Kontributi i Bajram Currit në Lëvizjen Demokratike tëvitit 1924

Author(s): Fatmira Musaj / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2010

Bajram Curri është një ndër figurat e spikatura të historisë sonë kombëtare i cili me veprimtarinë e tij të pasur e të gjithanshme kontribuoi në momente të rëndësishme të historisë së popullit tonë, në luftë për pavarësi dhe shtet kombëtar, për konsolidimin e tij, vendosjen e një rendi demokratik si dhe në përpjekjet për mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve dhe organizimin e një lufte çlirimtare në viset e aneksuara nga shtetet fqinj

Baba Faja Në Vështrimin E Disa Burimeve Britanike E Amerikane

Author(s): Hamit Kaba / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Përgjithësisht, klerikët shqiptare janë treguar luajalë ndaj politikës, patriote dhe mbështetës të pavarësisë së vendit, pavarësisht nga pozicioni i tyre hierarkik dhe qendrave botërore fetare, nga të cilat vareshin. Pjesëmarrja e tyre në jetën politike të vendit ka qenë një fenomen jo i zakonshëm, por sidoqoftë atë e kemi ndeshur jo rrallë në historinë tonë. Baba Faja ishte njeri prej tyre. Ai ishte njëherazi njeri i fesë, luftëtar i lirisë dhe figure politike e ushtarake.

Dr. Zihni Haskaj 1937-2011

Author(s): Hamit Kaba / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Më 6 tetor 2011, pas një sëmundje të rende u nda nga jeta kolegu ynë, historiani Zihni Haskaj. Dr. Haskaj lindi në Dragot të Tepelenës më 4 qershor 1937. Arsimimin e ulët e kreu në Tepelenë, në shkollën 7 vjeçare të këtij qyteti. Studimet universitäre për gjuhë-letërsi gjermane i filloi në Laipcig të Republikës Demokratike Gjermane, për të vazhduar më pas në Universitetin e Tiranës, në degën gjuhë-histori. Zihni Haskaj ka punuar si mësues e drejtues arsimi në Tepelenë, si pedagog universiteti e kërkues shkencor në Institutin e Historisë të Akademisë së Shkencave dhe disa vite si ambasador i Shqipërisë në Austri.

Aspekte Të Historiografisë Gjermane Për Pushtimin Gjerman Të Shqipërisë 1943-1944

Author(s): Marenglen Kasmi / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Studimi i historisë së Shqipërisë mbi periudhën e Luftës së Dytë Botërore dhe sidomos ajo e pushtimit gjerman të Shqipërisë 1943 - 44 ka ngjallur deri tani pak interes në historiografinë gjermane. Ndonëse Shqipëria gjatë luftës kishte një rëndësi anësore për Gjermaninë, historiani gjerman Christoph Stamm pranon se në studimin shkencor historik të Luftës së Dytë Botërore ekziston një e çarë1. Është për t'u theksuar, që publikime gjermane mbi politikën e jashtme nacionalsocialiste, për historinë ushtarake ose strategjinë ekonomike për vendet e tjera të Ballkanit si Rumania apo Jugosllavia, mundësojnë shpesh skicimin e drejtimeve bazë të politikës gjermane mbi Europën Juglindore. Në ndryshim nga ky fakt, problematika e veçantë e Shqipërisë është lënë jashtë vëmendjes. Ky nënvlerësim mund të shpjegohet me zhvillimet e veçanta historike të këtij vendi të Ballkanit, si edhe nga "statusi zyrtar tabu" që kishte ky vend si zone influence italiane deri në vitin 1943. Edhe publikimet e njohura të Karl Hnilick-it2, Erich Schmidt-Richberg-ut3 dhe Gerhard Hümmelchen-it4 e prekin Shqipërinë vetëm në përshkrimin e fazës së fundit të angazhimit ushtarak gjerman në Ballkan

Marrëdhëniet Shqiptaro-Greke Pas Vendimit Të Gjykatës Së Hagës Për Çështjen E Shkollave Minoritare

Author(s): Beqir Meta / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

The Hague Court advisory opinion on the issue of the Greek minority private schools caused to a large extent dissatisfaction in public opinion and in official circles in Albania. Meanwhile, in Greece this opinion was enthusiastically welcomed. However, certain groupings in the Greek press were skeptic about the willingness of the Albanian government to follow this opinion of the Court. On the other hand, although the Albanian press had been dissatisfied, it maintained its equilibrium. The Albanian government tried to protect its reputation pointing out that the opinion of the Court had not been unanimous, and that the minority of three members, among which the prominent British lawyer Cecil Hurst, had justified the closing of the Greek minority private schools by the Albanian government. Meanwhile, certain Greek nationalistic circles had become so exited that they started to incite the Greek minority in Albania to participate in the elections for the Greek Assembly.

Shekulli XX

Author(s): Hamit Kaba / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Libri më i fundit i shkruar nga prof. dr. Adern Mezini i vjen lexuesit, pas disa shkrimeve dhe botimeve të tjera të suksesshme të viteve të fundit, ku materializohet më së miri përvoja e tij e gjatë si pedagog në fakultete të ndryshme të Universitetit të Tiranës, me mendimin e pjekur, si një studiues i mirëkualifikuar dhe njohës shumë i mire i historisë moderne evropiane e botërore. Botimi përfshin një numër ligjëratash të zgjedhura për historinë politike botërore, duke mos lënë jashtë trajtimit edhe Shqipërinë e periudhës totalitäre e tranzicionit. Libri fokusohet kryesisht tek zhvillimet politike më të rëndësishme të shekullit XX, por nuk ngelen jashtë trajtimeve edhe ngjarje të mëdha historike të periudhave paraardhëse dhe më të fundit, që i përkasin fillim shekullit XXI.

Ne Fillimete Nacionalizmit Shqiptar: Lindja E Një Kombi Me Shumicë Myslimane Në Evropë

Author(s): Memli Sh. Krasniqi / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Libri i fundit i studiueses Nathalie Clayer me titull; "Në fillimet e nacionalizmit shqiptar: lindja e një kombi me shumicë myslimane në Evropë", është një vepër padyshim me disa të dhëna të reja dhe me analiza interesante. Kështu, Nathalie Clayer, në shtesën e librit "Epilog", jep për mendimin tim, përfundime të sakta kur thekson, se forcimi i identitetit kombëtar shqiptar, u bë vetëm pas Luftës së Dytë Botërore, ndërsa, në Kosovë veçanërisht pas viteve 60 të shek. XX. Por, përsëri duhet shtuar se ky procès i zhvillimit dhe forcimit të identiteteve kombëtare, nuk ishte karakteristikë vetëm për shqiptarët, por edhe për kombet e tjera në ish-Jugosllavinë. Kështu më 1945 pranohet ekzistenca e kombit maqedonas, ndërsa pas viteve 60 të shekullit XX zyrtarizohet kombi boshnjak. Gjithashtu, ajo me të drejtë thekson, se konfliktit i serbëve dhe shqiptarëve gjatë viteve 1997-1999 ishte pa ngjyrime fetare, bile edhe atëherë kur sulmoheshin objektet e kultit të njëri-tjetrit, pra mbi të gjitha ky ballafaqim kishte karakter kombëtar.

Përgatitja E Kr Yengrit J Es Së Malësisë Së Madhe Sipas Dokumentacionit Austro-Hungarez

Author(s): Marenglen Verli / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Prof. Dr. Muin Cami

Author(s): Marenglen Verli / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Më dt. 14 dhjetor 2011, iu dha lamtumira e fundit prof. dr. Muin Çamit, njerit ndër veteranët më të shquar të historiografisë shqiptare të shek.XX. Prof. Muini lindi në Gjirokastër më 13.02.1923 ku edhe kreu ciklet e para të arsimimit. Pas pauzës së krijuar nga Lufta e Dytë Botërore, gjatë të cilës u përfshi në Lëvizjen Antifashiste, në vitin 1955 u diplomua në Tiranë për histori. Dy vjet më pas më 1957 ai do të ndërpriste karrierën e nëpunësit dhe do të bëhej pjesë e kolektivit të Institutit të Historisë dhe të Gjuhësisë për t'i kushtuar gjithë jetën, dijet, aftësitë, energjinë dhe atdhetarizmin e spikatur, studimit të historisë sonë kombëtare në periudhën e viteve të pavarësisë e të konsolidimit të shtetit shqiptar dhe përpjekjeve për demokratizimin e tij

Filip Lico 1915-2011

Author(s): Marenglen Verli / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Më date 29 maj të vitit 2011 u nda nga jeta studiuesi i njohur Filip Liço. Filip Liço lindi në nëntor të vitit 1915 në fshatin Derviçan të Dropullit të rrethit të Gjirokastrës. Katër klasët e fillores i kreu në vendlindje, ndërsa 3 klasët më lart për përfundimin e 7-vjeçares në Vostinë të krahinës së Pogonit. Shkollën e mesme me 5 klasë e vijoi në normalen e Vellas së Janinës. Në shtator të vitit 1936 me përfundimin e Normales u emërua mësues në fshatin e tij Derviçan. Për pesë vj et ishte mësues i greqishtes në minoritetin grek. Në prill të 1941 u emërua mësues në fshatin (Moshoci) të Pogonit.

Peshkopët E Krujës

Author(s): Fatjon Balliu / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Kruja, qytet i panjohur nga të vjetrit, ndodhet në Epir. Emri ka lindur nga krojet e përhershme që rrjedhin nga kreshtat e malit mbi të cilin ngrihet (qyteti - F. B.) dhe vërshojnë poshtë në fushë. Në të vërtetë, në gjuhën epirotike burimit i thuhet Croja. Ka nga ata që mendojnë se Kruja është ngritur mbi rrënojat e qytetit të shkatërruar të Antigonës. Të këtij mendimi janë Orteli, Ferrari, Baudrandi, si dhe është pranuar nga Sofiani dhe nga Lacio, porse e kanë gabim. Në të vërtetë, e largët dhe e ndryshme është pozita e njërës dhe e tjetrës dhe ndodhen shumë larg njëra-tjetrës. Antigonia shtrihet deri afer jugut në Akrokerauni dhe ndodhet pranë Kanovisë, e ndarë nga lumi Çelidno, sot Shkumbini, ndërsa Kruja ndodhet në veri të malit, pranë të cilit rrjedh Ishmi dhe fusha e saj (e Krujës - F. B.) bashkohet me atë të Lezhës dhe të Durrësit. Sigurisht që Baudrandi bie në kundërshtim me veten e tij kur thotë në librin e tij "Gjeograph."

Qytetet Dejë, Sardë Dhe Ipeshkvitë E Tyre Në Mesjetë

Author(s): Edmond Malaj / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

The aim of this article is to provide a short overview of the medieval history of Dejë and Sardë, two towns that were situated in the vicinity of Shkodra and used to be real urban centers composed of all the elements of medieval towns, and that now do not exist anymore. At present, in these two locations there have remained only ruins that have been subject to different robberies and are covered by wild plants. There is no road to take you to these sites, thus, they are not easily accessible by visitors. In addition, Dejë is situated on a mountain top which makes it even more difficult to get there. Whilst, Sardë is situated amongst the waters of Drin, inside the Vau Dejës Lake and without a boat it is impossible to visit it. These towns used to have an admirable development of crafts, economy and culture. Moreover, in Dejë there used to be a customs house as this town was situated at the crossroad between Shkoder and Lezhë and from there one could get to Prizren. As a result, it was used as a transit site for goods and people, a fact that certainly influenced in the development of the town.

Shkolla Shqiptare Në Fillimet E "Revolucionarizimit" (1966-1967)

Author(s): Enriketa Kambo / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

During the mid I960's the Albanian school system underwent a new reforming, which was designed by the totalitarian regime based on more aggressive and more determined strategies to deepen the schools' socialist patterns. In this context, the "changes" took an absolute character affecting every aspect of the schooling process which became subject to a complete "review" in accordance with the Marxism-Leninism philosophy. Although the Albanian leadership never admitted it, these changes were directly influenced by the Chinese Cultural Revolution. Being certainly the fundamental institutions of education, the schools became inextricably involved in the vortex of this "revolution".

Konferenca E Bujanit, 31 Dhjetor 1943 - 2 Janar 1944, Një Analizë E Rivlerësuar

Author(s): Ana Lalaj / Language(s): Albanian Issue: 03-04/2011

Even today, just 67 years since the Bujan's Conference has been summoned, the writings for it continue to be published. The authors come from the left and the right sides, different nationalities, historians, journalists, and politicians. The article considers the Bujan's Conference from several points of view: political, military, social, national and international. Article deals with the slogan of self-determination proclaimed by Antifascist Allies, the project of "Greater Albania" applied by German Nazi in Kosova, the specific national circumstances of the Kosovar people, which affected their participation in the Antifascist movement during WWII. There are analyzed the decisions of Bujan's Conference and it is explained why they are in the contrary with the AVNOJ. conference. The ethnic ratio in the Bujan's Conference was in accordance with the ethnic structure of the people of Kosova. So, the majority of the participants in Bujan's Conference were Albanians and the decisions of the conference slid out of the Yugoslav leadership hands. But Tito made used the right of the self-determination as long as he needed. At the end of the WWII and immediately after it, the Yugoslav leadership imposed on the Kosovars inclusion in Yugoslavia against their national aspirations.

„Őszre hazajönnek mind!”

Author(s): Eszter Kaba / Language(s): Hungarian Issue: 3/2014

The peace treaty of Brest-Litovsk (Russia's separate peace), which ended World War I, did not automatically bring about the possibility for the hundreds of thousands of prisoners of war taken by Russia to return to their home country. Prisoners of war held in the territories east of the Ural, in Turkestan and Siberia, often had to wait years to see their motherland again. A couple of factors, including the Russian-Hungarian diplomatic relations, the general conditions in Soviet Russia and the limited financial means of the Hungarian government, stood in the way of their return. At the beginning of the 1920s, the prisoner of war question was a topic Hungarian society was concerned with on a daily basis, which was mirrored in the columns of one the most popular dailies at the time, the Pesti Hírlap. The newspaper echoed the official views of the government on this topic, but it also encouraged direct social involvement: its articles emphasized that opening diplomatic negotiations and finding the financial means required for bringing the captives home were both essential to the successful settlement of the prisoner of war problem. The articles published in the newspaper used graphic descriptions to illustrate the fate of those languishing in Russian captivity, which resulted in the launch of a then unprecedented fundraising campaign to which almost all social groups contributed. Thanks to the money collected and the settlement of the diplomatic relations, it became possible to bring the prisoners of war home, and the newspaper did not fail to report on how they were welcomed, either. But from the flower-adorned railway stations and passionate words of welcome, the one-time prisoners of war were taken to disarmament camps, and subsequently even to detention camps in some cases, where the ex-soldiers were also accompanied by the correspondent of the daily.

Az amerikai kormányzati körök és a magyar revízió kérdése a két világháború között

Author(s): Éva Mathey / Language(s): Hungarian Issue: 3/2014

The dismemberment of historic Hungary by the Trianon Peace Treaty was an overarching national tragedy for the Hungarian nation. Trianon became a common denominator for Hungarians during the period between the wars, and it provided the Horthy regime with a powerful unifying force, and the revision of Hungary’s frontiers was considered to be inevitable. Consequently, revisionist propaganda assumed great importance. Since it could not be directly part of the official political discourse, propaganda found new semi-official and popular channels. Hungarian revisionist policies and propaganda were primarily directed toward European powers such as France, Great Britain, and, from the second half of the 1930s, Italy and Germany. At the same time, the study of archival as well as secondary sources has revealed that Hungarians during the interwar period (especially in the 1920s) had high expectations toward the United States of America as a potential supporter of the revision of the Treaty of Trianon. Nothwithstanding the fact that the United States pursued the policy of political non-entanglement relative to the affairs of Europe after World War I, and completely withdrew from the Paris peace project and did not become a member of the League of Nations, Hungarians cherished the hope that the United States would support Hungary’s search to revise the terms of the Trianon Peace Treaty. Based on the documents of the American State Department, including the official as well as the personal papers and/or the memoirs of American officials in charge of Hungarian affairs between the wars, and the views of Senator William Edgar Borah of Idaho on the revision of the Treaty of Trianon, the present essay offers to analyze the official American position toward Hungary and the revision of the Treaty of Trianon, and sets out to answer the question whether such expectations were well-grounded or rather amounted to wishful thinking.

„Kisül ily módon, hogy Magyarországon mégsem nyárson sütik a szocialistákat”

Author(s): Zsombor Bódy / Language(s): Hungarian Issue: 3/2014

„A társadalomtörténet ma kevésbé elméleti jellegű, mint az 1960-as években, de interdiszciplinárisabb”

Author(s): Hartmut Kaelble,Béla Tomka / Language(s): Hungarian Issue: 3/2014