La violencia verbal entre marido y mujer en los siglos XVI y XVII

Author(s): Jesús M. USUNÁRIZ / Language(s): Spanish Issue: 1/2019

A pesar de la actual preocupación social existente por el maltrato contra la mujer, la violencia psicológica, especialmente la agresión verbal, no ha sido objeto de tanta atención como el la violencia física o sexual; quizás por ser aquella más sutil, quizás por ser menos visible o apreciable en el entorno social, al ser palabras espetadas en la intimidad del hogar; quizás por haber sido minimizada por ese mismo entorno. Este texto quiere abordar el análisis de abuso verbal en la España de los siglos XVI y XVII, a fin de establecer comparaciones ―sin caer, en la medida de lo posible, en anacronismos―, sobre actitudes y procedimientos de los actores protagonistas y de reparto en episodios de violencia en el matrimonio.

Gatunek mowy:

zamknięty system cech, tekst otwarty, czy kategoria poznawcza?

Author(s): Przemysław Łozowski,Marta Wójcicka / Language(s): Polish Issue: 1/2018

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. Puntem wyjścia jest przegląd językoznawczych koncepcji gatunku mowy o nachyleniu strukturalnym, funkcjonalnym, wreszcie kognitywnym oraz próba odniesienia kognitywnej koncepcji prototypu Ronalda Langackera do wyżej wymienionych ujęć wyrosłych na gruncie polskiej tekstologii. Jako egzemplifikacja analizowanych koncepcji gatunku służą dwie współczesne wersje o Kopciuszku. Na ich przykładzie autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego należą do gatunku bajki w świetle przywoływanych koncepcji oraz co nowego, w zakresie genologii, przynieść może aplikacja koncepcji Ronalda Langackera. // The article revolves around the title question, starting with a brief overview of the major accounts of what the speech genre can possibly be in structurally, functionally-, and, finally, cognitively-oriented accounts. The latter are identified specifically with Ronald Langacker’s understanding of the prototype, and are here related/compared to the conceptions in selected Polish genre studies. The material basis and the source of exemplification are found in two modern versions of the Cinderella story. The main bulk of argumentation has to do with the research question of why, how, and to what extent these two modern versions can still be considered a Cinderella tale in the light of the respective accounts, and what new perspectives Langacker’s conception of the prototype can bring if applied to speech genre studies.

Projekt dwujęzycznego słownika językowego savoir-vivre'u

Author(s): Małgorzata Marcjanik / Language(s): Polish Issue: 1/2018

Przedmiotem artykułu jest omówienie powstającego w ramach projektu badawczego polsko-niemieckiego słownika językowego savoir-vivre’u. Przedstawione zostały założenia leksykograficzne tego słownika, źródło materiału oraz struktura hasła. Główny problem badawczy to niemiecka ekwiwalencja funkcjonalna polskich zwrotów grzecznościowych. Metodologia badań oparta jest na założeniach pragmatyki kulturowej. Autorka skupiła się na omówieniu podstawowych różnic przede wszystkim kulturowych i pragmatycznojęzykowych między polską i niemiecką grzecznością językową. Omówione zostały takie problemy, jak: różne w polszczyźnie i w niemczyźnie strategie grzecznościowe, w tym polska strategia podwładnego i strategia męskiej kurtuazji; polski i niemiecki system adresatywny; możliwość stopniowania uprzejmości w polskich aktach prośby i częstowania oraz problem niemieckiej ekwiwalencji; wpływ czynników społeczno-politycznych na funkcjonowanie form adresatywnych. Wskazano na taki dodatkowy rezultat powstania słownika, jak możliwość zrekonstruowania na jego podstawie obrazu uprzejmego Polaka i uprzejmego Niemca. Na zakończenie została sformułowana teza, że powstawanie tego typu dwujęzycznych (dwukulturowych) słowników miałoby wpływ na zoptymalizowanie komunikacji międzykulturowej. // This paper discusses a Polish-German savoir-faire dictionary, which is currently being created as part of a research project. The author presents the lexicographic framework, the source material and the structure of the entries. The main analytical problem is the German functional equivalence of Polish politeness expressions. The methodology is based on the assumptions of cultural pragmatics. The author focuses on the basic, mainly cultural and pragmalinguistic differences between Polish and German linguistic politeness. The paper discusses the following issues: the differences in Polish and German politeness strategies, including the Polish strategy of the subordinate and the strategy of male courtesy; Polish and German honorific systems; the possibility of grading politeness in the Polish speech acts of request and the offering of food as well as the problem of German equivalence; the influence of socio-political factors on the functioning of the honorific forms. The author points out that the creation of this dictionary opens up the possibility of reconstructing the notions of a polite Pole and a polite German. Finally, the author formulates the thesis that the creation of this type of bilingual (bicultural) dictionaries may result in the optimisation of intercultural communication.

Virtual Cultural Communication.

Establishing Dialogues Between China and Poland

Author(s): Christopher Brighton,Ling Bin (Judy) Wang,Li (Dawn) Dan,Sylwia Bełch / Language(s): English Issue: 1/2018

The overall aim of the current paper is to establish best practices for developing, engaging and working critically in virtual intercultural communication. The need to build practical language communication skills is not a new idea or a new part of methodology. With the development of technology, the range of communicative opportunities has grown and allowed virtual intercultural dialogues to take place. The focus of these situations is not only language development and practice, but also critical cultural awareness and intercultural skill development. The paper presents contrasting approaches in the methodological construction of one such programme between young students in Entel Foreign Language School, China, and Krosno State College, Poland. Over the course of the link from Spring to Summer 2017, different approaches were taken by the instructors and students in both countries resulting in varying levels of engagement and critical understanding. The Chinese approach stresses communication as an outcome and delivers more time to oral activities in the classroom, which contrasts with the Polish approach of a stricter language-based teaching strategy. As a result, the paper will discuss the relative merits of the two methodological frameworks in the communication project. This will be achieved by evaluating the overall success of the communication based on interviews with the student participants and observations of interaction during the link meetings. Finally, the paper will illustrate a methodology for working with such links and developing intercultural communication.

Русь и её святые в славянском учении Иоанна Павла II. Между историей и настоящим

Между историей и настоящим

Author(s): Grzegorz Przebinda / Language(s): English,Russian Issue: 3/2020

The article attempts a synthetic description of the attitude of John Paul II – “the Pope from Poland” – to the religious tradition of Kievan Rus, a territory of shared spiritual and historical heritage for Russia, Ukraine, and Belarus. Identifying himself with the heritage of the Jagiellonian Polish-Lithuanian Commonwealth, John Paul II preached the “ecumenism of a greater Europe” in his official documents and statements, during his pilgrimages, and through the example of his own life. His teaching encompassed both, the Catholic West and Central Europe, with their spiritual patron in the figure of St. Benedict, as well as the Orthodox and Greek Catholic Eastern Europe, patroned by the brother saints Cyril and Methodius. Speaking of European spirituality the Polish Pope often referred to the metaphor of “the two lungs of Christianity” coined by the Russian symbolist poet and thinker, Vyacheslav Ivanov, in 1930. This broad ecumenical concept, which stands at the basis of the Pope’s vision of “Europe from the Atlantic to the Ural Mountains,” brings together the Roman Catholics, the Greek Catholics of the Byzantine Rite, and the members of all the Orthodox churches functioning among the nations of southern and eastern Europe. The article underlines the importance of the ecumenical stance of the Polish Pope and shows how his openness towards the Russian Orthodox Church prepared ground for the first historical meeting of a pope and a patriarch of Moscow – this epochal event happened in Cuba on 12 February 2016 between Pope Francis I and the Patriarch of Moscow and all Rus’ Cyril I.

Canis lupus – dziki i oswojony, realny i antropomorfizowany, czyli ponad sto lat wilka w literaturze dziecięcej i młodzieżowej (wybrane problemy)

Author(s): Aleksandra Butrymowicz / Language(s): Polish Issue: 2/2020

The aim of the article is to analyse the metamorphoses which the Canis lupus species is subjected to in selected examples of children’s and young adult literature. The author of the paper attempts to go beyond the anthropocentric perspective in order to show how the features considered in culture as wolfish contribute to the creation of the image of the wolf as an animal entering into a relationship with a particular book’s child character. The motifs and artistic devices discussed in the article, such as establishing human-animal relationships, taming, or anthropomorphisation, show the face of the nature-culture border while emphasising its problematic location. The main research material consists of Kazan by James Oliver Curwood (1914), The Wolf Wilder by Katherine Rundell (2015), and Czerwona baśń [A Red Fairy Tale] by Wiktoria Korzeniewska (2020), with contextual references to selected traditional fairy tales and other cultural texts for children and young people.

Into the Wild Childhood: A Study of Wildness in Three 21st-Century Picturebooks

Author(s): Anna Mik / Language(s): English Issue: 2/2020

While the majority of the ‘wild’ children’s literature presents male human char­acters, in the 21st century, there is an increasing tendency to publish texts showing a different kind of wildness. In this article, the author analyses three picturebooks published in the 21st century that feature protagonists other than male and/or hu­man: a wild girl (Wild by Emily Hughes, 2012), a pet dog (Such a Good Boy by Mari­anna Coppo, 2020), and a wild tiger (Mr Tiger Goes Wild by Peter Brown, 2013). She investigates to what extent (if any) non-male and/or non-human wildness in these works differs from the most popular one in children’s literature. The author analyses the concept of wildness in the context of a famous children’s picturebook featuring a wild protagonist, Where the Wild Things Are by Maurice Sendak (1963), and other cultural texts using this motif.

Българският женски периодичен печат от края на XIX – началото на XX век (поглед към „домакинските“ издания)

Author(s): Valentina Mitkova / Language(s): Bulgarian Issue: 1/2021

The aim of this article is to trace how popular publications aimed at female audiences, the women’s press, contributed to the emancipation and cultural modernisation of Bulgarian women from the end of nineteenth century until 1914. The subject of research is the so-called ‘household periodicals’ - the newspapers and magazines addressing women, that deliberately avoided politicisation and tried to modernise and emancipate their readers within the private space of the ‘women's world’ (understood as home and family). Incorporating relational feminist arguments in their rhetoric, such periodicals did not confine themselves to the attempt of building an exemplary reconstruction of the private sphere in the variety of the aesthetic and moral dimensions of that field. They became a key element of the country’s popular culture and had a longlasting political and social effect. An example of the household periodicals’ modernising efforts and sensitivity to modern emancipatory ideas was one of the pioneering women’s projects in this category, the magazine Moda i domakinstvo (‘Fashion and Household’), 1897-1906, edited and published by Elena Usheva.

Завладяването на Търново като митичен сюжет

Author(s): Nikolay Aretov / Language(s): Bulgarian Issue: 1/2021

This paper deals with the different images of one key event in Bulgarian history – the conquest of the capital city of Tarnovo by Ottomans (1393). Some of the main texts about it could be traced in hagiography, in folklore, in historiography and textbooks, and in literature are discussed. The focus is on the interpretations from the 19th century and on examining them as a network and in the context of some other similar events (e.g. the conquest of Constantinople, 1453, the Battle of Kosovo, some local military clashes, etc.), in the quest of a common mythical base beneath them presenting the conquest of an important city by foreign infidel barbarians. Some characteristics, typical for Bulgarian culture are discussed. Among them, the absence of reports for a great battle, the important role of the Patriarch and relatively small role of the last King, etc. The counter-discourse about the decline of the kingdom is also noticed in the context of the creation of the canonic image of the event that appeared relatively lately. The most prominent author in this counter-discourse was the poet Hristo Botev.

Obrazowo mówiąc.

O grach wizualno-werbalnych na okładkach tygodników publicystycznych

Author(s): Bartłomiej Maliszewski / Language(s): Polish Issue: 2/2017

Artykuł jest poświęcony komunikatom wizualno-werbalnym na okładkach czasopism publicystycznych. Bogaty w znaczenia komunikat, który łączy elementy ikoniczne i słowne, pozwala analizować relację pomiędzy obydwoma komponentami, a także prześledzić wielopoziomowy charakter odczytywanych treści. W artykule przedstawiono przykłady ikonizacji przekazów werbalnych i ukazano wpływ obrazu na sposób odczytywania słów, a także wpływ języka na sposób interpretowania znaków ikonicznych. // The article deals with visual and verbal messages placed on the covers of weekly magazines. Rich in meanings, the message which combines the iconic and verbal elements makes it possible to analyse the relation between those two components as well as to examine multiple levels of the contents involved. The article presents examples of the iconicity of verbal messages, shows the influence of image on the way words are read, as well as the impact of language on the manner iconic signs are interpreted.

„Coming out” czyli „wychodzenie z szafy”:

Analiza porównawcza językowych obrazów świata w prasie brytyjskiej i polskiej

Author(s): Anna Wyrwa / Language(s): Polish Issue: 2/2017

Artykuł przedstawia analizę porównawczą językowych obrazów świata „wyłaniających” się z polskich i angielskich tekstów prasowych relacjonujących coming out polskiego księdza. Wykorzystany tu model językowego obrazu świata wg Jamesa Underhilla (np. 2011) zakłada wielowymiarowość tego zjawiska, obejmującego nie tylko zakodowany w systemie danego języka sposób postrzegania i konceptualizowania rzeczywistości, ale także wymiary osobisty, ideologiczny i związany z perspektywą mówiącego. Analiza tekstów na ww. temat w odniesieniu do tych właśnie wymiarów pozwala określić, na ile wyłaniające się z nich obrazy są do siebie podobne, a na ile różne. Zebrane artykuły prasowe traktują o tym samym wydarzeniu, ale ponieważ powstały w dwóch różnych kontekstach kulturowych, należy spodziewać się odmiennych oglądów sytuacji. Analiza porównawcza rzuca światło na istotę tych różnic oraz prowadzi do refleksji nad ich uwarunkowaniami. // The article presents an analysis of linguistic worldviews emerging from the Polish and English press articles reporting on the coming out of a Polish priest. James Underhill’s (2012) model of the linguistic worldview used for the analysis assumes multidimensionality of this phenomenon that embraces not only the dimensions of world-perceiving and world-conceiving encoded in language systems but also the dimensions of personal world, cultural mindset and the perspective of the speaker. The analysis of the press articles in relation to these dimensions reveals similarities and differences between the linguistic worldviews emerging from the articles. The newspaper articles collected for the analysis deal with the same event but because they have been created in two different cultural contexts, a different view of the world should be expected. The comparative analysis sheds light on the nature of these differences and reflects on their circumstances.

Kody odmienności kulturowej w literaturze szwedzkiej i jej przekładach.

Na przykładzie Trylogii sztokholmskiej Jensa Lapidusa

Author(s): Magdalena Wasilewska-Chmura / Language(s): Polish Issue: 2/2017

Artykuł podejmuje temat językowych reprezentacji kulturowej odmienności w literaturze szwedzkiej, przedstawiającej środowiska imigranckie i/lub rozwarstwione klasowo. Język, zarówno protagonistów jak i narracji, jest konstruktem literackim, który eksponuje jedynie niektóre elementy językowe (głównie leksykalne) jako relewantne dla osiągnięcia pragmatycznego celu – efektu obcości. Przedmiotem artykułu jest analiza stylistyczna zastosowanych środków oraz strategie tłumaczy zmierzające do uzyskania ekwiwalencji funkcjonalnej. // The article takes up the problem of linguistic representations of cultural otherness in Swedish literature featuring immigrant and/or class-stratified environments. The language, both of the protagonists as well as the narration, is a literary construct exposing only those linguistic elements (mainly lexical ones) which are relevant for achieving a pragmatic purpose – the effect of otherness. The article presents a stylistic analysis of the means of expression employed together with translators' strategies aimed at achieving a functional equivalence.

Komunikacja a Teoria Modeli Relacyjnych

Author(s): Jerzy Świątek / Language(s): Polish Issue: 1/2017

Artykuł podejmuje kwestię roli modeli poznawczych czy też ram doświadczeniowych wkomunikacji, a szczególnie w dyskursie perswazyjnym. Jedną z takich ram są modele relacyjneopisujące uniwersalne mechanizmy podejmowania decyzji społecznych. Ponieważ modelerelacyjne odnoszą się do ostatecznych kryteriów podejmowania wszelkich decyzji, są one alboimplicytnie przyjmowane przez uczestników aktów komunikacyjnych albo też są negocjowane.Jeżeli zaś nie są one negocjowane, a uczestnicy aktu komunikacyjnego prowadzą dyskurs wramach różnych modeli relacyjnych to perswazja zasadniczo nie jest możliwa. // The article focuses on experiential frames of reference and cognitive models that serve as abasis for communication. In particular, the author points out that the so called relational modelsare an indispensable frame of reference in persuasive discourse. For persuasive discourse to besuccessful the participants must either implicitly assume a shared model or negotiate it. Thenegotiation, usually in the form of metacommunication, is a necessary prerequisite for positiveor expected outcomes. Otherwise, if participants fail to negotiate a model, they actually talk atcross-purposes, sometimes even without realizing it.

O stylu (stylach) komentarzy internetowych

Author(s): Elżbieta Laskowska / Language(s): Polish Issue: 1/2017

Przyjmując za punkt wyjścia istnienie stylów i gatunków tekstu, opisanych przez A. Awdiejewai G. Habrajską (2006), autorka próbuje określić, jakie cechy stylistyczne (ewentualnie teżgatunkowe) mają komentarze internetowe na przykładzie komentarzy zamieszczanych naportalu Onet.pl. Obserwacja wykazuje, że badane teksty mają przede wszystkim potocznewykładniki językowe, ale nie brak im też wykładników publicystycznych. Można zatem mówićo stylu mieszanym. // Assuming text styles and genres as described in Awdiejew and Habrajska (2006), in this paperI try to determine which stylistic (genre) features can be proposed for internet commentaries,basing on those placed in Onet.pl. The study shows that the analyzed texts have mostlytypological indicators of colloquial style, but they also possess typological indicators ofjournalistic genres. We can thus propose the existence of mixed style.

Tłumaczenie sądowe a ocena wiarygodności zeznań świadka

Author(s): Katarzyna Liber / Language(s): Polish Issue: 1/2017

W niniejszym artykule przedstawiono psychologiczne i prawnicze kryteria oceny wiarygodności zeznań świadków w kontekście pracy tłumacza w środowisku sądowym, w szczególności w odniesieniu do wierności tłumaczenia i ewentualnego wpływu transformacji na ocenę dowodu osobowego przez sąd. Pomimo znaczącego postępu technologii wykorzystywanych w kryminalistyce zeznania nadal są istotną wskazówką dowodowo-wykrywczą i mają bezpośredni wpływ na orzeczenia sądów. Przesłuchanie jako czynność procesowa przeprowadzana zarówno w postępowaniach karnych, jak i cywilnych, jest złożonym aktem komunikacji interpersonalnej, w trakcie którego kształtowane jest subiektywne przekonanie sądu co do szczerości i prawdziwości zeznań, zaś obecność tłumacza jako pośrednika pomiędzy przesłuchującym a przesłuchiwanym dodatkowo czynność tę komplikuje. Określenie wartości zeznania zależy od wielu czynników, których tłumacz powinien być świadomy, podobnie jak doniosłości swej roli, jaką odgrywa, uczestnicząc w postępowaniu sądowym. W oparciu o dotychczasową wiedzę i przeprowadzone wywiady z polskimi tłumaczami przysięgłymi, sformułowano przesłanki do przeprowadzenia pogłębionych badań na temat wpływu strategii tłumacza na ocenę świadka i złożonych przez niego zeznań. // The present article presents the psychological and legal criteria for the assessment of the reliability of witness testimony in the context of the work of an interpreter in a court environment, specifically in relation to the accuracy of the interpretation and the possible impact of the transformation on the assessment of the personal evidence by the court. Despite the considerable technological progress in criminology, testimony is still a significant evidentiary - investigative indicator and has a direct impact on the court rulings. Questioning as a procedural activity carried out in criminal as well as in civil proceedings, is a comprehensive act of interpersonal communication, in the course of which the subjective conviction of the court as to the honesty and accuracy of the testimony is shaped, and the presence of an interpreter as an intermediary between the questioning party and the party being questioned additionally complicates this action. Indicating the values of the testimony depends on many factors, which the interpreter needs to be aware of, similarly as the importance of the role they play by participating in court proceedings. Based on the knowledge to date, and interviews conducted with Polish sworn interpreters, prerequisites were formed to conduct indepth studies concerning the impact of translator’s strategy on the evaluation of the witness and testimonies submitted by them.

W poszukiwaniu jednostki mowy.

Metodologiczne refleksje w obliczu nowego rozumienia języka

Author(s): Jolanta Antas,Małgorzata Majewska / Language(s): Polish Issue: 1&2/2016

Celem tego artykułu jest rewizja takich pojęć jak zdanie, wypowiedź, akt mowy, zdarzenie komunikacyjne w obliczu nowych potrzeb badawczych i szerszego rozumienia języka – języka uwikłanego w złożony proces komunikowania, a zatem jako narzędzia służącego nie tyle do produkcji znaczeń, ile do ich przekazywania i interpersonalnego współtworzenia. Z takiej perspektywy język jawi się nie jako system, ale jako jedno z narzędzi symbolizowania znaczeń i intencjonalnych przesłań, które służą do wytwarzania i regulowania więzi społecznych. Zamiarem autorek jest zatem taka redefinicja tradycyjnych dla językoznawstwa i pragmatyki mowy pojęć, aby stały się one dobrym narzędziem dla opisu typu zdarzenia komunikacyjnego i wytworzonej jednostkowej interakcji. Chcemy też usunąć istniejące zamieszanie terminologiczne, tzn. wyeliminować używanie tych samych pojęć dla określenia innych zjawisk mownych lub innych poziomów mowy, a w rezultacie zhierarchizować te pojęcia oraz wytyczyć im przejrzyste ramy definicyjne. A wszystko to po to, by w tych ramach dała się zawrzeć także perspektywa odbiorcy jako czynnego uczestnika i współtwórcy komunikacyjnego zdarzenia, wypowiedzi, a nawet zdania. // The article aims at a revision of such terms as sentence, utterance, speech act, or communication event in view of new research needs and a broader understanding of language as involved in a complex communication process and thus considered a tool of not only generating meanings, but also conveying them in interpersonal collaboration. From such a perspective language appears to be not only a system, but also one of the tools of symbolizing meanings and intentional acts which serve the purpose of generating and regulating social bonds. The purpose of the authors is thus to define traditional linguistic concepts in order to makes them good tools to describe the types of communication events and the ensuing individual interactions. We also intend to resolve the existing terminological confusion, i.e. to eliminate the employment of the same terms to describe different speech events and different levels of speech, and as a result to place the concepts in a hierarchy and assign them clear definitions. All this is undertaken in order to fit in the perspective of the observer as an active participant and contributor to the communication event, utterance or even a sentence.

Konsiliencja, czyli o porozumieniu między naukami w trzecim tysiącleciu

Author(s): Elżbieta Chrzanowska-Kluczewska / Language(s): Polish Issue: 1&2/2016

Konsiliencja (termin wywodzący się z logiki indukcyjnej a „zmodernizowany” w latach 1990-tych przez E. O. Wilsona, twórcę socjobiologii) odnosi się do odwiecznego marzenialudzkości o unifikacji wiedzy z wszelkich dziedzin – od nauk ścisłych, poprzez naukispołeczno-ekonomiczne, aż do humanistyki a nawet sztuk wizualnych. Jest to poszukiwaniewspólnego systemu dla całokształtu wiedzy ludzkiej, oparte na wierze w jedność natury iuporządkowanie świata. We współczesnej nauce znalazło odzwierciedlenie w Ogólnej TeoriiSystemów, naukach hybrydycznych i studiach interdyscyplinarnych. Autorka dowodzi, żemetodologiczne poszukiwania współczesnego językoznawstwa, które zajmuje miejscecentralne w stosunku do wielu nauk, mogą wskazać nam drogę ku konsiliencji poprzezposzukiwanie kategorii o wielkiej ogólności (konieczność kontra przypadkowość, modelmatematyczny kontra model niematematyczny, struktura gry, itp.). Ostatecznie konsiliencjajest pytaniem o możliwość wypracowania wspólnego języka i wspólnej problematyki dlanaukowców w obliczu postępującej wąskiej specjalizacji i szczegółowości w badaniach. // Consilience (the term originating in inductive logic and “modernized” in the 1990s by E. O.Wilson, the creator of sociobiology) refers to the age-long dream of humanity that one day all branches of learning will see their unification – from the sciences, through social and economic studies, to humanities and even visual arts. Thus, consilience is a search for a common system that would underlie the totality of human knowledge, rooted in the belief in the unity of nature and orderliness of our universe. It has found its reflection in the General Systems Theory, hybrid disciplines and interdisciplinary studies. The author argues that the methodological quests of modern linguistics, which occupies a central position in relation to several disciplines, can direct us towards reaching consilience by focusing on categories and concepts of great generality (necessity vs. contingency, mathematical vs. non-mathematical modelling, the structure of game, etc.). Ultimately, consilience raises a question as to the feasibility of working out a common language and a common set of problems for all scholars and scientists despite the progressing narrowness of specialization and minuteness of research.

Podstawowe problemy językoznawstwa antropologicznego

Author(s): Piotr P. Chruszczewski / Language(s): Polish Issue: 1&2/2016

“Wysiłek autora został skupiony na połączeniu zgłębiania języka ze zgłębianiem innych gałęziantropologii, bowiem język jest najlepiej rozumiany gdy nawyki, obyczaje, instytucje, filozofia– esencja myśli urzeczywistnionej w języku – są najlepiej poznane. Badacz języka powinienzajmować się ludźmi, którzy mówią tym językiem; to właśnie było celem napisania tej książki[pracy – P.C.], zawierającej wiele odniesień do innych gałęzi antropologii”. Powell ([1877]1880: vi) // “It has been the effort of the author to connect the study of language with the study of other branches of anthropology, for a language is best understood when the habits, customs,institutions, philosophy – the subject-matter of thought embodied in the language – are best known. The student of language should be a student of the people who speak the language; and to this end the book [paper – P.C.] has been prepared, with many hints and suggestions relating to other branches of anthropology.” Powell ([1877] 1880: vi)

Faces of Contemporary Cognitivism

Author(s): Barbara Lewandowska-Tomaszczyk / Language(s): English Issue: 1&2/2016

The paper focuses on a comparison of the concepts of language and language studies as presented in contemporary cognitivism and expounded by Ronald Langacker, George Lakoff and Charles Fillmore in their versions of Cognitive Grammar on the one hand and by Noam Chomsky in his Minimalism Program on the other. The theoretical concepts and hypotheses that are discussed relate to the concept of modelling and the locus of linguistic meaning, place of intentionality in the philosophy of language and linguistic theory, the nature of language and cognitive abilities as well as the proper theme of linguistic inquiry. The status of public(shared) language and the position of meaning and semantic theories in linguistic description are dealt with in the next part. Problems evolving from those diverse views on language such as verifiability on the one hand and the methodological constraint on the other conclude the discussion. Referred to are also the generative as opposed to cognitive models of language acquisition and, consequently, diverse methodologies as used by scholars of these persuasions.Conclusions show those aspects of Chomsky’s generativism and Cognitive Linguistics that seem incompatible and those that can be perceived as converging.

Strategia kompensacji w tłumaczeniu kultury

Author(s): Maria Piotrowska / Language(s): Polish Issue: 1&2/2016

Orientacja przekładoznawcza na zjawiska kulturowe prowadzi do rozważań nad strategią kompensacji w ich tłumaczeniu. Po przedstawieniu zwrotu kulturowego, jaki nastąpił w badaniach nad przekładem w latach 1980. oraz definicji kluczowych pojęć ‘strategii’ i ‘kompensacji’, omówione są przykłady kilku kulturemów amerykańskich i jednego cypryjskiego w celu uchwycenia istoty kompensacji i poszerzenia świadomości zjawisk kulturowych w przekładzie. Analizę przykładów wieńczy konstatacja, iż tłumacz jest interpretatorem presupozycji kulturowych, odniesień, konotacji i znaczeń bazujących na różnorodnym spectrum wiedzy pragmatycznej, a właściwe ich rozumienie opiera się na filozofii kompromisu przekładowego i wynikającej z niego strategii kompensacji. // The cultural orientation in translation leads to the consideration of the compensation strategy in translating culture. After presenting the cultural turn which took place in translation studies in the 1980s as well as definitions of the key terms of strategy and compensation, examples of several American and one Cypriot cultureme are discussed in order to grasp the nature of compensation and broaden the awareness of the role of culture in translation. The analysis of examples concludes with a claim that the translator is an interpreter of cultural presuppositions, references, connotations and meanings based on a diverse spectrum of pragmatic knowledge, and the appropriate understanding of the former emerges from the philosophy of translation compromise and the ensuing strategy of compensation.