Rodová priepasť. Čo (ne)hovoria štatistiky a výskumné dáta o odmeňovaní žien a mužov

Author(s): Jarmila Filadelfiová / Language(s): Slovak Publication Year: 0

In Slovakia, there are two institutions providing data about the gender pay gap: the Bureau of Statistics of the Slovak Republic and Trexima. Women in the SR make on average considerably less than men. Gender pay gap is larger when we compare monthly earnings rather than hourly rates. The gender difference in remuneration varies according to various components of the income. Also in Slovakia the gender pay gap is much more pronounced in the private sector. Horizontal segregation of the labor market is very pronounced in Slovakia and “female“ jobs are less valued. The gender pay gap occurs not only between sectors but also within sectors. The increase of the educational level does not automatically mean that women get better positions and a better pay. The gender pay gap is universal, it concerns all groups in the labor market.

Nedocenená práca žien. História, legislatíva a konceptualizácia rodového rozdielu v odmeňovaní

Author(s): Oľga Pietruchová / Language(s): Slovak Publication Year: 0

The paper points to the theses put forth by feminist economic theory and the need to take them into account in so-called general economic analyses. Feminist theory emphasizes (Madörin, 2004) that the production of material conditions for meeting basic needs must be taken into account as a separate economic issue, as the basic precon-dition of human freedom. Economic theories are based on the assumption that political, social and economic rights are accessible to all, which is not true. Also in this sphere, the hierarchical and asymmetric power arrangements between men and women play a role. Therefore, we need a specific economic approach focusing on human rights. Current economic gender analyses – with the exception of few positive examples – are done in line with the neoliberal approach according to the “Add-Women-and-Stir“ method

Rodové súradnice hodnotového priestoru. Analýza hodnotových orientácií žien a mužov na Slovensku

Author(s): Oľga Gyárfášová,Martin Slosiarik / Language(s): Slovak Publication Year: 0

The analysis focuses on gender differences in the perception of importance of selected values; internal differentia-tion within the group of women; characteristic traits of this internal differentiation; main lines defining and structur-ing women’s value system and boundaries revealed by gender comparisons. It is based on research done by the International Republican Institute in which respondents were asked to indicate the level of importance of 33 listed values.

Čo má rodová rovnosť spoločné s feminizmom? Rodové diskurzy rovnosti v odmeňovaní žien a mužov a zosúlaďovaní rodinného a pracovného života

Author(s): Ľubica Kobová / Language(s): Slovak Publication Year: 0

This study partly explores the way of media appropriation of selected events and themes in the period from May to July 2007. It is based on the assumption that gender discourse specifically focusing on gender equality in the labor market is in the Slovak language media being formed in two main discursive strands. These define “what has been ‘said’ and/or what is, was and will be ‘sayable’ at a particular past, present and future point in time”. These discur-sive strands are studied on concrete analysis of modes of presentation of concrete events.

O projekte, autorkách a autorovi

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Slovak Publication Year: 0

PREDGOVOR

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Ova knjiga je rezultat zajedničkog rada polaznica i polaznika Feminističke škole Žarana Papić i nastala je kao plod dvosemestralnog obrazovanja o aktualnim društvenim pitanjima iz perspektive feminističke teorije i prakse. Budući da autorice i autor dolaze iz različitih profesionalnih sfera i različitih polja interesovanja, utoliko je i ova knjiga protkana interdisciplinarnim pristupom različitim društvenim fenomenima, što ovu knjigu čini dodatno zanimljivom koliko i edukativnom. Iako je feminizam, kao marginalizirani društveni pokret u 21. stoljeću kojeg se često degradira i promovira u trivijalnu doktrinu, uglavnom izopćen iz bosanskohercegovačkih akademskih kurikuluma, ova knjiga je pokušaj da se feminizmu u javnom diskursu da prostora kao kredibilnoj kritičkoj teoriji aktualnih društvenih procesa.

Gender a sprawa polska. Panika moralna w kontekście transformacji norm seksualnych

Author(s): Anna Jawor / Language(s): Polish Publication Year: 0

Ludzka seksualność jest niesłychanie różnorodna. Każda kultura jednak wytwarza dla niej specyficzne skrypty seksualne, a więc wyuczone społecznie schematy: z kim, gdzie, kiedy, jak… Biologiczny komponent seksualności sprawia, że schematy te są wtórnie naturalizowane i zdają się tak pierwotne („naturalne”), że nie podlegają żadnym zmianom. To, co wydaje się naturalne, automatycznie uznawane jest za normalne i moralne.

Wpływ kontekstu religijnego i kulturowego na konceptualizowanie aseksualności – przypadek Polski

Author(s): Anna Kurowicka / Language(s): Polish Publication Year: 0

Aseksualność, rozumiana jako orientacja lub tożsamość seksualna, stała się przedmiotem zainteresowania mediów i obiektem badań na początku XXI wieku, kiedy to, początkowo na forach internetowych, a stopniowo także poza Internetem, zaczęła się formować społeczność osób identyfikujących się jako nowa mniejszość seksualna. W 2001 roku powstała największa strona internetowa mająca na celu informowanie o aseksualności – The Asexual Visibility and Education Network (AVEN – Sieć Widzialności i Edukacji Aseksualnej), dostępna obecnie w 13 (poza angielską) wersjach językowych. Zarówno AVEN, jak i inne strony internetowe poświęcone tej tematyce powstawały na początku przede wszystkim w języku angielskim i pozostają zasadniczo osadzone w kontekście kultury północnoamerykańskiej i zachodnioeuropejskiej. Taka sytuacja wynika z tego, że na tych właśnie obszarach organizacje zrzeszające osoby aseksualne są najsilniejsze, co z kolei bezpośrednio wpływa na to, w jaki sposób i na jaki temat prowadzi się badania naukowe nad aseksualnością.

O tak zwanej orientacji: nauczycielski dyskurs o nieheteroseksualności w edukacji seksualnej

Author(s): Małgorzata Kot / Language(s): Polish Publication Year: 0

Edukacja seksualna w Polsce realizowana jest w ramach przedmiotu „Wychowanie do życia w rodzinie” (WdŻwR). Sposób nauczania tego przedmiotu określa Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz odpowiednie rozporządzenia ministra właściwego do spraw oświaty. Warto zwrócić uwagę za Anną Janiak na specyfikę przedmiotu WdŻwR ze względu na jedną z jego możliwych funkcji: "W wychowaniu seksualnym konieczne jest wpajanie ludziom norm etycznych, kształtowanie postaw, uczenie wartościowania i odpowiedniego zachowania także innych ludzi. Proces wychowania seksualnego jest rozumiany jako ogół oddziaływań wychowawczych zmierzających do ukształtowania u dzieci i młodzieży pożądanych postaw wobec seksualności, płciowości, aktywności seksualnej i przygotowania do życia w rodzinie i społeczeństwie."

Miejskie uniwersum. Oblicza i emanacje metronormatywności

Author(s): Paweł Matusz / Language(s): Polish Publication Year: 0

Wiara w emancypacyjny charakter współczesnych metropolii to doksa obowiązująca niemalże w całym polu nauk społecznych i wszelakich refleksji na temat przestrzeni. Uproszczenie oparte na nowoczesnym założeniu Marksa dotyczącym „idiotyzmu życia wiejskiego” nie pozwala nam wyjść poza ramy obowiązujące w nowoczesnym myśleniu o geografii i przestrzeni. Dzisiejsze metropolie są badane z wielu perspektyw, które uwzględniają gentryfikację, niekontrolowane rozlewanie się miast (urban sprawl) oraz inne podziały społeczne wynikające z miejskiej struktury przestrzennej. Zapomina się jednak w tych badaniach o normatywnym wymiarze miasta jako takiego. Metropolia jako obiekt pożądany przez osoby migrujące do niej jawi się jako przestrzeń wolności od ucisku, dyskryminacji i wykluczenia. Zjawiska te mają być nierozerwalnie związane z życiem w peryferyjnych społecznościach. Niemniej siła tego pożądania zakrywa przemoc, z którą spotykamy się, kiedy normatywny wydźwięk miasta wyklucza przybyszy „spoza”. Miejskocentryczny wydźwięk jakiejkolwiek refleksji na temat emancypacji wiele mówi o naszych przedsądach dotyczących przestrzeni.

Związek nieheteronormatywny a tolerancja, homofobia, lęk przed ujawnieniem. Czy zawsze coming out jest „dobry”?

Author(s): Aleksander Wasiak-Radoszewski / Language(s): Polish Publication Year: 0

Tekst niniejszy opieram przede wszystkim na doświadczeniu. Moim doświadczeniu, do którego odnoszą się poniższe przykłady. Można je traktować jako swego rodzaju case studies, dotyczące sytuacji związków, w szczególności dwóch, złożonych każdy z dwóch osób tej samej płci – mężczyzn identyfikujących się jako geje. Chociaż już w tym miejscu chciałbym zaznaczyć, że bliskie mi są założenia antyesencjalistycznego podejścia teorii queer i uważam, za Judith Butler, na co zwracała m.in. uwagę w Polsce Joanna Mizielińska, że trzeba być ostrożnym w konstruowaniu jakiegokolwiek „my”. Raczej należy się odnosić do „ja”, do swojego/mojego doświadczenia, ewentualnie próbując rekonstruować doświadczenia i poglądy innych osób dobrze znanych lub badanych – w tym przypadku bowiem mówić należy raczej o socjologicznej metodzie obserwacji uczestniczącej lub właśnie case study niż o analizie wypowiedzi nieznajomych/respondentów, zrekrutowanych za pomocą odpowiednich metod.

Wstydliwa choroba, seksualne oszustwo, wypracowana normalność: odmienność płciowa w polskich filmach dokumentalnych

Author(s): Ludmiła Janion / Language(s): Polish Publication Year: 0

Od momentu swojego powstania w połowie XIX wieku zachodnia seksuologia próbuje klasyfikować różne sposoby odchodzenia od płciowo-seksualnej normy. Z początku przekraczanie społecznych zasad regulujących ekspresję płciową łączone było przez seksuologów z homoseksualnością. W latach dwudziestych XX wieku powstało pojęcie transwestytyzmu, odnoszące się do czerpania przyjemności z noszenia strojów i z zachowań nietypowych dla danej płci. Natomiast w latach pięćdziesiątych seksuolodzy wyodrębnili z transwestytyzmu transseksualizm. Za pomocą tej kategorii charakteryzowano osoby dążące do operacji, nazywanej wtedy „zmianą płci” – nowego zabiegu medycznego, z którym eksperymentowano w Europie od lat trzydziestych XX stulecia. Z czasem transseksualizm stał się kulturowym i medycznym wzorem płciowej odmienności, jej najbardziej radykalną, ale i paradygmatyczną formą.

Gay over. Uwagi o pochówkach osób nieheteronormatywnych w Polsce

Author(s): Robert Zawisza / Language(s): Polish Publication Year: 0

W jednej z podwarszawskich miejscowości nieznani sprawcy wymalowali na nagrobku młodego człowieka wiszącą na szubienicy gwiazdę Dawida oraz napis „Gay over”. Odniesienie do popularnego terminu z gier komputerowych wywołuje jednoznacznie negatywne skojarzenia. Autorowi lub autorom inskrypcji chodziło zapewne o ironiczną konstatację, że na świecie o jednego geja mniej, że jakiś homoseksualista odszedł wreszcie z tego świata. W każdym razie aluzja czytelna, nacechowana niechęcią i zawierająca wartościujący sąd.

Gender Equity as a means of Promoting National Development: A Sociological Reflection

Author(s): Titilade Muyibat Ajayi / Language(s): English Publication Year: 0

The development of a nation entails the contributions of both men and women. However, all over the world, there are imbalances of power between men and women thus placing some obnoxious socio-cultural and political factors encouraging men's superiority over women. For example, job opportunities, recruitment strategies and political conditions have so much stereotyped the nature of women jobs and participation in nation building. This paper, therefore, looks at the sociological analysis of issues concerning women in wages, employment and politics as it is being affected by sex differential since women have been so adversely affected. The paper highlights the undesirable factors culminating to sex segregation and the aftermath effects. It also sets out to justify the need to give equal opportunity to both men and women in order to promote national development. The paper concludes that national development is a multidimensional process which can be accelerated by making efforts to bridge the socio-cultural and political gaps between the males and females in a healthy society.

Predgovor

Author(s): Jasmina Čaušević / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Razgovori o hrabrim ženama koje nisu pristajale na slijepu poslušnost i koje su prkosile pravilima okoline u kojoj su živjele i borile se za bolje prilike inspirišu na traganje .... traganje kroz vrijeme za pojedinkama koje su pomjerale granice ustaljenog načina ponašanja u svijetu, nekonformističkim djelovanjem u svojoj okolini, i šire. Upravo je to radila grupa ljudi – razgovarali su i tragali – dijeleći uvjerenje da je feminizam važan i da je važno ponovno čitati historiju. Svjesno su odbacili načelo važnijeg iskustva, koje feminizam svakako i problematizuje, i u pisanju su išli za ličnim osjećajem, jer je lično uvijek i političko. Pred vama je rezultat njihovog rada. U nastavku ćete otkriti koje su to žene pomjerale okvire koje im je društvo nametalo. Nadamo se da će i vas njihove priče inspirisati, a da će vas poster sa likovima nekih od njih, koji ćete naći u knjizi, obradovati. To su naši pokloni vama.

Kobiecość i męskość w popkulturze z perspektywy młodych dorosłych. Studium jakościowe

Author(s): Dagmara Dobosz / Language(s): Polish

This book explores the issue of models of femininity and masculinity shaped by popular culture in the context of their attractiveness to young adults. In this case, the notion of sexualisation referred to is understood as intense popularisation of discourse on sex and sexuality in the media as well as erotic presentation of female and male bodies in public space. The study presents data collected in the course of individual interviews with young adults. The presented conclusions are an attempt to diagnose the preferences of femininity and masculinity as well as differences in terms of emotional, cognitive and behavioral consequences resulting from the identification of the respondents with specific patterns.

Drinking, Fasting, and Tattoos: Syrian Women’s Lived Islam

Author(s): Ozlem Ezer / Language(s): English

Drinking, Fasting, and Tattoos reveals the problematics of Refugee and Forced Migration Studies via Lived Religion (LR) by using qualitative and collaborative methodologies. It offers LR as a potential recovery for the tensions across different disciplines of gender and women’s studies, theology, migration studies, and religious studies. It also problematizes major assumptions about Islam that have led to the current scholarship, such as churchification of Islam in Europe. It breaks a tripled silence around women, refugees, and unaffiliated Muslims. It draws attention to permeable boundaries between academic disciplines, secular and religious, researcher and researched divides while challenging current paradigms in academia, particularly the ones that still validate Euro-American frameworks. More specifically, Syrian women refugees whose representations can be expanded to Muslim women migrants in the Global North, present firsthand accounts regarding their faith-based practices and interpretations of Islam. The accounts reveal empowerment, resilience, and post-traumatic growth, and thus agency in unlikely places.

IMPROVING WOMEN’S EMPOWERMENT THROUGH EVOLUTION IN KENYA: THE CASE OF NAIROBI AND KAKAMEGA COUNTIES

Author(s): Sylvester Ngome Chisika,Chunho Yeom / Language(s): English Issue: 1/2023

This study aimed to investigate the progress of women's empowerment through employment opportunities in Nairobi and Kakamega Counties in Kenya between 2013 and 2017. Despite the increasing policies that aim to mainstream social equity and equality, there is still a significant gap between policy commitments and practices. The study evaluated whether the implementation of devolved governance in the two counties has improved women's empowerment. The study's framework included an in-depth review of policy documents, official records, and reports from official websites to understand women's economic empowerment status in Nairobi and Kakamega. The study analyzed qualitative and quantitative data from County Integrated Development Plans and other secondary sources. Specifically, it examined compliance with the 30% gender rule, requiring women to hold at least 30% of all elective and appointive positions. The study found that Nairobi commands the largest share of formal sector wage employment in Kenya, and women's access to employment opportunities remains slightly lower than men in both counties. Despite implementing the 30% gender rule, the study revealed the need for more comprehensive policies that promote gender equality and women's economic empowerment in both Nairobi and Kakamega.

O współczesnych praktykach genderyzacji ciała

Author(s): / Language(s): Polish

Książka prezentuje efekty socjologicznych badań i krytycznej refleksji nad kobiecością i męskością. Szczególną uwagę zwraca na cielesny wymiar ról społecznych przypisywanych kobietom i mężczyznom oraz na praktyki kulturowe, które wykorzystują ciało do konstruowania płci kulturowej. Przedstawia analizę wybranych reprezentacji kobiecości i kobiecego ciała w fotografii, reklamie oraz literaturze. Opisuje doświadczenia kobiet i mężczyzn w instytucjach społecznych, takich jak rodzina, oraz organizacjach zawodowych, takich jak sfeminizowana pomoc społeczna czy zmaskulinizowana kopalnia. Analizuje zjawiska dyskryminacji ze względu na płeć oraz społeczno-kulturowy opór stawiany przez tych, którzy doświadczają marginalizacji i stygmatyzacji.Książka adresowana jest do osób zainteresowanych problematyką płci kulturowej, zwłaszcza studentek i studentów oraz akademiczek i akademików zajmujących się naukami społecznymi. Ze względu na aktualność podejmowanych wątków oraz duże zainteresowanie opinii publicznej kategorią gender może zainteresować także wszystkich tych, którzy szukają odpowiedzi na pytanie o kulturowe ramy kobiecości i męskości oraz społeczne konsekwencje bycia kobietą i mężczyzną.

Rod i globalizacija na Balkanu

Author(s): / Language(s): Bosnian,English,Croatian,Serbian

Zbornik završnih radova „Rod i globalizacija na Balkanu“ jedan je od rezultata regionalne Zimske škole „Rod i globalizacija“ koja je održana u periodu od 20. do 26. februara 2023. godine u Sarajevu, u organizaciji Centra za interdisciplinarne studije Univerziteta u Sarajevu i TPO Fondacije. Učesnici i učesnice Zimske škole „Rod i globalizacija“ bili su studenti i studentice društvenih fakulteta sa 19 partnerskih univerziteta iz BiH, Crne Gore, Hrvatske i Srbije koji učestvuju u UNIGEM projektu kojeg vodi TPO Fondacija. Ovaj projekat ima za cilj orodnjavanje procesa visokog obrazovanja, kao i umrežavanje akademskih i studentskih zajednica u ove četiri zemlje. Zimska škola „Rod i globalizacija“ prvenstveno je imala za cilj stvoriti platformu za usvajanje novih znanja, poticanje dijaloga i razmjenu iskustava, kao i propitivanje međusobne uvjetovanosti i povezanosti roda i globalizacije. Tokom sedmodnevne škole studenti su imali priliku slušati predavanja, sudjelovati u radionicama i učiti iz iskustava zagovaratelja ljudskih prava. Nakon Zimske škole, studenti i studentice su imali priliku pisati istraživačke radove na odabrane teme, uz mentorstvo profesora i profesorica sa partnerskih univerziteta. Na ovaj način omogućeno je dodatno umrežavanje nastavnog osoblja i studentske zajednice kroz zajednički akademski projekat pripreme Zbornika završnih radova pod nazivom „Rod i globalizacija na Balkanu.” Zbornik predstavlja kolekciju 12 odabranih studentskih radova organiziranih u sljedeće četiri tematske cjeline: rod i globalizacija, rod i društvo, rod i migracije i rod i politika. U okviru tematske cjeline „Rod i globalizacija“, studentski radovi se bave utjecajem globalizacijskih procesa na rodnu ravnopravnost u različitim aspektima života, uključujući korištenje savremenih tehnologija i interneta, pismenosti, liderstva, pristupa resursima, reproduktivnog zdravlja kao i odgoja i obrazovanja. Radovi u okviru druge tematske cjeline “Rod i društvo” bave se propitivanjem društvenih normi, međuljudskih odnosa i socioloških fenomena koji proizilaze iz tih odnosa, a koji značajno utječu na rodne uloge, rodne norme i uopće rodnu ravnopravnost. Treća tematska cjelina nosi naziv “Rod i migracije”, a radovi u ovoj tematskoj cjelini istražuju utjecaj globalizacijskih procesa na migracijske trendove u zemljama Zapadnog Balkana iz rodne perspektive, uz poseban osvrt na položaj migrantkinja na tržištu rada i rodno zasnovano nasilje nad migrantkinjama u prihvatnim centrima u tranzitnim zemljama. Četvrta tematska cjelina “Rod i politika” donosi studentske radove koji su fokusirani na analiziranje utjecaja desničarskih političkih narativa i ideologija na rodnu ravnopravnost, kao i izazove koji proizilaze iz utjecaja desničarskog populizma. Istraživanje međusobne povezanosti i uvjetovanosti roda i globalizacije i njihove refleksije na regionalne kontekste europskih periferija iziskuje situiran i interdisciplinaran pristup, kao i povezivanje raznolikih istraživačkih paradigmi. Studentski radovi prezentirani u ovom Zborniku utemeljeni su u interdisciplinarnim perspektivama i na kritički način propituju recipročne utjecaje složenih društvenih fenomena roda i globalizacije. Mladi istraživači i istraživačice koji su prezentirali radove u ovom Zborniku su kroz svoje analize pokazali da je globalizacija kontinuiran proces koji rezultira raznolikim promjenama u svakom društvu pojedinačno, a koji je neophodno studiozno posmatrati kako bi se vidjeli i razumjeli utjecaji na pojedince, pojedinke i zajednice. Sukladno ovakvoj koncepciji globalizacije, kroz radove se prožima zaključak da je globalizacija donijela brojne i značajne promjene na društvenom, političkom i ekonomskom planu, ali da ipak nije uspjela doprinijeti razgradnji rodnih stereotipa u obiteljskom odgoju i sistemu obrazovanja. Iako je omogućila učešće žena u javnom životu i politici, globalizacija nije doprinijela rodnoj senzibilizaciji žena koje sudjeluju u vlasti i na liderskim pozicijama, što implicitno podriva napore u ostvarivanju supstantivne ravnopravnosti. U post-tranzicijskom kontekstu, čini se da globalizacija može doprinijeti reaktiviranju rodnih stereotipa u selekcijskim situacijama poput zapošljavanja, jer žene i muškarci i dalje pokazuju tendencije zapošljavati osobe istog spola, što ukazuje na otpornost rodnih uloga i stereotipa, odnosno, javljanje hibridnih formi feminiteta i maskuliniteta. Ukoliko globalizaciju stavimo u kontekst savremenih medija i društvenih mreža, ona se može negativno odraziti na samopoimanje i psihofizičko zdravlje žena, koje pod utjecajem globalno dostupnih medijskih slika idealiziranih oblika ženskog tijela gube samopouzdanje i zdravlje. Bez obzira na postignuti napredak u društvenoj sferi koji su omogućili globalizacijski procesi, produbljuju se podjele na klasnoj, rasnoj i rodnoj osnovi. Sukladno, feminizacija siromaštva kao društveni problem evidentno eskalira u uvjetima globalizacije, a tome su posebno izložene žene koje rade prekarne i najniže plaćene poslove. Činjenica je da je globalizacija omogućila lakšu razmjenu kapitala, radne snage, proizvoda i usluga što vidljivo utječe na migracije stanovništva. Međutim, posljedica ovakvih globalizacijskih tokova često je i diskriminacija koju trpe i žene i muškarci koji se zadese u različitim kulturološkim kontekstima. Negativnim efektima migracijskih tokova koji su posljedica političkih i ekonomskih promjena najviše su pogođene migrantkinje, jer u kampovima nemaju adekvatnu medicinsku skrb, često trpe nasilje o kojem se malo govori i teško pronalaze zaposlenje. U konačnici, osvrnemo li se na politički diskurs i javne narative posebno na društvenim mrežama uočavamo da je globalizacija doprinijela i širenju anti rodnog pokreta, koji kroz zakone, ali i simbolički osporava stečena reproduktivna prava žena i disciplinira ženska tijela različitim vidovima nasilja i zastrašivanja. Uzimajući u obzir spoznaje do kojih su mladi istraživači i istraživačice došli u svojim radovima o implikacijama globalizacijskih tokova na rod, rodnu ravnopravnost i u širem smislu ljudska prava, nameće se kao permanentan izazov širenje i obogaćivanje interdisciplinarnog korpusa znanja o međusobnoj povezanosti globalizacije i roda. Ovakvi znanstveni i aktivistički napori su neophodni kako bi se sa znanstvenom preciznošću i kontekstualizirano pristupilo borbi protiv rodne neravnopravnosti i kršenja ljudskih prava u raznolikim kulturološkim uvjetima.