Co powiedziały mi skarpetki... – wzór bohatera literackiego w prozie Justyny Bednarek

Author(s): Alicja Ungeheuer-Gołąb / Language(s): Polish Issue: 4 (62)/2021

Tekst dotyczy twórczości dla dzieci współczesnej polskiej pisarki – Justyny Bednarek. Badaczka zajęła się dwoma pierwszymi częściami cyklu o skarpetkach [część I: Niesamowite przygody 10 skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych) – 2015; część II: Nowe przygody skarpetek (jeszcze bardziej niesamowite) – 2017]. Podstawowym tematem jest ukazanie wzoru nowego bohatera literackiego w twórczości pisarki poprzez wyłonienie istotnych „prawd życiowych” reprezentowanych przez postaci skarpetek. Badaczka nawiązuje do refleksji nad przedmiotami w literaturze dziecięcej. Poszukuje kontekstów w pedagogice, psychoanalizie i kulturze. Stara się odkryć świat rzeczy pokazany w utworze poprzez losy poddanych personifikacji, tytułowych bohaterek. Interpretuje postać skarpetki, stworzonej przez Bednarek, widząc w niej wzór kulturowy dla współczesnych czytelników dziecięcych.

Językowe rytuały fatyczne w publikacjach edukacyjnych

Author(s): Małgorzata Bortliczek / Language(s): Polish Issue: 4 (62)/2021

Artykuł zawiera analizę wybranych publikacji edukacyjnych skierowanych do dzieci uczących się czytać, a także do uczniów pogłębiających wiedzę o języku. Celem analizy jest odpowiedź na pytania: Jakie językowe rytuały fatyczne są obecne w analizowanych tekstach? Jak jest minimalizowany lub maksymalizowany dystans poznawczy, językowy i społeczny między uczestnikami dyskursu edukacyjnego? Prezentowane w artykule ujęcie deskryptywne dotyczy językowych i stylistycznych sposobów kreowania wspólnoty fatycznej przede wszystkim w kontakcie z dziećmi uczącymi się czytać, a także – z samodzielnie czytającymi uczniami. Analiza zmierza do wskazania środków, które służą budowaniu wspólnoty fatycznej, oraz do uchwycenia specyfiki rytuałów fatycznych w zależności od statusu odbiorcy.

Dziecięca Meteorologia. Rozumienie przez dzieci zjawisk pogodowych w różnych częściach świata

Author(s): Jan Amos Jelinek / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

W artykule scharakteryzowano dziecięcą ocenę stanu pogody w różnych częściach kraju i świata. Celem przeprowadzonych badań było ustalenie dziecięcych kompetencji w zakresie oceny stanu pogody oraz umiejętność przewidywania pogody w innych częściach świata, w odniesieniu do aktualnie panującej pogody w miejscu zamieszkania. Badania przeprowadzono wśród 42 dzieci (21 dzieci w wieku 6/7 lat oraz 21 uczniów 9/10 lat). Badania miały charakter jakościowy, zastosowano metodę wywiadu, podczas którego dzieci kodowały pogodę (za pomocą serii obrazków) obserwowaną na ekranie komputera (w miejscu zamieszkania) i na tej podstawie wnioskowały o pogodzie w miejscach pokazywanych na mapie kraju i globusie. W prezentacji wyników scharakteryzowano pogodę w Szczecinie, Warszawie i Rzeszowie oraz Azji, Afryce, Australii, na biegunach i wyspach Tahiti. Porównano dziecięce prognozy pogody osobno dla pory zimowej i letniej. Zwrócono uwagę na różnice we wskazaniach stanów pogody względem wieku (dzieci 6- i 9-letnich). Okazało się, że 30% badanych (częściej dzieci w wieku przedszkolnym) postrzega pory roku jako zjawisko, którego różnice w pogodzie widać już w skali kraju. Biegun południowy jest oceniany przez dzieci jako rekordowo zimne miejsce na Ziemi. Przeanalizowano źródła dziecięcej wiedzy i wskazano możliwe przyczyny błędnych przekonań.

Paradoksalne zachowania ekologiczne dostrzegane przez studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej

Author(s): Adamina Korwin-Szymanowska,Ligia Tuszyńska / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

Niniejszy artykuł podejmuje problematykę paradoksalnych zachowań ekologicznych zauważanych przez studentów pedagogiki wczesno- szkolnej w otaczającej rzeczywistości. Celem badania była diagnoza znajomości problemów ochrony środowiska przez studentki pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. W badaniu wzięło udział 120 studentek, które jako przyszłe nauczycielki będą tworzyć dzieciom przestrzeń do poznania środowiska przyrodniczego i jego ochrony. Na podstawie słów kluczowych, bazując na metodzie analizy treści, stworzono klucz kategoryzacyjny wynikający z zebranego przez studentki materiału. Analiza wyników wykazała, że młodzież akademicka zauważa paradoksalne zachowania ekologiczne w obszarach: (1) gospodarki odpadami; (2) kryzysu klimatycznego; (3) edukacji ekologicznej; (4) zachowań konsumenckich i zdrowia; oraz (5) polityki edukacyjnej, które są bliskie jej codziennemu funkcjonowaniu i możliwościom obserwacyjnym i doświadczanym. Należy zadbać o jakość edukacji wyższej w zakresie edukacji ekologicznej, która poszerzałaby horyzonty prośrodowiskowe wśród przyszłych nauczycieli jako tych, którzy mają możliwość współkonstruowania przestrzeni do wychowania ku zrównoważonej przyszłości troszcząc się o zachowanie równowagi w obszarze środowiska naturalnego, społecznego i gospodarczego.

Niestandardowe działania nauczycieli nauczania początkowego i wychowania przedszkolnego. Edukacja regionalna w czasie pandemii

Author(s): Kinga Lisowska / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

Edukacja regionalna jako integralny i obligatoryjny element kształcenia stawia przed nauczycielami wychowania przedszkolnego i nauczania początkowego wiele wyzwań dydaktycznych, które w okresie pandemii SARS–CoV–2 wymagają zastosowania niestandardowych metod pracy. Celem podjętej analizy naukowej była identyfikacja i charakterystyka nietypowych działań nauczycieli z perspektywy do- świadczenia: dzieci w wieku 5–9 lat i ich matek w wieku 35–41 lat. W artykule przedstawiono zarys funkcjonowania placówek przed- szkolnych i szkół podstawowych (ze szczególnym uwzględnieniem klas I–III) w okresie pandemii w latach 2020–2021. Skupiono się na zagadnieniach teoretycznych związanych z edukacją regionalną, jej istotą i miejscem w procesie wychowania i kształcenia dzieci. W badaniach zastosowano zbiorowe studium przypadku przy wy- korzystaniu wywiadów indywidualnych, częściowo kierowanych, skoncentrowanych na problemie. Badania, o charakterze wstępnym, zrealizowano w 2021 r. na terenie miasta Olsztyn (województwo war- mińsko-mazurskie). Należy poszerzyć je o grupy badawcze zróżnicowane pod względem zamieszkania. W doświadczeniach badanych można wyodrębnić wiele niestandardowych działań nauczycieli w zakresie edukacji regionalnej, odmiennych w stosunku do okresu przed pandemią. Rozumiane są przede wszystkim jako rozwiązania w procesie wychowania przedszkolnego i kształcenia początkowego, ale także postawy i sposoby myślenia nauczycieli.

Medialne wzory osobowe i ich recepcja przez dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Author(s): Aleksandra Sieczych-Kukawska,Magdalena Pawlak / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

W związku ze wzrastającą globalnie wirtualizacją przekazów filmowych i gier, wskazane w literaturze pedagogicznej i psychologicznej procesy oddziaływania wzorów medialnych na dzieci zyskują na aktualności i wymagają uważnej reinterpretacji. Artykuł dotyczy oddziaływania medialnych wzorów osobowych na dzieci w wieku wczesno- szkolnym. Przeprowadzona analiza literatury ukazuje mechanizmy i procesy recepcji fikcyjnych wzorów osobowych z zaakcentowaniem specyfiki tych procesów w odniesieniu do dzieci w wieku 6–10 lat. Celem podjętych rozważań jest poznanie medialnych wzorów osobo- wych wybieranych przez dzieci i ich argumentacji. Przeprowadzona przez autorki analiza rysunków ulubionych postaci wybranych przez dzieci, uzupełniona indywidualną rozmową z dziećmi, wykazała różnorodność wybieranych wzorów oraz źródeł medialnych. Uzyskane z dziecięcych prezentacji graficznych i werbalnych dane wskazały na procesy uczenia się przez modelowanie. Wyraźna jest ewolucja w wybranych cechach osobowych wzorów i ich wartościowaniu przez dzieci. W rysunkach dominuje tendencja odtwórcza wobec obrazów medialnych. Podkreślono potencjał edukacyjny uczenia się dzieci poprzez medialne wzory osobowe, z czego wynika konieczność uważnej obecności dorosłych – rodziców, nauczycieli – w rzeczywistości wirtualnej odbieranej przez dzieci.

Seniorzy w reklamach telewizyjnych a wychowanie do starości dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Author(s): Anna Trzcionka-Wieczorek / Language(s): Polish Issue: 1 (64)/2022

Celem artykułu jest analiza treści wybranych reklam telewizyjnych oraz występującego w nich wizerunku seniorów. Autorka zwraca uwagę na rolę mass mediów we współczesnym świecie – opisuje znaczenie i miejsce telewizji w życiu i rozwoju dziecka, wymienia wady co- dziennego oglądania przez wychowanków programów telewizyjnych oraz korzyści wynikające z rozsądnego korzystania z mediów. Dalszą część artykułu stanowi refleksja na temat stereotypowego postrzegania seniorów przez dzieci i młodzież oraz istoty kształtowania w społeczeństwie pozytywnych postaw wobec osób w wieku emerytalnym. Autorka podkreśla, iż niwelowanie negatywnych stereotypów na te- mat seniorów i starości powinno być realizowane od najmłodszych lat życia człowieka, także w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Biorąc pod uwagę siłę opiniotwórczą mass mediów, można przypuszczać, że kształtowanie postaw może być wzmacniane poprzez wizerunek seniorów prezentowany w reklamach telewizyjnych. Dlatego autorka analizuje treść wybranych spotów reklamowych, w których występują seniorzy. Zastosowana analiza dokumentów ma na celu rozpoznanie ich wyglądu, sposobu bycia, relacji społecznych oraz sytuacji ekonomicznej. Z przeprowadzonych badań wynika, że nie są oni przedstawiani w reklamach w sposób stereotypowy. Są to ludzie aktywni, zadbani, posługujący się nowymi technologiami, mający swoje pasje i marzenia. Taki obraz może przyczynić się do kształtowania w najmłodszych pozytywnego stosunku do seniorów i starości, co jest szczególnie ważne w czasach przemian demograficznych.

Wprowadzenie

Author(s): / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Kreatywność w procesie uczenia się muzyki poprzez audiację we wczesnej edukacji

Author(s): Ewa A. Zwolińska / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Artykuł dotyczy pedagogiki stosowanej do wspierania uczenia się muzyki poprzez audiację niemowląt, dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Celem jest podkreślenie związków między mu-zyczną zabawą, kreatywnością, regulacją emocji i funkcjonowaniem wykonawczym. Przez dziewięć lat obserwowano 300 dzieci uczestni-czących w zajęciach dla niemowląt i małych dzieci. Koncentrowano się na potencjale edukacyjnym wspólnych działań, które każdy na-uczyciel uczący muzyki powinien kompetentnie realizować. Artykuł rozpoczyna się od wyjaśnienia terminów „uczenie się”, „rozwój” oraz „zrównoważone wspólne audiowanie”. Dalej zamieszczono rozważania o kreatywności w procesie absorbowania, imitowania i asymilowania oraz o regulacji emocji i funkcjonowaniu wykonawczym w procesie rozwoju audiacji. Postęp w uczeniu się muzyki we wczesnych latach życia jest identyfikowany w różnych sytuacjach edukacyjnych, gdzie obserwowane zachowania dowodzą o trajektorii rozwojowej małych dzieci uczących się muzyki. Ekspresja zaangażowania w śpiewanki i rytmiczanki wspiera teorie sugerujące powiązanie zabawy, kreatyw-ności i regulacji emocji.

Improwizacja jako rodzaj kreatywności muzycznej w świetle teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona

Author(s): Maciej Kołodziejski,Barbara Pazur / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Autorzy podejmują zagadnienie improwizacji w edukacji muzycznej (ekstensywnej i intensywnej) w świetle założeń teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona. Zasadniczą tezą tegoż opracowania jest ujęcie improwizacji jako rodzaju kreatywności muzycznej w edukacji dziecka. Improwizację autorzy lokują w filozofii praksjalnej D. Ellio-ta, a podstawę teoretyczną dla niej stanowi teoria uczenia się muzyki i audiacja. Improwizacja, zdaniem autorów, jest konstruktem wielowymiarowym, zawierającym elementy tonalne, rytmiczne, melodyczne, harmoniczne, techniczne, ekspresyjne i społeczne. Stosując improwizację, uczniowie rozwijają zaawansowane umiejętności audiacyjne, obecne między innymi w kodowaniu sensorycznym i percepcyjnym, przechowywaniu i przywoływaniu z pamięci oraz kontroli motorycznej i monitorowaniu jakości tej aktywności. Ponieważ zagadnienie improwizacji jako rodzaju kreatywności w muzyce podejmowane jest w polskiej literaturze naukowej incydentalnie, autorzy postanowili uzupełnić tę lukę treściową, opisując improwizację z różnych perspektyw: naukowej, teoretycznej, praktycznej i metodycznej, oraz pokazując, że każdy nauczyciel edukacji muzycznej może stymulować rozwój muzyczny uczniów przez wprowadzenie elementów twórczości muzycznej w postaci improwizacji.

Działania kreatywne z wykorzystaniem tekstu poetyckiego

Author(s): Jovita Vaškevič-Buś,Anna Zadęcka-Cekiera / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Nauczyciele współczesnej szkoły zdają się odczuwać lęk przed opracowywaniem utworów poetyckich. Literatura piękna stanowi nie lada wyzwanie zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów. Lektury szkolne, pisane prozą, sprawiają mniejszą trudność, bowiem ich przekaz jest uniwersalny. Wiersze zaś dotykają sfery emocjonalnej, pełne są metaforycznych przekazów, można je interpretować na wiele sposobów. W artykule opisano propozycje kreatywnych działań na tekście poetyckim uczniów edukacji wczesnoszkolnej. Odwołano się między innymi do metody heurystycznej oraz przekładu intersemiotycznego. Starano się zbadać, jak uczniowie klasy trzeciej radzą sobie z analizą pozawerbalną utworu poetyckiego, oraz czy są zdolni do podjęcia działań związanych z próbą napisania samodzielnie kolejnej strofy. Ćwiczenia takie wymuszają u uczniów potrzebę działań na tekście literackim, pobudzają ich kreatywność i wyobraźnię.

Wspomaganie procesu obserwacji i tworzenia rysunku brył przez dzieci w wieku 6-9 lat- wybrane problemy

Author(s): Ewa Piwowarska / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Z uwagi na znaczenie działań aktywizujących i kształcących zmysł obserwacji dla czynności uczenia się u dzieci, za cel badawczy o charakterze poznawczym przyjęto ustalenie istotności czynnika podkreślającego konstrukcję obserwowanych brył dla tworzonych przez dzieci ich graficznych schematów, w tym ukazywania trzeciego wymiaru. Przyjętym problemem reprezentującym ogólny aspekt obszaru badawczego stało się pytanie o znaczenie nowego czynnika, jakim jest linia wyróżniająca krawędzie brył, dla sposobu przedstawiania za pomocą rysunku obserwowanych przez dzieci brył geometrycznych. Założono, że dla przebiegu zachodzących zmian w rozwoju rysunków brył będzie można wyznaczyć charakterystyczne etapy-schematy oraz czynnik wzmacniający proces obserwacji konstrukcji brył. Analiza zebranych danych pozwoliła zauważyć, że wprowadzony czynnik ma istotne znaczenie dla poziomu umiejętności graficznego zapisu brył geometrycznych, co może przekładać się na kształcenie zmysłu przestrzennego u dzieci. W oparciu o prowadzoną analizę porównawczą prac plastycznych powstających w sytuacji rysowania bezpośrednio obserwowanych przez dzieci zróżnicowanych białych brył (w wersjach o krawędziach zaznaczonych czarną linią i bez niej), uzyskana wiedza może zostać wykorzystana w procesie projektowania zadań edukacyjnych oraz pomocy dydaktycznych, dla których istotne jest doskonalenie percepcji wzrokowej obejmującej również trzeci wymiar rzeczywistości.

Przygotowanie studentek pedagogiki do edukacji twórczej

Author(s): Magdalena Bartoszewicz / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

W artykule opisano zagadnienia związane z twórczością, takie jak: kreatywność, czteroaspektowe ujęcie twórczości, model twórczości K.K. Urbana i H.G. Jellena (Matczak i in. 2000) oraz zagadnienia związane z przygotowaniem przyszłych nauczycielek do prowadzenia zajęć w duchu edukacji twórczej. Celem badań było poznanie poziomu komponentów przygotowania do edukacji twórczej, takich jak uzdolnienia twórcze, samoocena kreatywności i ocena twórczości innych osób. W badaniach wzięło udział 80 studentek trzeciego roku pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Narzędzia badawcze, jakie wykorzystano, to Rysunkowy Test Myślenia Twórczego autorstwa K.K. Urbana i H.G. Jellena (1996), Kwestionariusz samooceny kreatywności (Bartoszewicz, 2021) oraz Kwestionariusz oceny twórczości innych osób (Bartoszewicz, 2021).Analiza wyników badań wykazała, że poziom uzdolnień twórczych badanych studentek oraz samoocena kreatywności uplasowały się na poziomie przeciętnym, natomiast aż 70% badanych studentek potrafiło adekwatnie ocenić twórczość innych osób.

Kreatywność w pracy nauczycieli w dobie pandemii – sztuka, konieczność, a może wyzwanie?

Author(s): Katarzyna Nosek-Kozłowska / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Tekst ma na celu ukazanie pracy nauczycieli w dobie pandemii w odniesieniu do kompetencji, którą stanowi kreatywność. Teoretyczny namysł obejmuje charakterystykę merytoryczną zawodu nauczyciela oraz możliwości realizacji kształcenia na odległość w sytuacji pandemii. Problematyka została ujęta w postaci następujących pytań: Jak wygląda praca nauczycieli w dobie pandemii? W jaki sposób pandemia wpływa na jakość realizacji procesu kształcenia? Jakie metody i narzędzia pracy wykorzystują nauczyciele w dobie pandemii? W jaki sposób badani nauczyciele rozumieją pojęcie kreatywności i jak ujawnia się ona w ich pracy? Punktem wyjścia do podjętych analiz były wyniki badań empirycznych dotyczące wskazanego problemu. Na potrzeby zgromadzenia materiału empirycznego wykorzystano metodę studium przypadków oraz zastosowano technikę wywiadu narracyjnego skoncentrowanego na problemie. Badania były prowadzone wśród nauczycieli różnych szczebli edukacji pochodzących z województwa warmińsko-mazurskiego. Zastosowano celowy dobór badanych. Wyniki są prezentowane na łamach artykułu w sposób wybiórczy. Refleksja nad podjętą problematyką wskazuje na fakt, iż współcześni nauczyciele są kreatywni. Stopień, w jakim ta cecha wpływa na ich działalność zawodową, zależy od ich zaangażowania w kształcenie młodego pokolenia, ale także od posiadanych przez nich cech osobowościowych. Kreatywność jest kompetencją nauczyciela XXI wieku, może być sztuką, ale też koniecznością.

Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych w procesie edukacji formalnej i nieformalnej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Author(s): Anna Kanik / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Głównym celem artykułu jest wstępna ocena kształcenia kompetencji przedsiębiorczych wśród dzieci realizowanego w ramach edukacji formalnej i pozaformalnej. Artykuł ma charakter teoretyczny i obejmuje analizę podstawowych dokumentów, które wpływają na funkcjonowanie edukacji formalnej oraz przegląd ofert związanych z rozwojem przedsiębiorczości dla najmłodszych na rynku edukacji nieformalnej. Na podstawie Zalecenia Rady UE zaprezentowano definicję przedsiębiorczości postrzeganej jako zestaw kompetencji, która stanowiła punkt wyjścia do oceny praktyk edukacyjnych. Podjęte rozważania wskazują na obecność różnych form kształcenia kompetencji przedsiębiorczych na polskim rynku edukacyjnym dla dzieci, których jakość zależy od wiedzy i postaw samych nauczycieli i szkoleniowców, a także od właściwego postrzegania przedsiębiorczości w szerokim wymiarze niebiznesowym.

Zarządzanie czasem dziecka w wieku wczesnoszkolnym - w opinii rodziców

Author(s): Karolina Kantyka-Dziwisz,Sławomir Kantyka / Language(s): Polish Issue: 2 (65)/2022

Współczesne rozumienie zjawiska przedsiębiorczości, znacznie odbiegające od klasycznego ekonomicznego ujęcia, sprawia, że coraz częściej łączymy je z edukacją rozumianą jako proces samodoskonalenia trwający całe życie. Jednym ze sposobów kształtowania cech przedsiębiorczości jest uczenie się zarządzania czasem. Ta umiejętność w znacznym stopniu decyduje o zaradności życiowej i pozwala osiągać sukcesy. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sposobu organizacji różnorodnych aktywności dzieci w okresie edukacji wczesnoszkolnej w opinii rodziców i związanych z tym problemów. Badania zostały zrealizowane przy pomocy metody sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki ankiety online oraz wywiadów w formie rozmowy. Kształtowanie postaw życiowych dziecka w wieku wczesnoszkolnym jest nierozerwalnie związane z umiejętnością organizacji i planowania czasu. Stopień opanowania technik zarządzania czasem zarówno przez rodziców, jak i dzieci, jest zróżnicowany, co uwidoczniają badania. Postuluje się dalsze rozwijanie umiejętności w tym zakresie.

Wprowadzenie

Author(s): / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

Dziecko odkrywcą twórczych problemów i pytań

Author(s): Krzysztof J. Szmidt / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

Punktem wyjścia artykułu jest krytyka określonych twierdzeń Jeana Piageta, dokonana przez współczesnych badaczy rozwoju poznawcze-go dzieci. Stanowi ona wprowadzenie do zasadniczych treści, poświę-conych swoistym kompetencjom twórczym, określanym przez autora jako myślenie pytajne. W kolejnych częściach zostały przedstawione w skrótowy sposób główne założenia teorii twórczego myślenia pytaj-nego dzieci oraz niektóre ważne zasady dydaktyczne, dzięki którym, jak sądzi autor, zdolności te mogą być stale i świadomie pobudzane i rozwijane w klasie szkolnej. Pytanie oraz zdolności odkrywania i for-mułowania oryginalnych pytań (problemów) przez dzieci, nazwanych tu pytaniami twórczymi, stanowi w tym ujęciu ważną część myślenia filozoficznego i twórczego.

Filozofowanie jako sposób na rozwijanie samodzielności poznawczej dzieci w młodszym wieku szkolnym

Author(s): Jolanta Bonar,Anna Buła,Marta, Natalia Kwella / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

W tekście koncentrujemy się na filozofowaniu rozumianym jako pro-ces – droga prowadząca do wiedzy. Przyjmujemy tezę, iż edukacja fi-lozoficzna dzieci w młodszym wieku szkolnym ma charakter wstępny, kompetencyjny i służy rozwijaniu określonych postaw poznawczych i zachowań społecznych. Prezentujemy wyniki badań w działaniu zre-alizowanych z udziałem uczniów klasy trzeciej szkoły podstawowej w Łodzi. Inspiracją dla wprowadzonej zmiany (dydaktycznego dzia-łania interwencyjnego) był program Matthew Lipmana Philosophy for Children oraz koncepcja Warsztatów z dociekań filozoficznych Aldony Pobojewskiej. Przedmiotem badań uczyniono przebieg procesu filo-zofowania wśród uczniów wczesnej edukacji, zaś celem rozpoznanie i opis dziecięcych doświadczeń nabywanych w trakcie zajęć opartych na tej metodzie uczenia się. Uzyskane wyniki pozwalają zobaczyć w dociekaniach filozoficznych dzieci aktywność prowadzącą do samo-dzielności intelektualnej i zachęcają do ich wykorzystywania w prakty-ce edukacyjnej uczniów w młodszym wieku szkolnym.

Filozoficzne szczeliny w prozie ucznia pierwszego etapu edukacyjnego – zarys kategoryzacji tekstów

Author(s): Anna Warzocha / Language(s): Polish Issue: 3 (66)/2022

W sytuacji, gdy w Europie trwa brutalna wojna, poważne traktowanie pytań dotyczących spraw fundamentalnych, odnajdywanie punktów odniesienia, poszukiwanie istoty i sensu istnienia, staje się jeszcze bar-dziej pilną ludzką potrzebą, niż dotychczas. Taka sytuacja dotyczy nie tylko osób dojrzałych, ale także społeczeństwa niedorosłego, w tym także młodszych uczniów. Jednocześnie uwypukla się konieczność re-definicji pedagogii, która teraz w sposób szczególny powinna zwracać uwagę na wymóg traktowania kształcenia i wychowania przez pryzmat filozoficznej triady: aksjologii, ontologii i epistemologii. Szansę na takie działanie daje zmodyfikowana pierwsza komunikacja literacka, podkreślająca teksty nie rezygnujące ze swoistości literackiej i charak-teryzujące się utajonym filozoficznym kodem. Myślę przede wszystkim o prozie, w której odnaleźć można utwory o strukturze utrwalonej w tradycji literackiej, dodatkowo kwalifikujące się do kategorii litera-tury audiowizualnej czy literatury wspólnej. Centrum zainteresowania takich tekstów stanowi prowadzący do koniecznej refleksji odbiorcy i metaforycznego czytania świata filozoficzny namysł, nieoczywiste uchwycenie kluczowych zagadnień.Przedmiotem artykułu jest przede wszystkim próba skategoryzowania filozoficznej literatury dla dzieci, której uporządkowanie zostało za-proponowane per analogiam do badań nad muzycznością i audiowizu-alnością w literaturze. Tekst akcentuje grupę utworów, w których filozoficzne zagadnienia pojawiają się na prawach kontekstu i dla których dydaktyczny mo-del oparty jest na rozmowie w rozumieniu Zofii Agnieszki Kłakówny (2016).