Duchowe samokształcenie jako strategia oporu. „Mandale” Urszuli Broll
Spiritual Self-Education as Resistance. About Urszula Broll's “Mandalas”

Summary/Abstract: Artykuł zawiera analizę tak zwanych Mandali Urszuli Broll, artystki związanej z katowicką grupą Oneiron. Geneza przekraczającej granice geopolityczne i kulturowe nomadycznej tożsamości Broll tkwi w jej biografii, w której istotne znaczenie miało zarówno pochodzenie z Górnego Śląska, tworzenie poza głównymi ośrodkami sztuki, jak i doświadczenie kobiety-artystki. Kierunek duchowych, intelektualnych oraz artystycznych poszukiwań Broll wyznaczały od lat 60. pisma C. G. Junga oraz tradycje religijne Dalekiego Wschodu. Ten radykalny zwrot ku jednostkowej psyche rozpatrywać należy nie tyle w kategoriach emigracji wewnętrznej czy eskapizmu, co raczej emancypacji. Rama teoretyczna analizy skupia się na perspektywie altermodernizmu: zarówno w wersji modernizmu okultystycznego/ezoterycznego, jak również buddyjskiego. W obu zwraca się szczególną uwagę na dialogiczny i reaktywny charakter prywatnych praktyk duchowych. Opór Broll wyrażał się nie w bezpośredniej krytyce rzeczywistości, ale w niezłomnej konsekwencji w wyrażaniu własnej odrębności i podmiotowości na drodze samopoznania. Ułatwiały to – czy wręcz umożliwiały – właśnie Mandale. Autentyczność Mandali Broll, powstających na długo przed urynkowieniem dalekowschodniej duchowości w Polsce i w niełatwych warunkach politycznych, wzmacnia postulaty mówiące o tym, że medytacja i oddech mogą być kategoriami z porządku mikropolityki oporu.

• Details
• Contents