Čitanka lezbejskih i gej ljudskih prava
Reader of lesbian and gay human rights
Contributor(s): Saša Gavrić (Editor), Lejla Huremović (Editor), Marija Savić (Editor)
Subject(s): Language and Literature Studies, Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Media studies, Civil Law, Human Rights and Humanitarian Law, Communication studies, Sociology
Published by: Sarajevo Open Centre
Keywords: lesbian; gay; human rights; LGBT; reader;
Summary/Abstract: Sarajevski otvoreni centar vam predstavlja prvu obimnu publikaciju o LGBT ljudskim pravima u Bosni i Hercegovini. U prošlosti su već objavljene različite publikacije u na ovu temu, međutim, mi smo se odlučili/e da proširimo ovu tematiku i iz tog razloga nastaje ova Čitanka. Zbog načina pristupa temama i obrade istih Čitanka je značajna kako za samu LGBT zajednicu u Bosni i Hercegovini, njeno jačanje i povećanje vidljivosti, tako i za različite društvene institucije, organizacije i pojedince/ke zainteresovane za ovu problematiku. Publikacija promoviše pozitivan stav i podizanje svijesti o značaju zaštite LGBT ljudskih prava. Čitanka sadrži mnoštvo informacija vezanih za LGBT ljudska prava, historiju LGBT pokreta kod nas i u regiji, coming out, medije, homofobiju, zatim LGBT terminologiju, kao i mnoštvo drugih korisnih informacija. Ona predstavlja skup osnovnih informacija važnih za razumijevanje LGBT zajednice i njihovih prava. Čitanka je dio programa Ljudska prava, jednog od četiri kojima se Sarajevski otvoreni centar bavi i koji na ovaj način pokušava napraviti promjene u javnim institucijama i društvu. Publikacija je dio našeg javnog angažmana, te na ovaj način podstiče društveni razvoj i jačanje kapaciteta. Teme koje su obuhvaćene ovom publikacijom su: važna pitanja i odgovori o LGBT pravima, teorije o seksualnoj orijentaciji i rodnom identitetu, homofobija, coming out i lične priče, analiza medijskog izvještavanja, pojmovi i definicije. Čitanku su priredili Saša Gavrić, Lejla Huremović i Marija Savić, a pored priređivača i priređivačica na izradi Čitanke radili su aktivisti i aktivistice iz Bosne i Hercegovine, Srbije i Hrvatske. Autori i autorice se osvrću na LGBT teoriju i ljudska prava te na taj način tematiku približavaju čitaocu. Ova knjiga je prvi naslov u okviru edicije Questioning, koju izdaje Sarajevski otvoreni centar, a u kojoj ćemo predstaviti različite naslove koji se tiču spola, roda, seksualnosti i teorije. Posebno se želimo zahvaliti Fondaciji Heinrich Böll, koja nam je dala ideju za pisanje jedne ovakve publikacije, ali i pružila neizmjernu podršku tokom njenog nastanka. Fondacija Heinrich Böll je zelena politička fondacija koja je posvećena temama demokratičnosti u društvu, političkog obrazovanja, zaštite okoliša i održivog razvoja. Ova Čitanka biće besplatno distribuirana u sve javne biblioteke u Bosni i Hercegovini, kao i nevladine organizacije koje se bave promocijom ljudskih prava, kako bi što veći broj čitatelja i čitateljki imao pristup ovoj publikaciji. Nadamo se da ćete uživati u čitanju. Bilo bi nam drago da nam se javite sa povratnom informacijom!
Series: SOC - Questioning
- Print-ISBN-13: 978-9958-9959-3-4
- Page Count: 232
- Publication Year: 2011
- Language: Bosnian
Predgovor
Predgovor
(Foreword)
- Author(s):Saša Gavrić, Lejla Huremović, Marija Savić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law
- Page Range:7-8
- No. of Pages:2
- Keywords:LGBT community; gay; lesbian; human rights; foreword;
- Summary/Abstract:Sarajevski otvoreni centar vam predstavlja prvu obimnu publikaciju o LGBT ljudskim pravima u Bosni i Hercegovini. U prošlosti su već objavljene različite publikacije u na ovu temu, međutim, mi smo se odlučili/e da proširimo ovu tematiku i iz tog razloga nastaje ova Čitanka. Zbog načina pristupa temama i obrade istih Čitanka je značajna kako za samu LGBT zajednicu u Bosni i Hercegovini, njeno jačanje i povećanje vidljivosti, tako i za različite društvene institucije, organizacije i pojedince/ke zainteresovane za ovu problematiku. Publikacija promoviše pozitivan stav i podizanje svijesti o značaju zaštite LGBT ljudskih prava.
Uvod
Uvod
(Introduction)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Sociology
- Page Range:9-27
- No. of Pages:19
- Keywords:LGBT community; human rights; sexual orientation; coming out; pride; gender identity;
- Summary/Abstract:Seksualna orijentacija je jedna od četiri komponente seksualnosti. Preostale tri komponente su: biološki spol, rodni identitet (biti muško ili žensko ili nešto treće u psihološkom smislu), i društvena rodna uloga (društveno propisane norme ponašanja za pripadnice/ke ženskog ili muškog spola). Seksualna orijentacija uobičajeno se definiše kao obrazac emotivne i seksualne privlačnosti prema osobama određenog spola (Franceour 1995, Frankowski 2004, Štulhofer 2004). U teorijskom smislu, seksualna orijentacija obuhvata tri dimenzije: seksualno ponašanje (spol seksualnih partnerki/partnera), prostor privlačnosti (spol osoba za koje pokazujemo emotivni ili erotski interes) i seksualne fantazije, a treću dimenziju čini seksualni identitet (samoodređenje, odnosno na- čin na koji pojedinka/pojedinac definiše vlastitu seksualnu opredjeljenost) (Franceour 1995, Frankowski 2004, Štulhofer 2004).
Teorija, terminologija i identiteti
Teorija, terminologija i identiteti
(The theory, terminology and identity)
- Author(s):Aida Spahić, Marija Savić, Masha Durkalić, Sunčica Vučaj, Lepa Mlađenović, Boban Stojanović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Sociology
- Page Range:29-89
- No. of Pages:61
- Keywords:LGBT community; theory; terminology; identity;
- Summary/Abstract:Da bi se dao cjelokupan pregled feminističkih pokreta i teorija, bilo bi potrebno mnogo više prostora nego što je ovdje ponuđeno. Međutim, to možda i nije izvodivo jer se na našim prostorima teoretičari/ke u najvećoj mjeri oslanjaju na zapadnu teorijsku misao što je samo po sebi ograničavajuće. Imajući na umu da ću svakako izostaviti neke od značajnih teoretičara/ki i da će mi neki od ključnih momenata promaći u ovom kratkom pregledu, želim unaprijed ovaj tekst okarakterizirati kao opći i sažeti uvod u pojam i razvoj feminizma(ama) te naglasiti da će predstaviti tek osnovne postavke za dalje izučavanje ovog složenog i višeslojnog fenomena. Predstavit ću hronološki pregled razvoja feminizma: tri vala feminizma i njihove najznačajnije pokretače/ice te teorijska djela koja su izrodila. Započet ću situiranjem samog pojma i razmatranjem nekih od najznačajnijih koncepata koji se konstantno problematiziraju kroz historiju, a završiti neodvojivom vezom feminizama i, primarno, gej i lezbejske teorije, a kasnije i queer teorije.
LGBT aktivizam u bivšoj Jugoslaviji
LGBT aktivizam u bivšoj Jugoslaviji
(LGBT activism in the former Yugoslavia)
- Author(s):Marko Jurčić, Marija Savić, Saša Gavrić
- Language:Bosnian
- Subject(s):History, Gender Studies, Sociology, Post-War period (1950 - 1989)
- Page Range:91-117
- No. of Pages:27
- Keywords:LGBT activism; Yugoslavia; LGBTIQ; Croatia; Serbia; BiH;
- Summary/Abstract:Prve gej i lezbijske organizacije, ili bolje rečeno inicijative, u Hrvatskoj kao federalnoj jedinici druge Jugoslavije, pojavljuju se tek valom liberalizacije u drugoj polovini osamdesetih godina prošlog stoljeća, a život gejeva i lezbijki veoma teško se može doživjeti; posredno - kroz rijetka literarna djela i pokoje osobne memoare.
Ljudska prava
Ljudska prava
(Human rights)
- Author(s):Damir Banović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Civil Law, Human Rights and Humanitarian Law, Social differentiation
- Page Range:119-134
- No. of Pages:16
- Keywords:minorities; gender identities; human rights; BiH;
- Summary/Abstract:Razvoj ljudskih prava u Bosni i Hercegovini nemoguće je pratiti van konteksta države u čijem je sastavu bila, bivše Jugoslavije i okruženja u kojem se ona trenutno nalazi; događajima kroz koje je prošla i utjecajima iz vana. U tom smislu, nemoguće je analizirati prava seksualnih i rodnih manjina bez ovih okvira koji su postavljeni jer su ti faktori neminovno utjecali na stvaranje, kršenje, borbu ili ostvarivanje prava seksualnih i rodnih manjina.
Mediji
Mediji
(Media)
- Author(s):Snježana Milivojević, Masha Durkalić, Lejla Huremović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Media studies, Human Rights and Humanitarian Law, Communication studies, Sociology
- Page Range:135-169
- No. of Pages:35
- Keywords:LGBT community; media; representation; human rights;
- Summary/Abstract:Pošto mediji konstruišu, a ne samo odražavaju stvarnost, priroda stvarnosti u mnogome se otkriva kroz medijske poruke. Analiza sadržaja čini mi se naročito korisnom za identifikovanje i utvrđivanje različitih odlika tih poruka, pogodnih za kasnije tumačenje. Što je još važnije, njeni nalazi potvrđuju da je medijska stvarnost proizvod ljudske aktivnosti i, kao takva, napravljena u skladu sa određenim pravilima. Analizom sadržaja, postaju vidljivi obrasci, norme i postupci, koje medijski autori koriste u složenom procesu proizvodnje stvarnosti. Mediji svakodnevno objavljuju tekstove i slike o događajima, sa kojima publika, uglavnom, nema neposredni kontakt, ali za koje je veoma zainteresovana. Kada se ti tekstovi čitaju analitički, prema unapred utvrđenim kategorijama, otkrivaju se njihove dimenzije koje se ponekad i veoma razlikuju od onih koje su nameravali da upišu autori. Veoma često se ukazuju i smišljene strategije isključivanja, izolacije i diskriminacije ljudski stvorene nejednakosti umesto “objektivnog” odraza “stvarnosti onakve kakva jeste”. Analiza sadržaja je važan postupak za prikupljanje ovih podataka, ali nije dovoljna i da ih objasni. Njihovo tumačenje, kao i razumevanje fenomena, mora da sledi iz šireg okvira medijskog istraživanja.
Homofobija i coming-out
Homofobija i coming-out
(Homophobia and coming-out)
- Author(s):Aida Spahić, Lejla Huremović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Human Rights and Humanitarian Law, Sociology, Social differentiation
- Page Range:171-212
- No. of Pages:42
- Keywords:homophobia; coming out; sexual orientation; human rights;
- Summary/Abstract:Diskriminaciju ljudi nehetero seksualne orijentacije i “drugačijih” rodnih identiteta možemo pratiti već stoljećima. Od ranog srednjeg vijeka mržnja prema ljudima koji nisu heteroseksualne orijentacije počinje da se institucionalizira, primarno kroz crkvene strukture. Počinju progoni homoseksualaca, lažne optužbe za homoseksualnost (koja se tada nazivala sodomija) u svrhe postizanja političkih ili drugih ciljeva. Jedan od primjera jeste red templara koji je cijeli uništen upravo po ovim osnovama. Iako je homoseksualnost bila nešto što se aktivno pokušavalo iskorijeniti, služila je i kao sredstvo za ucjene, klevete i optužbe. Tokom stoljeća koja su uslijedila, osobe optužene za homoseksualnost bile su u sadašnjim evropskim zemljama podvrgavane kaznama kao što su utapanje, davljenje, odrubljivanje glave, kastriranje, vješanje, spaljivanje i slično (Mondimore 2003: 187). Iako su dolaskom prosvjetiteljstva ovakve kazne znatno smanjene, počinju se pojavljivati kvazimedicinske i kvazinaučne teorije o degeneracijama i iznalaziti raznorazna opravdanja za formalnu kriminalizaciju homoseksualnosti (Mondimore 2003: 187). Tokom dvadesetog stoljeća homoseksualnost je bila kriminalizirana u skoro svim zemljama, i povlačila je za sobom dugotrajne i stroge kazne.
LGBTTIQ... rječnik
LGBTTIQ... rječnik
(LGBTTIQ... dictionary)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Gender Studies
- Page Range:213-228
- No. of Pages:16
- Keywords:LGBTTIQ; dictionary;