Prava LGBT osoba u Bosni i Hercegovini: Zdravstvo
LGBT rights in Bosnia and Herzegovina: Healthcare
Contributor(s): Emina Bošnjak (Editor)
Subject(s): Social Sciences, Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Civil Law, Human Rights and Humanitarian Law, Sociology, Health and medicine and law
Published by: Sarajevo Open Centre
Keywords: healthcare; legal framework; healthcare system; LGBT community; intersex persons; HIV/AIDS; BiH;
Summary/Abstract: Analiza ukazuje na različite aspekte problema u Bosni i Hercegovini sa kojima se LGBT osobe susreću kako u pravnom sistemu zdravstvene zaštite, tako – što je još i značajnije za ovo istraživanje – u situacijama kada su im zdravstvene usluge neophodne. Spoj nekoliko činjenica koje odlikuju trenutnu bh. realnost – nekoherentnost političkog sistema, nedosljednost zdravstvenih praksi, marginalizacija osoba različitih seksualnih orijentacija, spolnih i rodnih identiteta – na sasvim se konkretan način prelama preko leđa LGBT osoba kada se razbole, gdje se sva paradoksalnost i diskriminacija potvrđuju. Istraživani su različiti aspekti problema u sektoru zdravstva kroz analizu pravnih akata i kroz intervjue koji su rađeni sa zdravstvenim radnicima_ama koji obavljaju različite poslove u okviru zdravstvenog sistema. Za potrebe ove studije primijenjena je neprobabilistička metoda uzorkovanja, čiji se kriterij zasnivao na relevantnosti sagovornika_ca u odnosu na specifične ciljeve istraživanja, tzv. namjerni uzorak. Osim intervjuima, do podataka se dolazilo i istraživanjem relevantnih pravnih dokumenata na nivou BiH i njenih entiteta i već urađenih istraživanja iz oblasti zdravstva. Uvodni dio sadrži analizu pravnog konteksta, te kratku analizu postojećih institucionalnih mehanizama zdravstvene zaštite. U centralnom dijelu dati su rezultati istraživanja koji su analitički i sistematično predstavljeni isticanjem najmarkantnijih činjenica, uz posebno naglašavanje negativnih i pozitivnih praksi sa kojima se pacijenti_ce susreću u sistemu zdravstvene zaštite. Završni dio analize istraživanja, pored zaključaka, sugerira eventualna rješenja određenih problema kroz opće preporuke. Zdravstveni sistem u BiH, ni u teoriji ni u praksi, ne prepoznaje LGBT osobe kao ranjivu grupu. Od informiranosti i obrazovanja zdravstvenih radnika, preko usluga koje pružaju, do pitanja zdravstvenog osiguranja, LGBT osobe su prilično nevidljive u oblasti zdravstva. Sve ovo doprinosi diskriminaciji LGBT osoba jer im je uskraćena adekvatna podrška, a kada je riječ o trans* i interseksualnim osobama situacija je još specifičnija utoliko što njihov spolni identitet (još uvijek) nije norma. Sa druge strane, to što ne postoje posebni programi integriranja specifičnih pitanja koja se tiču LGBT građana_ki koji koriste zdravstvene usluge, ali i LGBT zaposlenika_ca u javnim ustanovama, pokazuje da ne postoji svijest niti volja da se kroz zakonski okvir suzbija marginalizacija motivirana homofobijom. Konačno, analizom dobijenih rezultata pokazalo se da procedure prema LGBT pacijentima_cama u sektoru zdravstva nisu usklađene. Nedosljednost profesionalnog ponašanja zdravstvenih radnika_ca, njihovo (lično) razumijevanja etike poziva, ali i nepoznavanje važećih stajališta struke, uz rascjepkan administrativni sistem sektora i neprovođenje zakonske regulative, doprinose nekonzistentnosti funkcioniranja sistema. Iako situacija nije ni crna ni bijela, nedopustivo je, s aspekta etike struke, da od ličnih vrijednosti ili znanja svakog zdravstvenog radnika_ce ponaosob zavisi profesionalni tretman LGBT osobe koja dođe po pomoć. Kvalitet zdravlja i života LGBT osoba zavisi od svakodnevne zdravstveno-socijalnopravne mreže u kojoj ljudi žive i koja se može unapređivati, jer zdravstveni sistem BiH ima potencijala za to, što pak pokazuju pozitivne prakse koje postoje u ovom sektoru.
Series: SOC - Ljudska prava
- Print-ISBN-13: 978-9958-577-12-3
- Page Count: 58
- Publication Year: 2013
- Language: Bosnian
UVOD
UVOD
(INTRODUCTION)
- Author(s):Jasmina Čaušević, Lejla Somun-Krupalija
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Health and medicine and law
- Page Range:13-19
- No. of Pages:7
- Keywords:introduction; LGBT; healthcare; BiH;
- Summary/Abstract:Istraživanje koje čitate jedno je od ukupno pet istraživanja realiziranih u okviru projekta Coming out! Zagovaranje i zaštita prava LGBT osoba. Ovo istraživanje je posvećeno oblasti zdravstva, tj. kvalitativnoj analizi u kojoj je vodeće pitanje bilo: do koje mjere su zdravstvene usluge u Bosni i Hercegovini dostupne LGBT osobama, da li su im prilagođene i u kojoj mjeri se u oblasti zdravstva dešava diskriminacija prema LGBT osobama. Svrha istraživanja bila je da se doprinese razumijevanju procesa i iskustava kroz koja prolaze LGBT osobe kao korisnici_e zdravstvenih usluga.
METODOLOŠKI I ANALITIČKI OKVIR
METODOLOŠKI I ANALITIČKI OKVIR
(METHODOLOGICAL AND ANALYTICAL FRAMEWORK)
- Author(s):Jasmina Čaušević, Lejla Somun-Krupalija
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Methodology and research technology, Health and medicine and law
- Page Range:20-22
- No. of Pages:3
- Keywords:methodology; framework; LGBT rights; healthcare; BiH;
- Summary/Abstract:Za potrebe studije primijenjena je neprobabilistička metoda uzorkovanja, čiji se kriterij zasnivao na relevantnosti sagovornika_ca u odnosu na specifične ciljeve istraživanja (tzv. namjerni uzorak). Predviđeni ukupan broj ispitanika_ca iznosio je 14 (četrnaest) ali ih u konačnici ipak nije bilo toliko, jer je tokom realizacije istraživanja došlo do modifikacije planiranog uzorka. Zbog nepristajanja na saradnju nekih prvobitno odabranih sagovornika_ca bilo je nužno ostvariti kontakte neformalnim putem. Da bi se osigurale različite perspektive i pluralitet stavova, mišljenja i percepcija ispitanika_ca koji rade u sektoru zdravstva, ali i onih koji ga koriste (pacijenti_ce), ispitano je: 5 (pet) ljekara_ki i medicinskih sestara domova zdravlja, kliničkih centara, uprava kliničkih centara, porodilišta, privatnih klinika, sa posrednim i neposrednim iskustvom u pružanju medicinskih usluga LGBT osobama (ginekolozi_ginje, ginekologinje–akušerke, ljekari_ke opće prakse, medicinske sestre), 1 (jedna) osoba iz ministarstava, 3 (tri) LGBT osobe (jedna trans* osoba, jedan gej muškarac i jedna lezbejka) i 1 (jedna) osoba iz nevladinog udruženja Partnerstvo za zdravlje.
REZULTATI
REZULTATI
(RESULTS)
- Author(s):Jasmina Čaušević, Lejla Somun-Krupalija
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Health and medicine and law
- Page Range:23-34
- No. of Pages:12
- Keywords:LGBT; healthcare; BiH; results;
- Summary/Abstract:U ovom dijelu prvo problematiziramo specifičnost administrativno-pravne i realno-svakodnevne pozicije u kojoj se LGBT osobe nalaze unutar sistema zdravstva, a zatim u fokus stavljamo LGBT osobe u raznim kontekstima vezanim za zdravstvo, ističući dva problemska mjesta – nedovoljnu educiranost struke i paradoksalnu nevidljivost LGBT osoba u zdravstvu. U trećem dijelu se bavimo specifičnim problemima trans* osoba na koje one mogu naići u zdravstvenom sistemu. Poglavlje završavamo dobrim praksama, zbog kojih čitava analiza sektora zdravstva u BiH daje nadu da, iako u politikama i legislativi zdravstvo ne prepoznaje prava i potrebe LGBT osoba, u praksi ipak postoje mali otoci senzibilnog medicinskog osoblja i ljekara_ki.
ZAKLJUČAK
ZAKLJUČAK
(CONCLUSION)
- Author(s):Jasmina Čaušević, Lejla Somun-Krupalija
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Health and medicine and law
- Page Range:35-36
- No. of Pages:2
- Keywords:LGBT rights; BiH; healthcare; BiH; conclusion;
- Summary/Abstract:Zdravlje LGBT osoba je tema kojom se uglavnom senzacionalistički bave medijski tekstovi koji, polazeći od različitih istraživanja, izvode zaključke koji služe da potkrijepe ideološku poziciju koja je unaprijed zadata. Sa druge strane, nije nam poznato da u BiH postoje studije koje se bave odnosom konkretnih segmenata medicinske i psihološke struke prema specifičnostima, kada je pružanje i korištenje ljekarskih usluga lezbejki, gej muškaraca i trans* osoba u pitanju.
PREPORUKE
PREPORUKE
(RECOMMENDATIONS)
- Author(s):Jasmina Čaušević, Lejla Somun-Krupalija
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Health and medicine and law
- Page Range:37-39
- No. of Pages:3
- Keywords:LGBT rights; BiH; healthcare; recommendations;
- Summary/Abstract:Na osnovu analize dobijenih podataka sugeriramo okvirne preporuke kojima bi se mogli prevazići označeni problemi u zdravstvu. Nedostatak inkluzivnih praksi, propisa i zakona u institucijama svih nivoa potvrđen je na više mjesta u ovom istraživanju. Također, pojedine oblasti zdravstva ne pružaju svoje usluge na profesionalan način, što zbog nedostatka znanja o LGBT pitanjima, što zbog određenog stepena homofobije. Na ovom mjestu dajemo samo okvirne preporuke.
OGRANIČENJA STUDIJE
OGRANIČENJA STUDIJE
(STUDY LIMITATIONS)
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Health and medicine and law
- Page Range:40-41
- No. of Pages:2
- Keywords:LGBT rights; BiH; healthcare; study limitations;
- Summary/Abstract:Kao i u prethodnim studijama, glavna ograničenja leže u činjenici da je istraživana tematika u bh. društvu i dalje tabuizirana, što istraživaču_ ici u samom procesu prikupljanja relevantnih podataka stvara stanovite probleme. Metoda izvlačenja mišljenja i stavova zaposlenika_ca zdravstvenog sektora i ovdje je korištena, što govori o pomenutoj tabuizaciji ali i nespremnosti društva i profesionalaca_ki iz različitih sektora da se suoče sa činjenicom da LGBT osobe postoje, da su one dio društva, naši_e sugrađani_ke, što zbog specifičnosti njihovog marginalnog položaja iziskuje senzibilan medicinski tretman da bi se ova marginalizacija najprije prepoznala a potom i prevazišla.
IZVORI
IZVORI
(SOURCES)
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Health and medicine and law
- Page Range:42-42
- No. of Pages:1
- Keywords:LGBT rights; BiH; healthcare; sources;
PITANJA
PITANJA
(QUESTIONS)
- Author(s):Zlatiborka Popov-Momčinović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Law, Constitution, Jurisprudence, Human Rights and Humanitarian Law, Health and medicine and law
- Page Range:43-44
- No. of Pages:2
- Keywords:LGBT rights; BiH; healthcare; questions;
APPENDIX: RJEČNIK LGBT POJMOVA
APPENDIX: RJEČNIK LGBT POJMOVA
(APPENDIX: LGBT TERMS GLOSSARY)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language and Literature Studies, Gender Studies, Lexis, Semantics
- Page Range:45-56
- No. of Pages:12
- Keywords:appendix; LGBT glossary;
O AUTORICAMA
O AUTORICAMA
(ABOUT AUTHORS)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):Essay|Book Review |Scientific Life
- Page Range:57-58
- No. of Pages:2
- Keywords:about authors;