Pogrzeb nieochrzczonych dzieci w praktyce liturgicznej Cerkwi prawosławnej

Author(s): Marek Ławreszuk / Language(s): English,Polish Issue: 19/2019

Artykuł podejmuje zagadnienie praktyki liturgicznej związanej ze śmiercią nieochrzczonych dzieci. W historycznej liturgicznej tradycji Cerkwi prawosławnej obrzęd pogrzebu nieochrzczonych dzieci nie funkcjonował. Niniejszy artykuł analizuje zmiany w praktyce liturgicznej lokalnych cerkwi w Grecji i Rosji dotyczące modlitwy za nieochrzczone dzieci. Uzupełnieniem rozważań liturgicznych i pasterskich jest obrzęd pogrzebowy nieochrzczonego dziecka, przygotowany w oparciu o aktualne greckie i rosyjskie teksty.

„Sutry Jezusa” – pierwsze syntezy chrystologiczne Dalekiego Wschodu

Author(s): Dariusz Klejnowski-Różycki / Language(s): English,Polish,Chinese Issue: 19/2019

Artykuł prezentuje badania dotyczące zabytkowych „dokumentów nestoriańskich” zwanych „Sutrami Jezusa”, które powstały podczas pierwszej misji Kościoła Wschodu do Chin w VII w. pod przewodnictwem Alopena. Teksty te są syntezą chrystologii oraz elementów teologii chrześcijańskiej istotną z punktu widzenia misji w Chinach. Opisują dogmaty chrześcijańskie za pomocą taoistycznej i buddyjskiej terminologii, filozofii, antropologii, kosmologii i symboliki. Są świadectwem rozwoju Kościoła w Chinach w ciągu trzech wieków za panowania dynastii Tang. „Sutry Jezusa” są odpowiedzią na pytanie: Co i w jaki sposób opowiedział Kościół o Jezusie Chrystusie po raz pierwszy Dalekiemu Wschodowi? Większość omawianych tekstów odkryta została w 1900 r. i jest przedmiotem badań teologów i sinologów głównie japońskich, chińskich i amerykańskich. Jednocześnie badania te zupełnie są nieznane w polskiej myśli teologicznej. Artykuł przedstawia pełną listę tych dokumentów, proponując polską nazwę oraz krótkie ich omówienie jako przyczynek do dalszych badań nad nimi. Wśród „Sutr Jezusa” na szczególną uwagę zasługuje kamienna Stela z Xi’an z wyrytym tekstem doktrynalno-historycznym, istotnym także z punktu widzenia rozwoju doktryny chrześcijańskiej w Chinach. Wnioski podkreślają wagę studiowania teologii nieeuropejskich kodowanych w innych systemach kultury i filozofii oraz pewne możliwości przekazu chrześcijańskiej doktryny także w symbolice innych religii (taoizm, buddyzm) z zachowaniem istoty doktryny chrześcijańskiej.

The unity of the Church in Saint Irenaeus’ ecclesiology

Author(s): Claudiu Marius Ciascai / Language(s): English,Polish Issue: 19/2019

The unity of the Church has always been of major concern for early Christians. They understood this unity as a real tangible experience, remote and hidden in the uncertainty of the future. They believed that the unity of the Church could secure the cohesion among the Christian communities, and the communication inside the Christian community was, in its turn, the essential condition that provided the support for the consolidation and the development of the ecclesial unity. The Fathers of the Church have understood the importance of keeping and supporting the unity and the stability inside the Church, in order to provide an efficient Christian mission everywhere in the world. The purpose of this study is to demonstrate the evolution and complexity of the ecumenical dimension of Irenaeus of Lyon’s ecclesiology, one of the most representatives of the Fathers of the Church, during the early centuries. Aware of the power of dialogue and pastoral mission, he preached not only for the early Christians who at that time found themselves surrounded and confused by different inaccurate doctrines, but also for the pagans, to whom he spread the message of Jesus Christ’s Gospel of love.

Miejsce Biblii w życiu Ulricha Zwingliego

Author(s): Piotr Jaskóła / Language(s): English,Polish Issue: 19/2019

Artykuł prezentuje centralne miejsce Biblii w życiu U. Zwingliego. Reformacja w Zurychu, której początki były głównie jego dziełem, ujawniła to na kilku polach: w kaznodziejstwie, prowadzonych dysputach teologicznych i w tzw. szkole proroctw (Prophezei). Na każdym z tych pól szwajcarski reformator eksponował autorytet Biblii – nieporównywalny z innymi autorytetami. Równocześnie podkreślał rolę Ducha Świętego w interpretacji tekstów biblijnych. Prawda o inspirującym działaniu Ducha Świętego, jak i prawda o suwerenności Boga leżą u podstaw życia i teologicznego dziedzictwa reformatora z Zurychu.

Dialog Kościoła katolickiego z niewierzącymi

Author(s): Jan Kochel / Language(s): English,Polish Issue: 19/2019

Artykuł podejmuje aktualny temat potrzeby dialogu z osobami niewierzącymi w Kościele katolickim. Dialog to rozmowa co najmniej dwóch osób; może on być rozumiany jako metoda, proces i postawa społeczna. Dialog ekumeniczny obejmuje obszary, na których nie ma do końca zgody między rozmówcami, domaga się szacunku i umiejętności słuchania argumentów drugiej strony. Współcześnie rośnie zjawisko niewiary, zwłaszcza wśród młodych, stąd potrzeba poszukiwania form spotkań i dialogu ze współczesnym środowiskiem zsekularyzowanym. Kościół powszechny podejmuje różne próby dialogu z niewierzącymi: od propozycji inicjowanych przez oficjalne dokumenty Magisterium, poprzez inicjatywy lokalnych wspólnot i Kościołów, np. „katedra (warsztaty) dla niewierzących”, aż po uniwersalne forum wymiany, tzw. „dziedziniec pogan (dialogu)”.

Vojtech Rudolf Rajner. K 20. výročiu úmrtia

Author(s): Ladislav Tkáčik / Language(s): Slovak Issue: 1/2020

Biographical article of the life of Capuchin priest Vojtech Rudolf Rajner, who spent most of his life in the communist regime and in his prisons.

Ojciec Leon Dehon i szkoła świętości

Author(s): Łukasz Grzejda / Language(s): Polish Issue: 1/2020

Care for the upbringing of youth has always been a key issue. For people to survive in the world, they need to constantly develop. The inclination to invest in oneself coincides at the same time with the commitment in the field of education and upbringing. The inter-generational co-operation creates an adequate potential, which serves the whole society. One of those who devoted themselves to pedagogical activity was Father Leon Dehon. He, due to social and cultural circumstances, as well as motivated to confide in the Heart of Jesus brought forth by his faith, organised an educational apostolate in Saint-Quentin. Considering the difficult times in which he lived, he undertook with courage initiatives that particularly influenced the shaping of new social, cultural and religious order. Thanks to his education and good interpersonal skills he established a school which trained France’s future social elites, as well as gave rise to a new religious congregation, organising mainly priestly formation. The aim of this article is to present a model of Dehonian education, which gave a new impulse to both the ecclesial environment and the working-class society of the 19th-century France. Due to the fruitfulness of his work, which promulgated an ideal of charity and social equality, today we also want to peruse the treasures of Father Dehon’s experiences. An attempt to invoke his thought allows us to rediscover the contemporary demand for education and formation aiming to guide humanity to holiness.

Exigențe ale pastorației în mediul rural. Aspecte practice

Author(s): Nicolae Tănase / Language(s): Romanian Issue: 4-6/2019

Proceedings of the Spring Pastoral Missionary Conference of the Clergy from the Archdiocese of Bucharest with the theme: „2019 –The Solemn Year of the Romanian Village (of Priests, Teachers and Diligent Mayors)

Церковнослов’янізми з богослужбово-обрядовою семантикою в українській мові ХVІ–ХVІІІ ст.

Author(s): Yuriy Osinchuk / Language(s): Ukrainian Issue: 2/2018

In this paper, the author analyzes the structure, word formation, and meaning of Church Slavonic lexical elements with semantics of worship and rites on the basis of secular written documents which served as a source for the Dictionary of the Ukrainian language in the 16th and the first half of the 17th centuries and for the Historical Dictionary of the Ukrainian language edited by Ye. Tymchenko. The use of Church Slavonic lexicalized phrases and idioms are also studied. The development of semantics of Church Slavonic words in presentday Ukrainian and in liturgical practice is considered as well.

Ecotheology in the service of religion and science

Author(s): Stanisław Jan Rabiej / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

The aim of the text is to assess the ecumenical potential of various contemporary approaches to ecotheology, which try to take into account the achievements of natural and social sciences. It outlines the effects of the ecumenical interest of the Churches in ecology, understood as a certain style of thinking and acting, taking into account the good of the natural environment. The results of ecological interest in the Churches are discussed by numerous authors. For example, two complementary concepts from Western and Eastern Christianity are presented: Thomas Berry’s Interdisciplinary Ecotheology and John Zizioulas’ Ethically Oriented Ecotheology.

Apokatastaza według Miłosza

Author(s): Jerzy Szymik / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

Spór o „nadzieję zbawienia dla wszystkich” był (jest?) jedną z najciekawszych debat teologii przełomu XX i XXI w. Popularnie – choć z uproszczeniem – funkcjonuje on jako spór o apokatastazę (gr.: odnowienie). Czesław Miłosz w swoim dziele literackim stosuje pojęcie apokatastsis, jednak wyraźnie w znaczeniu nie tyle „nadziei na puste piekło”, ile nadziei na ostateczne spełnienie wszechrzeczywistości. Jest to dla niego nic innego jak biblijny szyfr sensu – „nieprzepadania szczegółów” (jak pisze) w Bogu i ocalenie tak człowieka, jak świata.

Ks. James Haldane Stewart: Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego (1820)

Author(s): Sławomir Pawłowski / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

W roku 1820 anglikański duchowny James Haldane Stewart (1776–1854) opublikował małe dzieło pt. Wskazówki dla ogólnego zjednoczenia chrześcijan w modlitwie o wylanie Ducha Świętego. Tekst jest małym traktatem o modlitwie, ale także odezwą i szczegółową instrukcją dotyczącą wewnętrznych przekonań i zewnętrznych działań, starającą się objąć osobiste i społeczne życie chrześcijańskie: modlitwę i spotkania, kazania i zebrania, lekturę Biblii i korespondencję. Opiera się na dziedzictwie przebudzeniowych ruchów i inicjatyw poprzedniego wieku, np. przebudzenia metodystycznego, amerykańskiego Pierwszego Wielkiego Przebudzenia czy Pokornej próby Jonathana Edwardsa. Wskazówki Stewarta są świadkiem jego czasów: kryzysu społecznego, przebudzenia mesjanistyczno-eschatologicznego i zapału misyjnego. Są także zwiastunem pneumatologicznych prądów czasów przyszłych, zwłaszcza ruchu zielonoświątkowego. Dzieło Stewarta pozostaje ważnym etapem w historii ekumenizmu duchowego, opartego na nawróceniu i modlitwie, który w pełni rozwinie się w XX w.

Mother of Hope

Author(s): Pablo Blanco-Sarto,Marcin Stanisław Lech / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

A difficult topic in the dialogue with Anglicans is the issue of Mary and the various forms of liturgical and non-liturgical Marian devotion, which belong at the same to the Anglican and the Catholic tradition. However, the influence of the Reformation has also had an impact on this topic. Hence, paradoxically, Mariology links and -at the same time- constitutes an element of polemics between Anglicans and Catholics. The Anglican doctrine about Mary of Nazareth mentions the term complexion oppositorum, and the ecumenical Dialogue has shown us its present situation, as we can read in these pages. The authors, after presenting a historical introduction, made a presentation of some existing ecumenical documents of the Roman-Catholic/Anglican dialogue in which there was any mention of the Theotokos. Here are presented the documents at international level as well as those that proceeding from national dialogues, in particular from the USA and Canada.

The evaluation of populist tendences in the debate of the Christian Churches in Germany

Author(s): Grzegorz Chojnacki / Language(s): English,Polish Issue: 20/2020

In the ecumenical dialogue of the Christian Churches (both Catholic and Evangelical), the issue of the development of populist tendencies is the subject of research, debate and joint statements by their most prominent representatives. This joint voice shows, on the one hand, the genesis and directions of the spread of populist ideas, pointing out all dangers for the development of civil society, and on the other hand, it highlights the weaknesses of the democratic system in the face of all abuses consisting in the concentration of capital and disturbing social justice, reducing the participation of citizens in decision-making processes and, in the case of the European Union, the development of federalist visions to the detriment of the community of homelands dominated by more developed economic and financial countries.

Pasja biblijnych poszukiwań

Author(s): Jan Kochel / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Artykuł prezentuje życie i twórczość Silvano Faustiego – włoskiego biblisty, filozofa i teologa; współzałożyciela wspólnoty braci zakonnych i świeckich rodzin w Villapizzone (Mediolan) oraz duchowego kierownika i spowiednika kard. C.M. Martiniego. Jego pasja biblijnych poszukiwań zaowocowała imponującym dorobkiem publikacji, które propagują starożytną praktykę lectio divina, katechetyczną lekturę Pisma Świętego – katechezę narracyjną oraz rozeznawanie powołania według duchowości ignacjańskiej. Z tego dorobku korzysta wspólnota braci zakonnych i świeckich w Villapizzone oraz wiele innych wspólnot, które praktykują osobistą i wspólnotową lekturę Biblii. Metoda lectio divina, pierwotnie praktykowana w środowisku zakonnym, dzisiaj stała się dostępna dla wszystkich wierzących w Chrystusa – Słowo Życia. Medytacyjna lektura Pisma Świętego jest żywym doświadczeniem wielu osób duchownych i świeckich, autentycznym darem Boga, bez którego chrześcijanie nie potrafiliby czytać, rozważać, modlić się i żyć Słowem. Ćwiczenie się w słuchaniu słowa Bożego ułatwia poznanie „sprawy Jezusa z Nazaretu” (Dz 10,38), wzmaga pasję badawczą („łowienie/tropienie” w Biblii), czyli właściwą interpretację i aktualizację orędzia zbawienia.

Tarlinski Piotr, Muzyka kościelna na Górnym Śląsku w kontekście cecylianizmu i przemian społecznych (1868−1918), Opole 2019, ss. 648, Seria: Z Dziejów Kultury Chrześcijańskiej na Śląsku nr 99, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu O

Author(s): Antoni Reginek / Language(s): Polish Issue: 56/2020

Liturgia Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy w łacińskim Królestwie Jerozolimskim (1099–1187)

Author(s): Bartłomiej Dźwigała / Language(s): English,Polish Issue: 55/2020

Celem niniejszego artykułu jest przebadanie liturgii wielkanocnej sprawowanej w Jerozolimie w czasach krzyżowców i umieszczenie jej w szerszym kontekście kultury politycznej łacińskiego Królestwa Jerozolimskiego. Głównym pytaniem badawczym jest, w jaki sposób liturgia wielkanocna oddziaływała na funkcjonowanie społeczeństwa łacińskiego Wschodu. W pierwszej części prezentowanego studium prezentujemy kształt liturgii wielkanocnej na podstawie wybranych ksiąg liturgicznych. W drugiej części, opierając się na źródłach narracyjnych, pokazujemy, w jaki sposób liturgia wielkanocna była powiązana z kulturą polityczną i religijną krucjatowej monarchii. Jako wniosek proponujemy, aby liturgię wielkanocną traktować jako centralny element życia łacińskiego Królestwa Jerozolimskiego, co wpisuje się w szerszy kontekst duchowości katolickiej.

Rola kształcenia muzycznego w amerykańskich wyższych seminariach duchownych

Author(s): Agnieszka Kosmecka / Language(s): English,Polish Issue: 55/2020

Artykuł traktuje o kulturze muzycznej panującej w amerykańskich wyższych seminariach duchownych. Podkreśla istotę oraz doniosłość utrzymania wysokiego poziomu kształcenia muzycznego przyszłych księży. Estetyczna świadomość oraz umiejętność odróżnienia sztuki wysokiej od kiczu stanowi bowiem jedną z ważniejszych, a niedocenianych umiejętności wśród duchowieństwa. Muzyka sakralna, zaniedbywana na kolejnych poziomach kształcenia, zostaje uznana za kwestię wtórną i nieważną; tymczasem posiada ona nader doniosłe znaczenie w szeroko rozumianym procesie ewangelizacji. Zorientowana na permanentną nowoczesność masowa i popularna kultura amerykańska stanowi wyzwanie dla chorału gregoriańskiego oraz wartościowych dzieł muzycznych.

Nieznany obraz Jana Trycjusza w kościele parafialnym pw. św. Wawrzyńca w Strzelcach Opolskich

Author(s): Martyna Węglarska / Language(s): English,Polish Issue: 55/2020

Artykuł porusza problem obrazu ołtarzowego z kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Strzelcach Opolskich, którego autorstwo było do tej pory nieznane. Autorka opisuje dzieło, zwraca uwagę na wcześniej niewspominaną sygnaturę i potwierdza autorstwo Trycjusza poprzez porównanie dzieła z innymi pracami malarza. W tekście zwraca się uwagę na wzory i znaczenie kultu Matki Boskiej Śnieżnej, a także na możliwych fundatorów przedstawienia, dzięki którym sam akt fundacji pokazuje relacje artystyczne Strzelec Opolskich z Koroną.

Bertholda Müllera-Oerlinghausena nieznane dzieła o tematyce religijnej

Author(s): Paweł Lisoń / Language(s): English,Polish Issue: 55/2020

Bogata twórczość artysty Bertholda Müllera-Oerlinghausena (ur. 10.02.1893 r., zm. 22.06.1979 r.) zawiera liczne odniesienia do chrześcijaństwa. Projekty kilkunastu okien witrażowych, realizacje mozaikowe, reliefy, a nade wszystko rzeźby odnoszą się do chrześcijańskiej Tradycji, skłaniając do refleksji wielu odbiorców. Również na terenie Polski znajdują się jego dzieła: monumentalny krucyfiks w kościele pw. św. Antoniego w Pile oraz osiem witraży w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu przedstawiające wybrane wydarzenia z życia Jezusa.