An Application of Category of Fraternity to the Grassroots Ecumenism on the Basis of Pope Francis’ Encyclical Letter Fratelli tutti

Author(s): Przemysław Kantyka / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Although the encyclical of Pope Francis Fratelli tutti does not speak directly about ecumenism, the category of fraternity developed in it can and should apply in the ecumenical movement, especially in the grassroots contacts of Christians from different Churches. Top-down ecumenism, i.e. doctrinal dialogues and meetings of Church leaders, by themselves – although necessary – are not able to bring about an effective reconciliation of Christians living in different Churches and Ecclesial Communities. The hermeneutical key proposed by Pope Francis in the form of the category of the fraternity has a wider application than ecumenical relations. The article examines the determinants of this category and its possible application to the ecumenical movement. An example of the successful application of the idea of ​​fraternity in the activities of the International Ecumenical Fellowship is also given.

Braterstwo i przyjaźń społeczna wymiarem ekumenicznej kultury spotkania

Author(s): Franciszek Kampka / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Autor analizuje encyklikę Fratelli tutti papieża Franciszka i pokazuje, jak idee braterstwa i przyjaźni społecznej bliskie są postawie ekumenicznej. Papieski opis współczesnego kryzysu jest zgodny z analizami socjologicznymi: doświadczenie samotności i niepewności w relacjach społecznych, dominacja ekonomicznego wymiaru globalizacji i przemiany komunikacji społecznej – to cechy obecnego systemu, których dysfunkcjonalność ujawniła pandemia Covid-19. Realizacja nowej idei proponowanej przez Franciszka – rozwijania braterstwa i przyjaźni społecznej – będzie możliwa między innymi dzięki budowaniu kultury spotkania i odwagi dialogu, jakie praktykowane są w ruchu ekumenicznym.

United by the same concern Ecumenical impulses of Pope Francis in the context of integral ecology

Author(s): Andrzej Anderwald / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

One of the important tasks of the Church in the temporal order are concern for the work of creation and for man himself, and sometimes even the defense against threats of technical progress, conducted from any ethical and moral references. The concern for the common home is not only a domain of the Catholic Church. Similarly, other churches and Christian communities as well as other world religions reflect on the issues relating to the degradation of human and natural environment. Thus, the aim of these reflections is an attempt to recognize ecumenical impulses of the Pope Francis in the context of integral ecology that takes into account the interlinkages between different dimensions of reality. Therefore, during the considerations will be presented firstly the papal diagnosis of the social and ecological crisis (1), then the proposals of actions aiming at the development of integral ecology (2) as well as an invitation to a dialogue resulting from the care for the common home (3). The main sources of the analysis undertaken are the two papal documents, namely the encyclical Laudato si’ (LS) and the post-synodal apostolic exhoration Querida Amazonia (QA).

Diversos modelos litúrgicos y ecuménicos de la completa Iniciación Cristiana

Author(s): José Manuel Fernández Rodríguez / Language(s): English,Polish,Spanish Issue: 20/2020

The sacraments of the Christian initiation have been the main point of an intense debate in the ecumenical movement in the last years. There is still critical literature about the sacraments of the initiation brought out of the bilateral and multilateral ecumenical meetings. However, the sacrament of the confirmation has not found the right place in the initiation triad, due to the concordances and discordances in the conception of the confirmation and the Christian initiation that are found in churches. Every single church community has presented its peculiar way to understand and give the confirmation by means of the sacramental liturgy process. The main goal of this research is to highlight the relationship between the baptism and confirmation in this chronological order, and between the Eucharist and these two sacraments. This close relation among the three sacraments is shown by means of several liturgy models which advocate the restoration of the ancient order of the Christian initiation.

The Prosperity Gospel: A Distortion of the Fundamental Evangelical Tenets

Author(s): Piotr Kopiec / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Prosperity Gospel is a problematic issue for the Evangelical and Pentecostal Christianity, and it is so in at least two perspectives. First, it influences the teaching of many preachers who employ this approach to capture new believers on the one hand, and it is sharply criticised by many prominent Evangelical theologians who regard it as a serious heresy, a deception of many Christians, on the other. Second, it is a matter of profound theological question raised from the very core of Christian faith and asking how to find a delicate balance between Jesus’ calling to bear the cross and his blessing from the Sermon on the Mount. The most frequent framework is the one that considers the prosperity gospel as the distortion of the substantial Evangelical tenets, and that stems from the various ideological and sociological processes in the 19th United States. The article offers a brief outline of the prosperity message and answers the following research questions: What is the prosperity gospel? What are the roots of it? What are the most critical theological points of the prosperity teaching? What charges are raised by the critics from the Evangelical background? The literary analysis of Evangelical literature is the primary method used to solve the problem.

Teologia w poszukiwaniu kryteriów prawdziwości religii

Author(s): Krystian Kałuża / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Celem niniejszego przedłożenia jest wypracowanie kryteriologii umożliwiającej ocenę roszczeń prawdziwościowych poszczególnych religii oraz odróżnienie autentycznych religii od zjawisk pseudoreligijnych. Ze względu na złożoność problematyki ukazano najpierw tło historyczne zagadnienia oraz zwrócono uwagę na jego współczesny kontekst. W kolejnym kroku przeanalizowano istotne dla kryteriologii religii pojęcia. Należą do nich: „prawda”, „prawdziwość”, „religia” oraz „prawdziwość religii”. Poważnym wyzwaniem dla teologii jest dziś zjawisko relatywizmu, kwestionujące istnienie uniwersalnych standardów racjonalności, a w konsekwencji zaprzeczające możliwości utworzenia powszechnie obowiązujących kryteriów oceny poszczególnych systemów (filozoficznych, religijnych, kulturowych, politycznych itd.) i wysuwanych przez nie roszczeń prawdziwościowych. Stąd kolejną część artykułu poświęcono krytyce tego stanowiska. Na koniec zaproponowano kryteriologię religii, którą oparto na kategoriach prawdy, dobra i świętości. Odpowiednio do tego zaprezentowane kryteria mają charakter racjonalny, etyczny i teologiczny. Oznacza to, że w przypadku roszczeń prawdziwościowych, ujawniających się głównie na płaszczyźnie przekonań religijnych, należy sięgnąć do kryteriów racjonalnych, w odniesieniu do praktyki i norm postępowania do kryteriów etycznych, zaś w przypadku roszczeń objawieniowo-zbawczych do kryteriów teologicznych.

Pojęcie niewiedzy w Tipiṭaka i Nowym Testamencie – studium porównawcze buddyzmu i chrześcijaństwa

Author(s): Piotr Goniszewski / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Celem niniejszego artykułu jest próba „teologicznej i duchowej lektury” świętych tekstów dwóch wielkich światowych religii, czyli chrześcijaństwa i buddyzmu. W przypadku buddyzmu nasze analizy skupią się na wybranych fragmentach kanonicznego zbioru tekstów buddyzmu theravāda, czyli Tipiṭaka. Będą to: Lokāyatika Sutta (SN 12.48), Dutiyaavijjāpahānasutta Sutta (SN 35,80) oraz Avijjā Sutta (SN 45.1). Jeżeli chodzi o chrześcijaństwo, to skoncentrujemy się na sześciu nowotestamentalnych perykopach, w których pojawia się rzeczownik a;gnoia (Dz 3,17; 17,30; Ef 4,18; 1 P 1,14) lub avgnwsi,a (1 Kor 15,34; 1 P 2,15). Po przeprowadzeniu badań o charakterze egzegetycznym przejdziemy do analizy teologiczno-komparatywnej. Innymi słowy, staramy się spojrzeć na buddyjską ideę niewiedzy (avijjā) z perspektywy teologii chrześcijańskiej. Stawiamy tezę, że pomiędzy pojęciem niewiedzy w buddyzmie theravāda a literaturze nowotestamentalnej nie ma pełnej symetrii co do ich miejsca w ramach całego systemu filozoficzno-teologicznego danej religii. W buddyzmie niewiedza (avijjā) jest elementem fundamentalnym dla charakterystyki kondycji człowieka. Z kolei w Nowym Testamencie ten sposób opisywania nieznajomości jedynego Boga i Chrystusa nie pełni centralnej funkcji, ale ma jedynie charakter drugorzędny i uzupełniający. Gdybyśmy chcieli w chrześcijaństwie znaleźć bardziej adekwatną analogię z ideą niewiedzy w buddyzmie theravāda, będzie to doktryna o grzechu pierworodnym.

Das Problem der Gerechtigkeit bei Protojesaja

Author(s): Marek Dziony / Language(s): English,Polish,German Issue: 24/2020

Der vorliegende Artikel passt sich in den kognitiv-exegetischen Kontext der Forschung zur Heiligen Schrift ein. Einerseits berührt er das Gebiet der Sprachwissenschaft, mach aber einen Schritt weiter in Richtung der Exegese der Propheten-Schrift, hier des Buches Protojesaja. Das Ziel solch einer Herangehensweise ist die Probe einer Beurteilung der Brauchbarkeit einer Methode der kognitiven Sprachwissenschaft zur Analyse eines biblischen Textes und die Einschätzung der Neuartigkeit der Ergebnisse derartiger Analyse bzw. der Bestätigung der bisherigen Ergebnisse. In der Untersuchung fand Anwendung die Methode der konzeptuellen Metapher in der Definition von George Lakoff und Mark Johnson. Als eine kognitive Methode bietet sie die Möglichkeit einer synchronen Untersuchung des Textes, sie gibt Einsicht in das Denken der Menschen der Entstehungszeit des Textes. Infolge der Analyse wurde es möglich, das ganzheitliche Bild des Gerechtigkeits-Problems im Buch Protojesaja zu erfassen. Aufgrund der Untersuchung kam man zum Schluss, dass sich die Methode zur Exegese des heiligen Textes eignet, indem sie das holistische Bild des untersuchten Problems und dessen Entwicklung zeigt. Gleichzeitig muss man bemerken, dass man mit dieser Methode nur einen ausgewählten Aspekt untersuchen darf, die gleichzeitige Untersuchung mehrerer Motive kann zur gewissen Unübersichtlichkeit und dem Mangel an Ergebnisse führen.Obwohl die Methode eher die bisherigen Analysen bestätigt, liegt ihre Innovation darin, dass sie das ganzheitliche Bild des untersuchten Problems erfasst.

L’Insegnamento dell’Apostolo Paolo sui carismi in alcuni Documenti di Dialogo Teologico Interconfessionale

Author(s): Paolo Cocco / Language(s): English,Polish,Italian Issue: 24/2020

Miłość, błogosławieństwo, zdrada

Author(s): Anna Białowąs / Language(s): English,Polish Issue: 23/2019

Celem artykułu było ukazanie miłości, błogosławieństwa i zdrady jako głównych tematów 13. rozdziału Ewangelii Jana. Cel, jakim było przedstawienie wniosków teologicznych wypływających z Janowego opisu Ostatniej Wieczerzy, został zrealizowany poprzez analizę tekstu J 13,1-30 za pomocą hebrajskiej retoryki biblijnej. Metoda retoryczna, która skupia się przede wszystkim na wskazaniu relacji wewnątrz opracowywanego tekstu i między mniejszymi jednostkami, tworzącymi całościową kompozycję tekstu, pomaga pogłębić przesłanie, jakie autor ostatniej Ewangelii pragnął przekazać czytelnikowi.Praca nad tekstem została przedstawiona w trzech syntetycznych punktach. Pierwszy punkt został poświęcony kompozycji tekstu oraz analizie jego mniejszych jednostek. Delimitacja, będąca etapem inicjalnym, pozwoliła wydzielić z 13. rozdziału Ewangelii Jana sekwencję zawartą w ww. 1-30. Kolejny podział wskazał siedem części, tworzących trzy fragmenty, których zależności zostały opisane w 2. podpunkcie. W ostatnim podpunkcie została ukazana całościowa kompozycja badanego tekstu i nadano tytuły utworzonym fragmentom na podstawie głównych tematów z nich wypływających.Przeprowadzone badanie pozwoliło wyodrębnić z tekstu istotne wyrażenia i idee, które posłużyły jako punkt wyjścia do porównania ich z innymi miejscami w Piśmie Świętym, w których występują. Kontekst biblijny był niezbędnym etapem analizy, prowadzącym do interpretacji części przedstawionych w punkcie 1.Punkt trzeci w całości poświęcony został wnioskom teologicznym zawartym w trzech głównych tematach sekwencji, tj. miłości, błogosławieństwu i zdradzie. W poszczególnych podpunktach wskazano znaczenie miłości i błogosławieństwa na tle Starego i Nowego Testamentu oraz przybliżono postać Judasza, jako tego, który zdradził Jezusa. Każdy z podpunktów został zakończony wnioskiem, ukazującym wpływ tych trzech rzeczywistości na teologię analizowanej jednostki.

Rodzina z wieloma problemami w optyce polityki społecznej

Author(s): Małgorzata Duda / Language(s): English,Polish Issue: 10/2020

Background: Permanent adaptation of families to the social and normative transformations occurring in Poland makes many of them unable to fulfil their needs. Regardless of the fact that most of them are no different from their predecessors, it has been observed increasingly more often that they are coping much worse in a crisis situation, what is more, the occurrence of another crisis, makes everyday life impossible. Among many reasons for this phenomenon are cultural changes, high level of urbanization, development of information technologies, isolation and individualization of life. In multi-generational families, alongside strong neighbourly ties, it was easier to obtain support. The emerging problems were noticed more quickly.Objectives: Today, young families, which are devoid of models and alienated from their natural families, can benefit from various social policy instruments, dedicated to the family and its individual members. The potential risks of social policy, seen as almost unconditional support, will be indicated, particularly, in the absence of permanent evaluation of benefits and flexible modification of the rendered assistance.Methodology: This article constitutes a review of the available forms of family support within the national social policy. The author refers to studies by researchers, reports commissioned by the MRPiPS (Ministry of Family, Labour and Social Policy), as well as data available in databases of GUS (Statistics Poland) or CBOS (Centre for Public Opinion Research). Recommendations for assistance that is both, effective and does not cause dependency, are based on the method of the use of the family’s own resources.Conclusions: There is a constant need to make the employees of the social support system more sensitive to the fact that persons/families benefiting from a wide offer of institutional assistance are at risk of partial and, in time, total dependence on this assistance. Working with families with multiple problems should be based on the experiences of their members and reinforcing their sense of agency in shaping the future of life.

Social Processes Affecting Families in Rural Hungary

Author(s): Tamás Ragadics / Language(s): English Issue: 10/2020

Rural poverty appears in several European regions, particularly in post-socialist countries effected by a rapid transformation of socioeconomic system. The aim of this paper is to describe some crucial processes triggering the transformation of family life in rural Hungary by means of a research conducted in the South Transdanubian region. In the background of this research, there is a broad network of researchers and social experts working for better understanding of deprived populations’ attitudes and motivations in minor settlements located far away from developed centres. We hypothesize that the situation of poverty is connected to impedimental forms of norms and behaviours. We used qualitative research methods to explore some pressing problems and challenges from the viewpoints of local experts and mothers of families connected to local social systems. We also aim to examine family attitudes to the labour market, services and consumption, the most important factors effecting socioeconomic conditions of deprived social groups. As a conclusion, we can state that complex education and mentoring programs are necessary in the field of conscious family planning and in the development of self-care skills.

Stephan Ernst, Am Anfang und Ende des Lebens. Grundfragen medizinischer Ethik, Verlag Herder, Freiburg – Basel – Wien 2020, ISBN 978-3-451-38812-5, ss. 400

Author(s): Janusz Podzielny / Language(s): Polish,German Issue: 10/2020

Konferencja naukowa z okazji 300-lecia Synodu Zamojskiego

Author(s): Przemysław Nowakowski CM / Language(s): Polish Issue: 56/2020

Przemysław Nowakowski (red.) Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku. Nowe polskie tłumaczenie z komentarzami, Avalon: Kraków 2020, ss. 432, ISBN 978-83-7730-418-1

Author(s): Mateusz Rafał Potoczny / Language(s): Polish Issue: 56/2020

XVII-wieczne opracowania kantyku Magnificat Sebastiana Lemlego z kościoła pw. św. Marii Magdaleny we Wrocławiu

Author(s): Bartosz Jagiełło / Language(s): English,Polish Issue: 55/2020

W artykule omówione zostały dwa opracowania kantyku Magnificat powstałe w I połowie XVII wieku na potrzeby celebracji liturgicznej protestanckiego kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. Autorem kompozycji jest Sebastian Lemle związany wówczas z tą wrocławską świątynią. Przedstawione kompozycje stanowią przykład recepcji polichóralnej twórczości na Śląsku. Jednocześnie są świadectwem zachowania kantyku Magnificat w celebracji wspólnot protestanckich, a także potwierdzają zasadę jego wykonywania zgodną z praktyką alternatim.

Śp. ks. dr hab. Walerian Bugel (1968–2020)

Author(s): Stanisław Jan Rabiej / Language(s): Polish Issue: 55/2020

Egzegeza i interpretacja Łk 16 na podstawie metodologii wypracowanej przez retorykę semicką

Author(s): Lucyna Anna Skorupa / Language(s): English,Polish Issue: 22/2018

Przedmiotem artykułu jest egzegeza i interpretacja Łk 16 na podstawie metodologii wypracowanej przez retorykę semicką. Założony cel został osiągnięty. Przeprowadzone badania oraz ich wyniki opisano w 3 powiązanych ze sobą punktach. Pierwszy z nich został poświęcony kompozycji tekstu. Na ten etap pracy składała się: delimitacja, która pozwoliła wydzielić 16. rozdział Ewangelii wg św. Łukasza jako jedną jednostkę oraz nakreślić jej kontekst; możliwe stało się ukazanie, że w skład Łk 16 wchodzą 3 powiązane ze sobą fragmenty oraz ich szczegółowa segmentacja (ujęta w 2. podpunkcie). Ostatnim etapem było spojrzenie całościowe na badaną sekwencję, uzasadniające jej symetryczno-koncentryczną budowę. W drugim punkcie przeprowadzono analizę intertekstualną poszczególnych wyrażeń, istotnych dla interpretacji perykop wchodzących w skład sekwencji. Na tym etapie badań możliwe stało się dostrzeżenie powiązań pomiędzy jednostkami. To z kolei pozwoliło w trzecim punkcie opisać zależności i uzasadnić proponowaną wcześniej figurę kompozycyjną AXA’. Wypracowana interpretacja poszczególnych fragmentów stała się punktem wyjścia dla głębszej analizy, w której interpretacji poddano jednostki paralelne, co z kolei pozwoliło na wyciągnięcie wniosków teologicznych. Wykazano, że poznanie, w rozumieniu biblijnym, jest pierwszym etapem na drodze do pełnego zaangażowania. Tylko ten, kto prawdziwie doświadczył bliskości Jezusa, jest zdolny podjąć ryzyko, wykorzystując wszystkie możliwe środki, by pozyskać Królestwo Niebieskie. Może to uczynić jedynie, okazując miłosierdzie i czyniąc użytek z dóbr doczesnych. Niepodzielne serce oddane na służbę Bogu domaga się kreatywnej miłości bliźniego.

Jezusowa mowa o służbie jako centrum Łukaszowego opisu wydarzeń z Wieczernika

Author(s): Patrycja Błaszkiewicz / Language(s): English,Polish Issue: 22/2018

Artykuł jest próbą odczytania przesłania Jezusa, pozostawionego wspólnocie Nowego Przymierza jako testamentu podczas Ostatniej Wieczerzy, którego realizacja zaowocuje osiągnięciem obiecanego Królestwa. Cel ten został osiągnięty poprzez analizę fragmentu 22. rozdziału Ewangelii według św. Łukasza (Łk 22,14-38) za pomocą hebrajskiej retoryki biblijnej. Przeprowadzone badanie zostało opisane w 3 powiązanych ze sobą punktach. Pierwszy z nich (Kompozycja) został poświęcony kompozycji tekstu. Na ten etap pracy składała się delimitacja, która pozwoliła wydzielić z rozdziału 22. Łukaszowej Ewangelii fragment zawarty w ww. 14-38. Kolejne odgraniczenia wskazały 5 mniejszych jednostek ułożonych względem siebie paralelnie. Ich szczegółowa segmentacja została ujęta w 2. punkcie (Kontekst biblijny oraz interpretacja poszczególnych fragmentów sekwencji Łk 22,14-38). Na koniec 1. punktu (1.3. Ujęcie całościowe) dokonano ujęcia całościowego badanej sekwencji, co uzasadniło jego symetryczno-koncentryczną budowę. Wypracowana kompozycja stała się punktem wyjścia dla analiz podjętych w drugim punkcie. Składał się na nie kontekst biblijny oraz interpretacja poszczególnych perykop. Ten etap badania pozwolił dostrzec powiązania pomiędzy jednostkami, które zebrane i opisane w rozdziale kolejnym uzasadniły proponowaną wcześniej figurę kompozycyjną ABCB’A’. Na początku trzeciego punktu (3.1. Interpretacja perykop w ich wzajemnym odniesieniu) przedstawiono interpretację 5 badanych jednostek w ich odniesieniach do fragmentów paralelnych oraz pozostałych, a to z kolei pozwoliło na wyciągnięcie wniosków teologicznych. Wskazano, że realizacją testamentu Jezusa jest służba, której motywem musi być miłość. Tylko ten, kto przyjmie rewolucję Mistrza z Nazaretu, głoszącego, że aby królować, trzeba służyć, będzie godny przystępować do stołu eucharystycznego tu na ziemi, a kiedyś królować z Bogiem w niebie.

„A sprawiedliwy, choćby umarł przedwcześnie, znajdzie odpoczynek” (Mdr 4,7)

Author(s): Tomasz Maria Dąbek OSB / Language(s): English,Polish Issue: 22/2018

The unexpected death of a young man is not meaningless to a Christian. Although in the Old Testament, longevity was regarded as a consequence of a good life, God’s reward for executing justice (see e.g. Ex 20:12; Dt 5:16.33; 11:8.21; Si 1:12.20), the Bible teaches about the relative value of life on the earth and blessing of the deceased young servants of God (see e.g. Si 18:8-10; Ws 1:6.8; 2.1.6.21-23; 3:1-3.9-11). Sudden death was considered as a God’s punishment (see e.g. Num 11:1; 14:37; 16:21.31-35; Dt 28:20; Ps 78:33; Jr 28:17; Ezk 11:13). The temporal prosperity of sinners is an expression of God’s patience, who calls for conversion and will judge everyone (Ml 2:17–3.2.14-20). Christ calls us to be ready to meet him (Matthew 24:42-44; Luke 12:39; Mt 25:13; 24:45-51; Luke 12:41-48). Just as nobody except the Father in heaven knows the moment of the second coming of Christ (Mark 13:28-37), so no one knows the moment of his death. The apostles encourage perseverance, vigilance, and trustful expectation of the end of earthly life, which is only a stage on the way to God (see Acts 20:28-31; Ephesians 6:18-20; Colossians 4:2; 1 Th 5:5-8; 2Tm 4:5; Heb 13:17; 1 P 5:8; Rv 3:3; 16:15; Ph 3:12-14; 2 Tm 4:6-8; Rm 14:8). We trust that many of our young deceased can already enjoy the reward for their good lives and works.