wyłanianie się w przestrzeni edukacji wizji ekologii integralnej (Wysocki 2016; Sędek 2019). Wskazano na integralny wymiar edukacji dziecka, odnosząc go do perspektywy ekologicznej. W końcowej części dokonano identyfikacji najważniejszych wyznaczników konstruowania szacunku jako kategorii edukacyjnej. Ukazano możliwości edukacyjnego działania w perspektywie ekologii integralnej, przywołując w tym zakresie sferę poszanowania żywności. Celem artykułu jest zaprezentowanie specyfiki ekologii integralnej i ukazanie podejścia integralnego jako płaszczyzny, na której tle rozpatrywany jest problem uczenia się wartości przez dziecko w wieku przedszkolnym.

Philosophical Activity of Students with Different Educational Needs

Author(s): Patrycja Młynek / Language(s): English Issue: 3 (66)/2022

Philosophy for children has long been an element of pedagogical re-search in which children’s philosophizing is treated as a method of their educating. The conducted research shows that philosophical reflections of children bring benefits in the implementation of some teaching content or support the social and emotional development of children. This study presents the results of qualitative research carried out to understand the philosophical activity of younger school-age children with different educational needs. The main problem was included in the question: What is the philosophical activity of stu-dents of younger school age with different educational needs? Par-ticipant observation was used in the conducted research procedure. The results of the research carried out in a group of 15 students of the second integrated grade showed that, in most cases, the philo-sophical activity of the respondents was very diverse, regardless of their educational needs. The only exception included students with a certificate on the need for special education who attended the phi-losophy classes in a very limited scope. The conducted research is an example of children’s philosophical reflections.

Come Rain or Shine: Swedish Preschools Philosophy on Learning in Nature

Author(s): Jakub Adamczewski,Yuki Nagae / Language(s): English Issue: 3 (66)/2022

Swedish preschools are known worldwide as they are built on dem-ocratic values and love for play and explorative learning. The recent civilization leap is a sign that we should be familiar with other alter-natives for child development, such as the Swedish “Come Rain or Shine” philosophy and its approach to learning in nature. The aim of this conceptual article is to describe the outdoor learning philosophy by sharing good practices worked out in Swedish preschool pedago-gy over the last century. Our knowledge is largely based on limited data collected through a narrative literature review, dedicated to the topic. This type of knowledge can be seen as a valuable lesson for those countries that are in a need of systematic solutions concerning preschool education.

W stronę dziecka. Uniwersalizm i ponadczasowość myśli pedagogicznej Janusza Korczaka w obliczu postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w.

Author(s): Kinga Dziewiątkowska-Kozłowska / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

Dziedzictwo pedagogiczne Janusza Korczaka stanowi nieocenioną wartość dla wszelkich działań dydaktyczno-wychowawczych podej-mowanych względem dzieci. W dobie aktualnych doświadczeń pan-demicznych, XXI wiek zdefiniował objęcie nowego kierunku eduka-cji, podążającego ku nauczaniu zdalnemu. Zadanie okazało się jednak znacznie trudniejsze, aniżeli oceniano pierwotnie. W obliczu pojawia-jących się wraz z edukacją online trudności i deficytów poznawczych, emocjonalnych oraz społecznych, korczakowski pajdocentryzm i jego ważność zdaje się wybrzmiewać szczególnie. W niniejszym tekście skoncentrowano się na wybranych założeniach myśli pedagogicznej Janusza Korczaka, które uczyniono inspiracją i punktem wyjścia do rozważań na temat postpandemicznej rzeczywistości edukacyjnej XXI w. W artykule podkreślono znacząco istotę miłości i szacunku wobec dziecka jako wartości nadrzędnej, jak również rolę dialogu oraz relacji, jako elementów kluczowych dla efektywnego procesu edukacyjnego, wspierającego rozwój. Niniejsze inspiracje korczakowskie zestawiono z aktualnym poziomem funkcjonowania dzieci, ale także nauczycieli, odwołując się do zarówno do wyników badań jak i wniosków pły-nących z praktyki terapeutycznej. Autorka wskazuje na wysoką uni-wersalność i ponadczasowość dziedzictwa pedagogicznego Janusza Korczaka, wytyczając postpandemiczną perspektywę korczakowskiej przestrzeni edukacyjnej w XXI w.

Składowe procesu diagnozy pedagogicznej i ich postrzeganie przez nauczycieli szkół ogólnodostępnych i integracyjnych – raport z badań (cz. 1)

Author(s): Joanna Skibska,Agnieszka Twaróg-Kanus / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

Zaprezentowany w artykule proces diagnozy pedagogicznej i jego składowe ukazują go jako jeden z ważniejszych elementów edukacji, ponieważ to od niego między innymi jakość poznania ucznia – jego problemów i potrzeb, indywidualnych uwarunkowań w osiąganiu celów. Postawienie przez nauczyciela trafnej diagnozy jest czynnością złożoną, wymaga wnikliwego gromadzenia informacji, analizy, interpretacji i wnioskowania, zmierzających do zaprojektowania i realizowania działań edukacyjnych dostosowanych do potrzeb i możliwości poznawczych ucznia. Celem badania było poznanie opinii nauczycieli szkół ogólnodostępnych i integracyjnych na temat procesu diagnozy pedagogicznej i jego składowych oraz ich wybranych uwarunkowań. W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety. Kwestionariusz ankiety składał się z dwóch części. Część pierwsza kwestionariusza to dwa pytania otwarte dotyczące rozumie-nia przez badanych nauczycieli idei diagnozy i terapii. Natomiast część druga to pytania zamknięte (skategoryzowane), dotyczące aspektów procesu diagnozy i terapii pedagogicznej. Na potrzeby artykułu przeanalizowano tylko odpowiedzi z części drugiej kwestionariusza odnoszące się do procesu diagnozy i jego składowych. Zaprezentowane badania odnoszą się do ocen procesu diagnozy pedagogicznej z uwzględnieniem jego najważniejszych składowych wyłaniających się z przekonań badanych nauczycieli szkół ogólnodostępnych i integracyjnych pracujących z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W obu badanych grupach istotnymi składowymi procesu diagnozy były wiedza, praktyczne umiejętności, wy-ciąganie wniosków na podstawie dostępnych danych oraz dostrzeganie sytuacji problemowych z różnych perspektyw. Jednocześnie w przypadku nauczycieli szkół integracyjnych stwierdzono istnienie istotnych statystycznie różnic w odniesieniu do dwóch składowych procesu diagnozy – nauczyciele przedmiotu podkreślali znaczenie wyciągania wniosków na podstawie dostępnych danych, z kolei nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej uznali dostrzeganie sytuacji problemowych z różnych perspektyw – jako najistotniejszych składowych tego procesu.

Kształcenie nauczycieli wczesnoszkolnych w zakresie muzycznym w obliczu przemian edukacyjnych

Author(s): Ewa A. Zwolińska / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

W badaniach pedagogicznych odwołujemy się do konkretnych teorii, które wyjaśniają sens sformułowanych problemów oraz hipotez, uzasadniają dobór metod, technik i narzędzi badawczych do określonego przedmiotu badań. Problematyka artykułu dotyczy procesu uczenia się muzyki poprzez audiację, który ma formę badań akcji, koncepcyjnie rozumianych jako dociekania podejmowane przez praktyków nad ich własną edukacją w celu jej usprawnienia. Program studiów na kierunku pedagogika wczesnoszkolna z modułem muzycznym realizowany przez kilkanaście lat w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy umożliwiał podejmowanie w badaniach problemów traktowanych jako zastosowanie teorii uczenia się muzyki. W niniejszym tekście przedstawiono opinie studentów na temat włączenia do programu nauczania treści metodologicznych niezbędnych do prowadzenia badań w zakresie edukacji muzycznej. Rozważania dotyczyły audiacyjnego modelu edukacji, obejmującego proces rozwoju muzykalności człowieka od urodzenia do dorosłości. Zaprezentowane opi-nie świadczą o pozytywnym nastawieniu do badań z edukacji muzycznej i uświadamiają, że konieczna jest umiejętna analiza reguł, jakimi kierują się uczniowie, kiedy uczą się muzyki.

O edukacji jako wartości autotelicznej

Author(s): Sławomir Sztobryn / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

W artykule przedstawione zostały argumenty uzasadniające postrzeganie edukacji jako wartości autotelicznej. Celem tej narracji jest filozoficzno-pedagogiczna analiza edukacji jako zjawiska wymagającego ciągłej aktualizacji w świadomości społecznej. Autoteliczny charakter edukacji został omówiony w kontekście trzech obecnych w niej składników. Składają się nań idee, ludzie i instytucje. Każdy z nich zawiera w sobie swoiste dla siebie ograniczenia. Kontekstem rozważań są zarówno przesłanki historyczne, jak i określone uwarunkowania społeczno-kulturowe, o których szerzej pisałem w autorskiej koncepcji metahistorii w badaniach myśli pedagogicznej. W warstwie metodologicznej odwołuję się do metahistorii idei, analizując imponderabilia aksjologiczne edukacji, wskazując z jednej strony na jej atrybuty, a z drugiej na jej ograniczenia i potencjał. Pozostaję także w zgodzie z konstruktywizmem, którego zasadniczą dla poniższych badań ideę wyraził K. Ajdukiewicz twierdząc, że od wyboru aparatury pojęciowej zależy nasz obraz świata konstruowany z danych doświadczenia. Jako wynik badań chciałbym uznać przekonującą argumentację na rzecz niezbywalności pojęcia edukacji jako swoistego rusztowania kategorialnego w obszarze interpretacji naukowych i realnej edukacji jako swoistego szkieletu w konstruowaniu naszego człowieczeństwa. Artykuł ma charakter otwarty i stanowi zaproszenie do dyskusji.

Rola inteligencji moralnej w wychowaniu do wartości moralnych

Author(s): Monika Dacka / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Celem artykułu jest scharakteryzowanie inteligencji moralnej oraz ukazanie znaczenia tworzenia dzieciom warunków do rozwoju tego rodzaju inteligencji i wartości moralnych w środowisku domowym oraz szkolnym. Artykuł ma charakter teoretyczny, obejmuje wyjaśnienie zagadnienia inteligencji, w tym inteligencji moralnej i jej nabywania poprzez wychowanie, uczenie oraz modelowanie. Istotną częścią artykułu jest przedstawienie wagi kształtowania uniwersalnych zasad dla rozwoju moralnego najmłodszych i ochrony ich przed narastającymi trudnościami w zachowaniu. Współczesne dzieci funkcjonują w epoce oddziaływań naukowych i technologicznych. Sytuacja taka przyczynia się w pewien sposób do zachwiania równowagi pomiędzy preferowanymi a wyznawanymi wartościami, a także powoduje występowanie wielu trudnych zachowań. Podjęte rozważania wskazują na istotną rolę wychowania realizowanego w środowisku rodzinnym i szkolnym w kształtowaniu umiejętności odróżniania przez dzieci dobra i zła oraz w rozwijaniu systemu uniwersalnych zasad moralnych. Edukacja podjęta na płaszczyźnie rodzinnej i szkolnej może pomóc w rozwijaniu odpowiedzialności, uczciwości, umiejętności przebaczenia i współczucia. Wysiłek moralny podjęty przez ważne dla dziecka środowiska może przyczynić się do wyzwolenia ich potencjału oraz motywacji do działań prowadzących do poczucia szczęścia i sprawiedliwości.

Indywidualizacja wartościowania jako proces kształtujący dojrzałość osobową dziecka

Author(s): Joanna Juszczyk-Rygałlo / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Każdy człowiek żyje w świecie wartości. Życie samo w sobie jest procesem rozpoznawania i oceniania określonych wartości – jest nieustannym wartościowaniem polegającym na ustanawianiu wzajemnej relacji pomiędzy emocjonalnym zrozumieniem znaczenia wartości i racjonalnym poznaniu ich obiektywnego funkcjonowania w rzeczywistości. W artykule omówiono schemat procesów wartościowania w trakcie budowy indywidualnego systemu wartości, który tworzą dwie odrębne struktury wywodzące się z podwójnego odniesienia wartości do osoby i do istnienia. Są to: osobowość i metawartości. Osobowość jest elementem statycznym – raz ukształtowana w dzieciństwie może być jedynie w niewielkim stopniu korygowana w życiu dorosłym. Metawartości są elementami dynamicznymi – są przez całe życie tworzone, rozbudowywane i kategoryzowane w hierarchicznej strukturze zaspokajania potrzeb człowieka. W podsumowaniu artykułu przedstawiono krótką charakterystykę wychowania dojrzałej osobowości w oparciu o omówiony schemat indywidualnego wartościowania (edukacja aksjologiczna). Podstawą tych działań wychowawczych jest budowanie sytuacji aksjologicznych, na które dziecko będzie reagować, dokonując wyboru i zajmując w ten sposób aktywną postawę zarówno wobec świata, jak i wobec samego siebie.

Nauczyciel i wychowanie do wartości. Idee księdza Karola Mazurkiewicza

Author(s): Władysława Szulakiewicz / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Celem artykułu jest ukazanie poglądów ks. Mazurkiewicza dotyczących nauczyciela i wychowania do wartości. Rozważania zawarte w prezentowanym tekście wpisują się w problematykę dotyczącą historii teorii wychowania i pedeutologii. Podstawą analiz i interpretacji stały się jego publikacje pedagogiczne. Przedstawione analizy źródeł zostały przeprowadzone zgodnie z metodologią badań historyczno--pedagogicznych W artykule na tle skrótowo przedstawionego rysu biografii naukowej omawianego autora zaprezentowano wypracowane przez duchownego idee pedeutologiczne. Ks. Mazurkiewicz wychowawcę porównywał do kapłana i duszpasterza. Cechą znamienną poglądów ks. Mazurkiewicza, w kontekście wychowania do wartości, było formułowanie zasad pedagogicznych ważnych w działalności wychowawczej nie tylko nauczycieli świeckich, ale i duchownych zajmu-jących się wychowaniem i nauczaniem. Wywód prowadzi do wniosku, że idee odnoszące się do cech osobowości i zadań nauczyciela zostały wyprowadzone z koncepcji wychowania. Wychowanie pojmował jako tworzenie człowieka zgodnie z takimi wartościami, jak dobro, prawda i piękno. Idee te nie straciły na ważności i dzisiaj. Dlatego główną intencją podjętych badań jest wskazanie, że wartości takie jak dobro, prawda i piękno mogą i powinny być realizowane we współczesnej szkole oraz wychowaniu prowadzonym przez różne instytucje. Wy-pływające z nich zasady mają ponadczasową wartość w kształtowaniu właściwych relacji międzyludzkich i przygotowaniu człowieka do życia w społeczeństwie.

System wartości przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji

Author(s): Mariola Wojciechowska / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Artykuł przedstawia rezultaty badań nad wartościami z wykorzystaniem koncepcji badania wartości Miltona Rokeacha i Mirosława J. Szymańskiego. Zastosowano skalę RVS oraz kwestionariusz „100 zdań – 100 opinii”. Przyjęto za L. Dyczewskim, R. Borowiczem i J. Mariańskim o spłaszczonym charakterze hierarchii wartości oraz braku w nich wyraźnych dominant. Celem badań było rozpoznanie hierarchii wartości autotelicznych i instrumentalnych oraz ich uwarunkowań. Problem główny badań wyrażono w pytaniu: Jaki jest system wartości przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji? Z uwagi na eksploracyjny charakter badań hipotezy formułowano jedynie na sposób operacyjny. Jako wartości centralne uznano m.in. prawdziwą przyjaźń, dojrzałą miłość, przyjemność, ambicję, uczynność, odpowiedzialność, zaś za peryferyjne – świat piękna, zbawienie, posłuszeństwo, szerokie horyzonty i wyobraźnię. W konkluzji poczynionych analiz stwierdzono dominację wartości stabilizacji nad wartościami postępu i transformacji. Hierarchia wartości badanych zgodnie z przypuszczeniem ma charakter spłaszczony. Rezultaty badań uzupełniają badania innych autorów w zakresie problematyki wartości i wskazują na konieczność wzmocnienia edukacji aksjologicznej zarówno na etapie wczesnej edukacji, jak też na każdym kolejnym jej poziomie.

Wychowanie do wartości poznawczych dzieci w młodszym wieku szkolnym w refleksji nauczycieli

Author(s): Ewa Kochanowska / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

U źródeł procesu wychowania leżą, między innymi, wartości poznawcze, tworzące przestrzeń, w której dokonuje się rozwój człowieka. Refleksja nauczycieli nad znaczeniem i rozumieniem przez siebie istoty wychowania do wartości może przyczynić się do podejmowania wysiłku interpretacji sytuacji, trudu wartościowania swoich działań wychowawczych oraz ich modyfikacji w obszarze wychowania intelektualnego uczniów w młodszym wieku szkolnym. Celem przeprowadzonych badań jakościowych, osadzonych w paradygmacie interpretatywnym, było ustalenie sposobów myślenia nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej o istocie i sposobach realizowania wychowania dzieci do wartości poznawczych. Problemy badawcze sformułowano w postaci pytań: W czym badani nauczyciele upatrują istotę procesu wychowania do wartości poznawczych? Jakie działania, w warstwie deklaratywnej, podejmują nauczyciele w celu wychowania dzieci do wartości poznawczych? Badania przeprowadzone zostały za pomocą indywidualnych wywiadów otwartych. W wyniku analizy treści wszystkich odpowiedzi udzielonych przez respondentów wyodrębniono kategorie ich analizy obrazujące istotę wychowania dzieci do wartości poznawczych w świadomości nauczycielek oraz wskazywane przez nich kategorie działań podejmowanych w tym zakresie. Wykorzystanie uzyskanych wyników badań w praktyce edukacji wczesnoszkolnej może przyczynić się do kreowania warunków do nadania właściwej rangi wartościom poznawczym w wychowaniu dzieci.

Wychowanie do wartości ekologicznych. Którędy do budowania więzi dzieci z przyrodą?

Author(s): Beata Gola / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Celem artykułu jest prezentacja zbioru wartości i systemu aksjologicznego etyki środowiskowej oraz krytyczny namysł nad możliwościami urzeczywistniania wartości ekologicznych w edukacji przedszkolnej i elementarnej. Warunkiem realizowania wartości przez człowieka jest ich znajomość, możliwość praktycznie poznawczego z nimi kontaktu, wolny wybór czy twórcza aktywność. Poznanie wartości ekologicznych przez nauczycieli jest kluczowe dla procesu wychowywania do wartości dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych. Wartości ekologiczne mogą być ważnym źródłem określanych celów wychowania ekologicznego i kształcenia postaw prośrodowiskowych dzieci i młodzieży. Jednak powierzchowna edukacja ekologiczna i stosowanie metod, które nie służą budowaniu więzi dzieci z przyrodą, mogą przyczynić się do wy-stępowania przeciwko życiu i dobru własnemu roślin i zwierząt czy wartości współodczuwania, solidarności, szacunku dla natury. Aby podejmować ogólnoświatowe problemy w dobie zmian klimatycznych, należy skupić się wspólnych wartościach ekologicznych dla wszystkich orientacji ekoetycznych, jakimi są: umiarkowanie, samoograniczenie, odpowiedzialność, rewerencja dla natury, sprawiedliwość wewnątrz-pokoleniowa i międzypokoleniowa, solidarność oraz otwieranie się na samoistną wartość natury.

Praktykowanie mindfulness jako przestrzeń dla kształtowania wartości witalnych i hedonistycznych u dzieci w młodszym wieku szkolnym

Author(s): Justyna Kosz-Szumska / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Treści ujęte w niniejszym artykule koncentrują się wokół wartości hedonistycznych i witalnych oraz technik rozwijania uważności (mindful­ness) jako narzędzi mogących znaleźć zastosowanie w ich kształtowaniu wśród dzieci w młodszym wieku szkolnym. W pierwszej części opracowania zaprezentowano przyjętą teoretyczną perspektywę rozważań, sytuując wartości witalne i hedonistyczne w koncepcji integralnego rozwoju człowieka oraz ukazując powiązanie praktykowania uważności z kształtowaniem tychże wartości. Druga część artykułu stanowi zarys problematyki badawczej. Przyjmując cel teoretyczno-poznawczy i praktyczno-wdrożeniowy oraz stawiając pytania badawcze, wyłonione na podstawie wcześniejszej diagnozy (analiza SWOT), pozwalającej na zidentyfikowanie problemu uczniów biorących udział w badaniu, wdrożono oraz zrealizowano w latach 2019–2022 projekt, którym objęto uczniów klas 1–3 bydgoskiej szkoły podstawowej, stosując celowy dobór próby. Zastosowanie metody dialogowej oraz obserwacji pozwoliło na zebranie materiału empirycznego, którego analiza wskazuje, że wprowadzenie do systemu kształcenia i wychowania uczniów w młodszym wieku szkolnym treningu rozwijania uważności może stanowić aspekt terapeutyczny i/lub profilaktyczny w aspekcie zdrowia psychicznego. W konkluzji autorka wysuwa wnioski oraz rekomendacje dla praktyki edukacyjnej, wskazujące na pozytywny związek praktykowania mindfulness z kształtowaniem umiejętności uczniów w obszarze radzenia sobie ze stresem, negatywnymi emocjami i kierowaniem życiem w sposób prozdrowotny oraz zorientowany na przyszłość.

Wychowanie do wartości dziecka z ASD – fundamenty terapeutyczne

Author(s): Ewa Olipmia Zmuda / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Niniejszy artykuł ma charakter teoretyczno-praktyczny i stanowi prezentację dwóch podstawowych fundamentów terapeutycznych, które powinny zaistnieć w oddziaływaniu terapeutycznym osób pracujących z dziećmi ze spektrum autyzmu, jeśli pragnie się dążyć do przekazywania im wartości. Celem artykułu jest uzasadnienie wyboru kompetencji językowych i zdolności do mentalizowania jako dwóch podstawowych obszarów, na których terapia winna być budowana (zwłaszcza terapia stawiająca sobie m.in. cele wychowywania do wartości). W pierwszej części tekstu uwaga została skupiona właśnie na tych dwóch obszarach – języku i mentalizowaniu – i ich ugruntowaniu naukowym w pracy z dziećmi z ASD. Szczególnie dużo miejsca zostało poświęcone mniej znanemu terapeutom i pedagogom specjalnym pojęciu mentalizowania. Wskazano między innymi uwarunkowania neurobiologiczne tego procesu, jego związek z uczeniem się czy współzależności z kompetencjami językowymi. W drugiej części artykułu zaprezentowano, opierając się na długoletnim doświadczeniu praktycznym autorki tekstu, wybrane techniki terapeutyczne (jak np. technika komunikacyjna – dialog twarzą w twarz, technika prowadzenia dziennika wydarzeń czy trening regulacji emocji), które pomagają w realizacji celów nauki relacji i wychowywania do wartości.

Kim naprawdę chciałby być człowiek…? – o wartościach lektury Asiunia autorstwa Joanny Papuzińskiej

Author(s): Alicja Ungeheuer-Gołąb / Language(s): Polish Issue: 4 (67)/2022

Artykuł porusza zagadnienie wartości w literaturze dziecięcej na przy-kładzie utworu Joanny Papuzińskiej pt. Asiunia. Utwór Papuzińskiej porusza tematykę tabu (wojna) i obejmuje treści istotne dla współczesnych dziecięcych czytelników. W obecnej sytuacji politycznej, jaka utrzymuje się w Europie Wschodniej, może okazać się ważną lekturą dla polskich dzieci. Autorka artykułu zwraca uwagę na możliwości edukacyjne tekstu ze względu na wartości, jakie on niesie. Istotą przedłożonego artykułu jest zatem analiza treści w celu poszukiwania wartości. Badaczka podkreśla znaczenie treści i formy utworu oraz konieczność dotarcia do dziecięcego odbiorcy z uwzględnieniem jego możliwości recepcyjnych. Stara się odpowiedzieć na pytanie determinowane funkcją literatury czytanej w dzieciństwie: jak chciałby żyć człowiek? W badaniu wykorzystuje metodę fenomenologiczną, do-puszczając indywidualny stosunek badacza do analizowanych treści, a w podjętej analizie opiera się na dychotomicznym ujęciu ukazanych zjawisk. Tekst przedstawia wybrane wartości utworu, które podczas lektury i opracowania dydaktycznego wpływają na kształtowanie się stosunku odbiorcy do życia, otoczenia, samego siebie, tym samym wpływając na uwewnętrznianie pożądanej postawy.

Funkcjonowanie społeczne dzieci-migrantów w polskiej szkole w opinii rodziców i dyrektorów szkół podstawowych

Author(s): Patrycja Młynek,Fabian Andruszkiewicz / Language(s): Polish Issue: 3 (70)/2023

The economic and political changes of the last dozen years meant that Polish schools had to deal with the actual organization of education for children of different nationalities. The idea of intercultural education is implemented in various aspects; one of them is the correct process of adaptation to a new environment. This article shows the process of adaptation of children of different nationalities to the school environment of a Polish school in the opinion of parents and primary school principals. The presented research results show the described problem from the perspective of two time periods: before and after Russia's attack on Ukraine. The results of the analysis of the collected research material show the attitudes of students before starting education in a new place, problems related to the adaptation process, actions taken to implement the idea of intercultural education, and differences in the organization of education for students of different nationalities before and after Russia's attack on Ukraine. The presented article shows the current picture of the adaptation process of children of different nationalities in the developing intercultural education in Polish schools.