Krivična djela počinjena iz mržnje: izazovi reguliranja i procesuiranja u BiH
Hate Crimes: Challenges of Regulation and Prosecution in BiH
Contributor(s): Amra Mehmedić (Editor), Edin Hodžić (Editor)
Subject(s): Constitutional Law, Criminal Law, International Law, Human Rights and Humanitarian Law, Civil Society, Penal Policy, EU-Legislation, Sociology of Law, Court case
Published by: Analitika – Centar za društvena istraživanja, sva prava pridržana
Keywords: BiH; hate crimes; hate speech; regulation; prosecution; challenges; juveniles; penal policy; EU legislation; international standards; civil society;
Summary/Abstract: Ovaj zbornik je nastao kao rezultat projekta “Procesuiranje mržnje: prema usvajanju i implementaciji najboljih standarda i praksi Evropske unije u borbi protiv krivičnih djela počinjenih iz mržnje u BiH”, koji implementiraju Udruženje tužilaca Federacije BiH i Analitika – Centar za društvena istraživanja, a uz podršku Ambasade Kraljevine Norveške u BiH.
- E-ISBN-13: 978-9958-1922-4-1
- Print-ISBN-13: 978-9958-1922-4-1
- Page Count: 177
- Publication Year: 2014
- Language: Bosnian
Krivičnopravni odgovor na mržnju i predrasude u BiH: uvodne napomene
Krivičnopravni odgovor na mržnju i predrasude u BiH: uvodne napomene
(Criminal Law Response to Hatred and Prejudice in Bosnia and Herzegovina: Introductory Remarks)
- Author(s):Amra Mehmedić, Edin Hodžić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, International Law, EU-Legislation, Court case
- Page Range:9-16
- No. of Pages:8
- Keywords:criminal law; hate crimes; response to hatred and prejudice; introduction;
- Summary/Abstract:Imajući u vidu da su krivična djela počinjena iz mržnje dio krivičnog zakonodavstva u sve četiri jurisdikcije u BiH, u svim pravosudnim strukturama BiH moralo bi biti duboko ukorijenjeno razumijevanje koncepta ovih krivičnih djela – čija je osnovna karakteristika motiviranost predrasudama prema određenim grupama – i značaja njihovog adekvatnog procesuiranja. Ipak, treba imati u vidu da to i u drugim zemljama predstavlja značajan izazov. Iako se ovaj pojam sve više prihvata u praksi pojedinih država i relevantnim međunarodnim aktima i politikama, sam koncept krivičnog djela počinjenog iz mržnje nije bez kontroverzi. Najčešće isticani prigovori mogli bi se okvirno grupisati u one terminološke, moralno-pravne, te utilitarne naravi. Prije svega se dovodi u pitanje korištenje samog termina “mržnja” pri određenju krivičnih djela ove kategorije, pri čemu se ističe da motiv tih krivičnih djela zapravo nije nužno mržnja, već pristrasnost ili predrasuda, koje imaju šire značenje nego mržnja. Moralno-pravni argument protiv sankcioniranja krivičnih djela počinjenih iz mržnje svodi se na to da takva regulativa neke žrtve (one koje pripadaju određenoj grupi) privilegira u odnosu na ostale žrtve istog krivičnog djela. Pored toga, njome se počinitelj, kako se u takvim perspektivama ističe, za isto djelo kažnjava dva puta – jednom za krivično djelo, a drugi put za zabranjeni motiv. Na kraju, kritičari postavljaju pitanje u kojoj mjeri je zapravo korisno u krivičnopravni odnos uvoditi pitanje motiva, odnosno mržnje. Ova grupa kritika u suštini smatra da za konkretno krivično djelo motiv sam po sebi nije relevantan, dok je namjeru (mens rea) veoma teško dokazati. Ističe se i to da postojanje i ozbiljnost krivičnih djela počinjenih iz mržnje u velikoj mjeri zavisi od neminovno subjektivne ocjene o šteti počinjenoj po samopouzdanje i dostojanstvo osobe, odnosno žrtve. U tom smislu, kažnjavanje mržnje samo po sebi kao da suštinski ulazi u područje psihologije i izmiče objektivnom prosuđivanju na kakvo smo navikli u krivičnom pravu.
Sociološki aspekti zločina iz mržnje u Bosni i Hercegovini
Sociološki aspekti zločina iz mržnje u Bosni i Hercegovini
(Sociological Aspects of Hate Crimes in Bosnia and Herzegovina)
- Author(s):Velibor Lalić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, Sociology, Criminology, Court case
- Page Range:17-35
- No. of Pages:19
- Keywords:BiH; hate crimes; sociological aspect;
- Summary/Abstract:Zločinima iz mržnje obično se smatraju nezakonita, nasilna, destruktivna ponašanja ili zastrašivanja gdje je izvršilac motivisan mržnjom ili predrasudama prema društvenoj grupi kojoj žrtva pripada. Riječ je o generičkom pojmu za različita krivična djela koja su se s obzirom na specifičan motiv izvršenja i nastale posljedice izdiferencirala kao posebno područje socioloških i kriminoloških istraživanja. I nakon više od 20 godina od kada se sintagma zločini iz mržnje prvi put pojavila u literaturi, u teoriji su prisutne brojne dileme u vezi s obimom i sadržajem ovog pojma. Objektivnu prepreku za potpunije razumijevanje i naučno objašnjenje ovog složenog fenomena predstavlja i generalni nedostatak empirijskih istraživanja. Teoretske pozicije autora razlikuju se u vezi s ključnim konceptualnim pitanjima, ali postoji saglasnost o činjenici da je zločine iz mržnje teško definisati i naučno objasniti.
Osnova i značaj jedinstvenog regulatornog pristupa krivičnim djelima počinjenim iz mržnje: trendovi u Evropskoj uniji i situacija u Bosni i Hercegovini
Osnova i značaj jedinstvenog regulatornog pristupa krivičnim djelima počinjenim iz mržnje: trendovi u Evropskoj uniji i situacija u Bosni i Hercegovini
(The Basis and Importance of a Unified Regulatory Approach to Hate Crimes: Trends in The European Union and The Situation in Bosnia and Herzegovina)
- Author(s):Carolyn Bys
- Contributor(s):Aida Mujezinović (Translator)
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, EU-Legislation, Court case, Comparative Law
- Page Range:37-60
- No. of Pages:24
- Keywords:BiH; EU; hate crimes; trends; regulatory approach;
- Summary/Abstract:Efikasno vođenje istraga i krivično gonjenje počinje sa dobro postavljenim pravnim okvirom, na čemu je i težište ovog rada. Rad analizira aktuelne evropske trendove u harmonizaciji legislative o krivičnim djelima počinjenim iz mržnje i obaveze otkrivanja i gonjenja krivičih djela počinjenih iz mržnje, kao i njihove implikacije za Bosnu i Hercegovinu. Prvo se navode ključni međunarodni standardi, dokumenti i sudska praksa Evropske unije, Organizacije za sigurnost i saradnju u Evropi, Evropskog suda za ljudska prava i Konvencije o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije (CERD), koji ustanovljavaju obavezu države da zakonski reguliše krivična djela počinjena iz mržnje te da osigura otkrivanje, gonjenje i odgovarajuće sankcionisanje krivičnih djela počinjenih iz mržnje. Dalje se razmatraju najbolja rješenja u pogledu zakonskih odredbi i najnoviji evropski trendovi, te se i jedni i drugi primjenjuju na trenutnu pravnu situaciju u Bosni i Hercegovini.
Krivičnopravni okvir za procesuiranje krivičnih djela učinjenih iz mržnje
Krivičnopravni okvir za procesuiranje krivičnih djela učinjenih iz mržnje
(Criminal Law Framework for Prosecuting Hate Crimes)
- Author(s):Ljiljana Filipović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, Court case
- Page Range:61-80
- No. of Pages:20
- Keywords:criminal law; framework; BiH; hate crimes; prosecution;
- Summary/Abstract:Analizirati krivičnopravni okvir za procesuiranje određene vrste krivičnih djela podrazumijeva da se ona, po određenoj karakteristici ili više njih, razlikuje od ostalih krivičnih djela i da ta specifičnost ima određene implikacije na primjenu pojedinih općih instituta krivičnog prava (materijalnog i procesnog). Kod krivičnih djela učinjenih iz mržnje ta je karakteristika posebna pobuda za njihovo izvršenje. Ovaj rad se bavi značajem te posebne karakteristike pri procesuiranju krivičnih djela učinjenih iz mržnje shvaćenih onako kako to proizlazi iz izmjena i dopuna Krivičnog zakona Republike Srpske (u daljnjem tekstu: KZ RS) i Krivičnog zakona Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: KZ BD BiH) iz 2010. godine, odnosno iz Prijedloga Zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakona Federacije Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: KZ FBiH) iz juna 2013. godine.
Razumijevanje granice u Bosni i Hercegovini: pozivanje na mržnju koje predstavlja podsticanje na neprijateljstvo, diskriminaciju i nasilje
Razumijevanje granice u Bosni i Hercegovini: pozivanje na mržnju koje predstavlja podsticanje na neprijateljstvo, diskriminaciju i nasilje
(Understanding the Border in Bosnia and Herzegovina: Incitement to Hatred That Constitutes Incitement to Hostility, Discrimination and Violence)
- Author(s):Andrew Smith
- Contributor(s):Ulvija Tanović (Translator)
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, International Law, Court case
- Page Range:81-105
- No. of Pages:25
- Keywords:BiH; hatred; crime; incitement to hostility; discrimination; violence;
- Summary/Abstract:U ovom radu se, iz perspektive organizacije ARTICLE 19 procjenjuje u kojoj je mjeri krivičnopravni okvir u Bosni i Hercegovini (BiH) usaglašen sa obavezama ove države prema Međunarodnom paktu o građanskim i političkim pravima da štiti i promovira pravo na slobodu izražavanja dok ujedno zabranjuje “svako pozivanje na nacionalnu, rasnu ili vjersku mržnju koje predstavlja podsticanje na diskriminaciju, neprijateljstvo ili nasilje” (“podsticanje” ili “pozivanje na mržnju koje predstavlja podsticanje”).
Značaj procesuiranja govora mržnje u postkonfliktnim državama: lekcije iz Bosne i Hercegovine i lekcije za Bosnu i Hercegovinu
Značaj procesuiranja govora mržnje u postkonfliktnim državama: lekcije iz Bosne i Hercegovine i lekcije za Bosnu i Hercegovinu
(The Importance of Processing Hate Speech in Post-Conflict States: Lessons from Bosnia and Herzegovina and Lessons for Bosnia and Herzegovina)
- Author(s):Francesco de Sanctis
- Contributor(s):Mirjana Evtov (Translator)
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, International Law, Human Rights and Humanitarian Law, EU-Legislation, Court case
- Page Range:107-128
- No. of Pages:22
- Keywords:BiH; post-conflict states; hate crimes; hate speech; processing; court;
- Summary/Abstract:Korištenje krivičnog zakona u suprotstavljanju govoru mržnje i kompatibilnost ovakve prakse sa slobodom izražavanja spadaju među najkontroverznija pitanja savremene pravne debate. Nije teško shvatiti zašto, s obzirom da se sloboda izražavanja smatra jednim od ključnih elemenata demokratije. Po navodima Evropskog suda za ljudska prava (ESLjP): “Sloboda izražavanja je jedan od osnovnih temelja demokratskog društva i jedan od osnovnih uslova za napredak tog društva i samoispunjenje svakog pojedinca... ona se ne odnosi samo na opšteprihvaćene “informacije” i “ideje”, ili samo na one informacije i ideje koje se smatraju dobronamjernim ili neutralnim, već i na one koje vrijeđaju, šokiraju ili uznemiruju. Takvi su zahtjevi pluralizma, tolerancije i slobodoumlja bez kojih nema “demokratskog društva”.
Zločini iz mržnje i maloljetnici: ključni problemi regulacije i procesuiranja
Zločini iz mržnje i maloljetnici: ključni problemi regulacije i procesuiranja
(Hate Crimes and Juveniles: Key Issues in Regulation and Prosecution)
- Author(s):Jasna Pećanac
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, Demography and human biology, Penal Policy, Court case
- Page Range:129-149
- No. of Pages:21
- Keywords:BiH; hate crimes; juveniles; regulation; prosecution; key issues; alternative measures; penal policy;
- Summary/Abstract:Svjedoci smo da se u Bosni i Hercegovini pridaje sve veći značaj borbi protiv krivičnih djela počinjenih iz mržnje. Ta djela se posebno jako odražavaju na naše društvo zbog još uvijek prisutnih tragova rata i velike važnosti koja se u društvenom i političkom životu daje etničkoj, vjerskoj ili nacionalnoj pripadnosti. Iako je pažnja međunarodne zajednice u prethodnom periodu najvećim dijelom bila posvećena krivičnim djelima ratnog zločina, organizovanog kriminala, korupcije, pranja novca i drugog, u posljednjih nekoliko godina Misija OSCE u Bosni i Hercegovini, u saradnji sa organizacijama civilnog društva, preuzima vodeću ulogu u nastojanjima da se i u BiH osigura primjena međunarodnih standarda i obaveza koje se odnose na krivična djela počinjena iz mržnje. U takvim aktivnostima se, sasvim opravdano, mada nedovoljno, uzimaju u obzir i posebne kategorije počinilaca ovih krivičnih djela, kakvi su maloljetnici. Tako Kratki pregled incidenata motivisanih predrasudama u 2009. godini u Bosni i Hercegovini ukazuje, između ostalog, i na krivična djela koja su iz mržnje počinili maloljetnici i mlađi punoljetnici. Navodi se pet takvih slučajeva na području Federacije BiH (u daljem tekstu: FBiH). No, ako se ima u vidu generalni trend nedovoljnog i neadekvatnog procesuiranja ovakvih krivičnih djela u BiH općenito, nameće se zaključak da je njihov broj vjerovatno znatno veći. Općenito, maloljetnička delinkvencija podrazumijeva zabranjena ponaš
Ka uspostavljanju djelotvorne koalicije protiv mržnje u Bosni i Hercegovini: uloga civilnog društva i lokalne zajednice u procesuiranju zločina iz mržnje
Ka uspostavljanju djelotvorne koalicije protiv mržnje u Bosni i Hercegovini: uloga civilnog društva i lokalne zajednice u procesuiranju zločina iz mržnje
(Towards the Establishment of an Effective Anti-Hate Coalition in Bosnia and Herzegovina: The Role of Civil Society and The Local Community in the Prosecution of Hate Crimes)
- Author(s):Matilde Fruncillo
- Contributor(s):Ulvija Tanović (Translator)
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, Civil Society, Sociology of Law, Court case
- Page Range:151-173
- No. of Pages:23
- Keywords:BiH; hate crimes; anti-hate coallition; civil society; local community; prosecution;
- Summary/Abstract:Zločini iz mržnje ne događaju se iznenadno, već su posljedica eskalacije netolerancije ili, bolje rečeno, pogoršanja epizoda netolerancije čiji značaj institucije često podcjenjuju. Zločini iz mržnje ukazuju na raspuklinu u društvu koju je veoma teško zacijeliti. Ovaj rad nastoji predstaviti fenomen zločina iz mržnje i ulogu organizacija civilnog društva (OCD) u prevenciji takvih akcija kao i eskalacije pojava te vrste, te u intervencijama nakon dešavanja zločina. Termin OCD podrazumijeva širok spektar grupa, ali ovaj rad ima na umu specifičnu realnost Bosne i Hercegovine te će se stoga uglavnom odnositi na samonikle, tzv. grassroots, organizacije koje izrastaju iz lokalnih zajednica. Rad između ostalog otkriva zašto je pristup policije informacijama o incidentima i zločinima iz mržnje ograničen te, sasvim suprotno tome, kako to da OCD lakše uspostavljaju saradnju sa grupama koje predstavljaju razne manjine (nacionalne, etničke, vjerske, različite seksualne orijentacije, osoba sa onesposobljenjem, itd., u daljem tekstu: manjine) čiji su pripadnici najčešće žrtve zločina iz mržnje.
O autoricama i autorima
O autoricama i autorima
(About Authors)
- Author(s):Not Specified Author
- Language:Bosnian
- Subject(s):Criminal Law, Court case
- Page Range:175-177
- No. of Pages:3
- Keywords:about authors;