Sur Quelques Noms »Thraces« en Illyrie
About some “Thracian” Names in Illyricum

Summary/Abstract: Imena Delits, Getas, Tippas, posvedočena novim epigrafskim nalazima u južnoj Iliriji, ne pripadaju ilirskoj onomastici. Na prvi pogled ona kao da potkrepljuju poznatu tezu K. Pača o tome da su pre dolaska Ilira Tračani naseljavali sve zemlje do Jadranskog mora, Međutim, ova imena, kao i neka druga koja se javljaju u Iliriji, južnoj Dardaniji i nekim oblastima severne Makedonije (Manios, Diđa, Mescerla, Maema, Doulos, Mestys, Pitta i dr.), nisu uopšte posvedočena u bogatoj onomastičkoj dokumentaciji rimske Trakije. Ona se i po tipu razlikuju od običnih iračkih imena. To isključuje pretpostavku da su nosioci ovih imena u Iliriji bili doseljenici iz Trakije, Za Dehis nalazimo analogije u maloazijskoj Frigiji, ime Gelas (koje treba razlikovati od etnikona Geta) nosio je u V v. pre n.e. jedan edonski kralj, dok se Tipas pojavljuje samo na jednom natpisu s kraja II v. pre n.e., kao ime poglavice plemena Meda. Manios i Doulos rasprostranjeni su takođe u Frigiji, a Diđa je peonsko ime. Ove analogije pokazuju da su u pitanju ostaci etničkog elementa koji se ne može smatrati, ni ilirskim ni Iračkim. Antički izvori znaju da su na ovom prostoru ranije živeli Brigi, Edonci i druga srodna plemena, a da su Frižani deo balkanskih Briga koji su se preselili u Malu Aziju. Lingvisti pak određuju frigijski jezik kao jezik blizak makedonskom. (U novije vreme se i dako-mezijski odvaja kao poseban jezik a ne samo kao dijalekat). Međutim, u zbornicima tračke onomastike, imena koja pripadaju »brigijskom« sloju (kao i ona koja pripadaju severnijem, đako-mezijskom) nalaze se redovno pomešana sa Iračkim, što je uzrok mnogih zbrka i nesporazuma. Izdvajanje jezičkih ostataka plemena koja su naseljavala središnji deo Balkanskog poluostrva od Iračkog onomastikona baca novu svetlost na etničke odnose na ovom prostoru. Iliri i Tračani nisu bili jedine etničke grupacije na severnom Balkanu. Između njih, uporedo s njima, postojala je još jedna, a možda i đve etničke grupe. U ovoj svettasti, i problem porekla Dardanaca postavlja se drukčije. Dardanska imena koja nemaju svojih analogija ni u ilirskom ni u tračkom, poticala su svakako od tog starijeg (preilirskog i pretračkog, ali ne i preindoveropskog) sloja, kome pripada i samo ime Dardanaca. Ilirizacija Dardanije je bila jaka, ali se preilirski sloj zadržao u južnom delu Dardanije do rimskog doba. Imigracija Tračana u. istočni deo. Dardanije izvršena je docnije. U severnoj Makedoniji — Peoniji, Felagoniji, Migdoniji — bilo je takođe ostataka stanovništva koje nije bilo ni makedonsko, ni ilirsko, ni tračko. Pored Peonaca, koji su verovatno bili bliski Fiižanima, istoj etničkoj porodici pripadali su i Edonci. U južnoj Iliriji nije bilo Tračana, a brigijski (edonski) supstrat održao se u više enklava. Pitanje prostiranja Briga na severozapad ostaje otvoreno, isto tako pitanje položaja Ilira u vreme kada su Brigi činili glavno stanovništvo južne Ilirije, kao i pitanje odnosa Briga i Liburna. Odgovori na ova pitanja objasniće one tragove za koje je Pač mislio da su Irački.

• Details
• Contents