ALFABETET MË TË HERSHME ORIGJINALE TË SHQIPES: NË DRITËN E NJË BURIMI TË RI
THE EARLIEST ORIGINAL ALPHABETS OF ALBANIA: IN THE LIGHT OF A NEW SOURCE

Summary/Abstract: Alfabetet origjinale të gjuhës shqipe, megjithëse përfaqësojnë një fenomen të veçantë për kulturën shqiptare, janë pak të njohura në qarqet shkencore. Deri më tash, vetëm kalimthi është folur për origjinën e këtij fenomeni. Bazuar në një burim të hershëm, është mëtuar në vazhdimësi se alfabeti më i vjetër origjinal i shqipes vjen nga viti 1761, kur murgu tipograf Gregori i Durrësit e kishte shpikur një origjinal për gjuhën shqipe, dhe me të e kishte përkthyer praktikisht gjithë Biblën (të dy dhjatat), që do të përbënte edhe përkthimin më të hershëm të këtij libri në shqip. Një burim i ri, që ka dalë në sipërfaqe vetëm në dekadën e fundit, sjell në vëmendje një skenar të ri sa i përket alfabeteve origjinale të shqipes, duke e përthelluar periudhën kohore në shekullin e XVII. Sipas këtij burimi, që ne do ta zbërthejmë këtu, një Kozma Mavrudi, që ka shërbyer edhe si Mitropolit i Durrësit me seli në Elbasan, përshkruhet si autor i një alfabeti origjinal të shqipes gjatë kohës sa ka verpuar në këtë hapësirë gjeografike. Duke qenë se Kozmai ka vdekur në dhjetorin e vitit 1702, alfabetin e tij doemos duhet vendosur si të para këtij viti. Në këtë artikull do të shpalosim shtigje të reja rreth këtij alfabeti, dhe nxitjen eventuale që mund ta ketë pasur në zhvillimin e mëvonshëm të dukurisë së shpikjes së germave të veçanta për gjuhën shqipe në mesin e shqiptarëve.

• Details
• Contents