Sprawozdanie z sympozjum naukowego διάΛογος – Jak się spotykać, by odnaleźć Boga?, Stadniki, 5 listopada 2020 roku
Report from the scientific symposium διάΛογος – How to meet to find God?, Stadniki, November 5th, 2020
More...We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.
Report from the scientific symposium διάΛογος – How to meet to find God?, Stadniki, November 5th, 2020
More...
In the article, the author deals with justification of the historicity of – primacy of the bishop of Rome, which Paweł Lisicki presents in his apologia. The text consists of six parts. Its main axis is the reconstruction of Lisicki’s arguments. It consists of reasons that arise from archaeological research, the analysis of tradition and the interpretation of the New Testament texts. The author also presents methodological assumptions formulated by Lisicki. Finally, he draws conclusions from the perspective of fundamental theology.
More...
The purpose of the article is to show how Cardinal Stefan Wyszyński taught on the mediation of the Blessed Virgin Mary. The presentation is chronological. It covers three periods in the life and teaching of the Primate of the Millennium: before the Second Vatican Council, participation in the work of the Council and the post-conciliar period. The analysis of the texts shows the richness of approaches and some evolution in teaching. While before the Council it was dominated by showing Mary as the Mediatrix of all graces, during the Council and after the Council the teaching on the spiritual motherhood of Mary (Mother of the Church) comes first, and the issue of Mary’s mediation is an aspect of this motherhood. In addition, the thesis that the conciliar teaching on Mary’s participation in Christ’s only mediation is for Cardinal Wyszyński a theological foundation for showing Mary’s intercessory role and her distribution of graces seems justified. Cardinal Wyszyński, whose Episcopal motto was: Soli Deo per Mariam, was able to reconcile wisely the theological approach of the Council with pastoral practice. Thanks to this, his kerygmatic Mariology brought blessed fruits for the life of the Church in Poland.
More...
Jerome from Stridon, considered as a great exegete, translator and expert on the Holy Scriptures, has left his very clear mark also in dogmatic theology. One of the leading topics in his reflection about the faith is Christology. In fact, Christ indicates in the work of Jerome his interest in the Bible. Biblical and exegetical foundations are among the most important elements of this author’s Christology. They resulted in ontological decisions – formulated in a close context, as well as under the influence and dispute with contemporary representatives of Eastern Christology, just like the internal experiences of Jerome, in which his mystical experiences came together with the reality of the Holy Land bearing the traces of the life and work of Jesus Christ. All this contributed to the recluse life of the author of Vulgata and the strict monk asceticism, so that he would not only understand Jesus but also try to imitate Him. In addition, it quite naturally led to thorough Bible study and residence in Bethlehem. Ontological and Christological solutions Jerome prepared successively and continued in his writings and teaching.
More...
In every aspect of human life, we encounter value analysis, and the value system has a definite impact on social life and education. Hierarchical ordering of values (taken from the family home) is a condition for greater activity of young people in matters that are socially and morally important. Values in social life are desirable and valuable. The changes that took place in Poland after 1989, as well as the previously propagated Marxist ideology had an impact on the lives of families and raising children. The destruction of values concerned and often concerns the national, social and religious dimensions. The laicization of life and the adoption of a consumer model of life appeared. Specific changes concerned the value of the family and family home. The breakup and dysfunction of the family, conflicts in generations mean that children run away from home, and the peer group and its subculture become a role model. In this way, the basic culture-forming role of the family home breaks down. The modern family has become “open” and “receptive” to everything that reaches her from the outside. There were tendencies to achieve a high material standard and to gain free time. The divorce rate and the so-called extramarital communities of life. The crisis has seriously embraced the educational function of a family home. Some of the children growing up in the family accept the parents’ morality, but alternative forms of moral life are also emerging. Mass media have a special role in rebuilding the value system. They influence people, especially the young generation. The patterns and behaviors conveyed in them are often uncritically imitated, and it is difficult to find a positive attitude towards such values as God, religion, homeland, upbringing, and self-improvement. The crisis of upbringing primarily affected such values as authority and discipline. Young people are starting to lack values, norms and patterns regulating their behavior. Often, what is possible and what is not blurred, which life plans are real and which are not. Good educators who can show real life values but also show goals in life can be helpful here. Raising by both parents, grandparents and teachers is to help in the socialization of the young generation. This is done primarily through the assimilation of social values and norms, assistance in adopting and fulfilling social roles, and in shaping conscience. Education should introduce into cultural reality, and help a young person discover himself as a person, his personal values, both vital, intellectual, aesthetic and moral. For a young person to be useful to society, he or she should be characterized not only by creative individuality, but also by the ability to cooperate and be responsible for others. When parental education increases, it often has educational failure and a lack of understanding of the needs of the offspring. Filling this emptiness is also a challenge for educators and educators who can show young people true values and thus help find the meaning of life.
More...
An important role in the educational activity of the Church for youth is played by school retreats. That is why catechism and pastoral scholars and practitioners are paying increasing attention not only to traditional forms of organisation of school retreats but also to educational innovations. They justifiably consider referring to young people’s experiences to be of significance. Nowadays, each participant in school retreats needs help to identify, understand, and solve topical problems; one of them is online hate. Young people face this phenomenon directly and indirectly. According to the principle of faithfulness in God and man, well-organised school retreats are an opportunity to tackle various issues related to online hate. They allow to discuss the problem in question in the context of Christian values as well as the commandment to love God and one’s neighbour. They can motivate participants to change the way of thinking and acting when it comes to hate. However, in addition to voicing the word of God and keeping it up to date, innovative educational initiatives are required to prevent online hate among the youth. During school retreats, it is worth organising sessions with, inter alia, psychologists, police officers or people who are role models for youth. For it is a role model who can encourage young people to embrace the rules of Christian life and follow them both in everyday life and on the internet.
More...
On December 16, in 1978, the election of the Polish Pope John Paul II awakened the Catholic Church in Poland and the society itself. The first pilgrimage of the Pope to Poland in 1979, that couldn’t be realized in 1966 as a pilgrimage of the Pope Paul VI, encouraged Polish people as well as the Church. The election of the Polish cardinal as a pope caused in Poland the beginning of a real “boom” of vocations to priesthood, also in Paradyz (Paradyż) Seminary. Even communist authorities were not able to control it. The first pilgrimage of Pope John Paul II to His homeland and the next, awakened the conscience of Polish nation, as G. Weigel emphasizes in his publications. “The birth” of “Solidarity” was the fruit of this first pilgrimage. Over the following 1980s, the Church and the society in Poland, and especially on the so-called Regained Territories, lived in the spirit and atmosphere of both – papal pilgrimages and the peregrination of the miraculous image of Our Lady of Czestochowa (Częstochowa). However, the communist system was not going to give up. It intensified on the large scale the operations of the Security Service, expressed in treacherous murders of people of opposition. The example of such oppression was the family of Marian Jurczyk, also people and priests of the Catholic Church, like priest Jerzy Popiełuszko, murdered treacherously. However, such action only intensified in society and in clergy the spirit of fighting with the system. Hence the days of the communists were numbered. The regulatory election in June 1989 only confirmed this fact. Unfortunately, in 1990 it was not possible to finally cut off the people of the passing system and its mentality; it have caused the consequences, which were and still are in various areas of political and social life, and especially in the media, remaining in the hands of people of the passing system.
More...
Iako ratovi, požari i razna uništenja nisu poštedjeli i najčuvanije sakralne i kulturne prostore u Bosni, kao što su franjevački samostani, crkve, arhivi i biblioteke, ipak se uspjelo sačuvati dio pisane povijesti. Među važna djela franjevačke, a onda i bosanske povijesti ubrajaju se ljetopisi i kronike. Posebno su značajni oni iz 18. stoljeća: Lastrićevo historiografsko djelo Pregled starina Bosanske provincije te ljetopisi N. Lašvanina, kreševskoga (M. Bogdanović) i sutješkoga (B. Benić) samostana, kao i Godišnjak fra Jake Baltića koji obuhvaća kasnije vrijeme, od polovice 18. do osamdesetih godina 19. stoljeća.
More...
Klerički stalež u Crkvi, kojemu pripadaju đakoni, prezbiteri i biskupi, u koji se, prema Zakoniku kanonskog prava, ulazi primanjem svetog reda đakonata (k. 266, § 1), može se, kako stoji u istom Zakoniku, izgubiti odnosno iz njega odstraniti na dva načina: - zakonito izrečenom kaznom (k. 290, 2); - otpisom Apostolske Stolce (k. 290, 3). Što se tiče kazne otpuštanja ili odstranjivanja iz kleričkog staleža, ona se može ili treba izreći zbog zlodjela izričito u Zakoniku navedenih. Ta zlodjela su: - otpadništvo od vjere, krivovjerništvo i raskolništvo skopčano s dugotrajnom tvrdokornošću ili teškom sablazni (k. 1364, §§ 1 i 2); - obeščašćenje svetih čestica (k. 1367); - upotreba fizičke sile protiv Rimskog prvosvećenika ili njegovo ubojstvo (kk. 1370, § 1 i 1397); - navođenje prigodom ispovijedi pokornika na grijeh protiv šeste Božje zapovijedi (k. 1387); - pokušaj sklapanja ženidbe, pa i samo svjetovne, ako se ni nakon opomene ne urazumi i nastavi davati sablazan (k. 1394, § 1); priležništvo i ustrajavanje u drugom izvanjskom grijehu protiv šeste Božje zapovijedi uz sablazan (k. 1395, § 1); - djela protiv šeste Božje zapovijedi počinjena silom ili prijetnjom, ili javno, ili s osobom mlađom od 16 godina (k. 1395, § 2); dob od 16 godina, predviđena Zakonikom, pomaknuta je naknadno na 18 godina
More...
4 grudnia 2020 r. Papieska Rada dla Popierania Jedności Chrześcijan opublikowała liczący ok. 50 stron dokument pt. Biskup i jedność chrześcijan. Vademecum ekumeniczne. Ma on być przewodnikiem „w ekumenicznej drodze” biskupa wraz z jego diecezją. Vademecum bazuje na istniejących już dokumentach Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu, ale wybiera z nich treści najbardziej praktyczne, uwzględniając najnowsze osiągnięcia ruchu ekumenicznego. Opisuje, jaka powinna być ekumeniczna postawa wiernych Kościoła katolickiego, których w tym zakresie powinna cechować prawda, miłość, pokora, cierpliwość i wytrwałość. Vademecum ukazuje, że biskup powinien być człowiekiem jedności, dialogu i kultury spotkania. Jego posługa jedności jest głęboko związana z synodalnością, gdyż zarówno synodalność, jak i ekumenizm są procesami wspólnej drogi. Dokument opisuje służące ekumenizmowi struktury Kościoła i sposoby działania: ekumenizm duchowy, dialog miłości, dialog prawdy i dialog życia, który zawiera w sobie ekumenizm duszpasterski, ekumenizm praktyczny i ekumenizm kulturowy. Vademecum przypomina dotychczasowe zasady communicatio in sacris, nic w nich nie zmieniając, choć przyjmuje perspektywę biskupa, i dlatego współuczestnictwo w życiu sakramentalnym pojmuje raczej jako część ekumenizmu duszpasterskiego niż aspekt ekumenizmu duchowego. Niezwykle cenną rzeczą Vademecum są jego zalecenia praktyczne, które w sposób prosty i konkretny przekładają wyłożoną wcześniej treść na język czynów. Do dokumentu dołączono niezwykle użyteczny aneks, który zawiera syntetyczny opis partnerów Kościoła katolickiego w ekumenicznym dialogu międzynarodowym. Vademecum jest tekstem na tyle praktycznym, że skorzystają z niego nie tylko biskupi; może stanowić pomoc dla wszystkich osób zaangażowanych w ekumenizm.
More...
Opieka nad chorymi jest przedmiotem licznych studiów i opracowań, a w obszarze teologii moralnej wiąże się głównie z problematyką odpowiedzialności różnych podmiotów, w tym samego chorego, za proces leczenia i podejście do osób wymagających troski. Jednym z tych podmiotów jest najbliższe otoczenie osoby chorej, które stanowi rodzina. Niniejszy artykuł przedstawia problem istoty odpowiedzialności za osobę chorą, która spoczywa na rodzinie. Na początku autor prezentuje zjawisko choroby i jej wielorakie odniesienia do życia rodziny. Następnie zostało omówione znaczenie rodziny w doświadczeniu choroby. Po wyjaśnieniu doświadczeń choroby w rodzinie został przedstawiony problem istoty odpowiedzialności rodziny za chorego członka i zobowiązania, jakie powstają w sytuacji choroby. Doświadczenie choroby posiada nie tylko charakter negatywny, uciążliwy i niekorzystny, ale niesie ze sobą także pozytywne elementy, wskazując na kondycję ludzkiego życia i stając się okazją do pogłębienia więzi rodzinnych.
More...
L’abuso sessuale è ogni azione non verbale, verbale o fisica con cui si viola la dignità e si oltrepassano i confini di un’altra persona di qualsiasi età o sesso allo scopo di raggiungere il piacere sessuale o di compiere violenza. Parliamo di abuso spirituale quando in un contesto religioso viene violata la dignità della persona, per cui essa non gode più della sua piena autonomia. Ciò accade in modo manipolativo e senza il consenso del singolo, per cui sotto il pretesto della spiritualità nel senso più ampio della parola lo si umilia o annulla. La violenza sessuale e quella spirituale sono due diversi tipi di abuso che possono avvenire in modo indipendente l’una dall’altra, ma in entrambi i casi si tratta della questione dell’esercizio del potere e dell’autorità. L’abuso spirituale in ambiente religioso è spesso il preludio dell’abuso sessuale ed è meno studiato del primo. Sulla base di una descrizione storica dello sviluppo delle prescrizioni giuridiche nel trattamento della dinamica e della natura di entrambi i tipi di abusi, l’articolo propone alcune soluzioni, giungendo alla conclusione che gli abusi sono anche un problema strutturale della Chiesa, che offre agli autori degli abusi un ambiente favorevole a selezionare le vittime e la possibilità di nascondere quanto commesso.
More...
W działalności duszpasterskiej Kościoła w Polsce wizyta duszpasterska, zwana kolędą, ma swoje określone miejsce i stanowi duże wyzwanie dla duszpasterzy. Jest co roku realizowana w podobny sposób, ponieważ w tym zakresie obowiązuje wygodne kryterium pasterskie: „zawsze się tak robiło”. Papież Franciszek w Evangelii gaudium stwierdza, że duszpasterstwo w kluczu misyjnym wymaga rezygnacji z tego wygodnego kryterium. Ta rezygnacja nie dotyczy samego wydarzenia kolędy, ale tego, co stało się pewnym utartym schematem jej przeżywania. Artykuł jest próbą podzielenia się nowym podejściem do odwiedzin duszpasterskich. Koneksja tego zagadnienia z przepowiadaniem słowa Bożego sprawia, że należy tutaj mówić o perspektywie pastoralno-homiletycznej. Aby ukazać wizytę duszpasterską w nowej perspektywie, sięgnięto do historii tego zagadnienia i ukazano współczesne wskazania Kościoła w Polsce w aspekcie prawnym, pastoralnym i liturgicznym. Zauważono, że brakuje takich opracowań, które zaproponowałyby w ramach tradycji przeprowadzenie tego wydarzenia duszpasterskiego „inaczej”. Niniejsze opracowanie, w punkcie trzecim, stanowi taką propozycję. Została ona określona jako „tematyczne przeżywanie odwiedzin duszpasterskich”, ponieważ proponuje się jeden temat, który stanowi dominantę spotkania kolędowego. Część modlitewna i konwersacyjna wizyty duszpasterskiej są realizowane przez pryzmat tego jednego tematu. Temat jest zapowiadany w homilii wprowadzającej w wizytę duszpasterską, a podsumowywany w homilii na jej zakończenie. Autor tego artykułu swoje naukowe przemyślenia weryfikuje w duszpasterskiej codzienności i dopiero wtedy, gdy się sprawdzają, dzieli się nimi. Ma nadzieję, że ta nowa perspektywa pastoralno-homiletyczna wizyty duszpasterskiej w jakimś stopniu przyczyni się do rezygnacji z kryterium: „zawsze się tak robiło”.
More...
Miłość najtrafniej ujmuje prawdę o sercu człowieka, gdyż ma swoje źródło w stwórczym akcie Boga. Właściwe rozumienie i przeżywanie miłości jest kluczowe dla relacji małżeńskiej. W niniejszym artykule zostało ukazane przeżywanie miłości przez małżonków na podstawie przeprowadzonych badań. Bardzo wysoki odsetek respondentów deklaruje przeżywanie miłości adekwatne do złożonej przysięgi małżeńskiej. Nieco niższy procent przeżywa swoją miłość jako stałą otwartość na poczęcie nowego życia, a mniej niż połowa badanych przeżywa ją jako silną więź erotyczną ze współmałżonkiem. Ponad jedna trzecia małżonków przeżywa miłość małżeńską jako ofiarność i wysiłek przy nieadekwatnej wzajemności. Wyniki wskazują na potrzebę duszpasterskiej troski o więź małżeńską.
More...
Francisco de Peñalosa (ok. 1470–1528), uważany za największego i najwybitniejszego hiszpańskiego kompozytora przed Cristóbalem de Moralesem, skomponował znaczną liczbę utworów zachowanych głównie w rękopisie Tarazona 2/3 (sporządzonym między 1521 a 1528 r.) – największym źródle iberyjskiej muzyki religijnej z przełomu XV i XVI w. Wśród kompozycji tam zawartych znajdują się cztery Lamentacje, z których trzy przypisywane są Peñalosie. Lamentacje te wydają się być najwcześniejszymi hiszpańskimi polifonicznymi opracowaniami wersetów z Księgi Jeremiasza, których autorstwo jest znane. Napisane przez kompozytora z Półwyspu Iberyjskiego opracowania zawierają co najmniej kilka cech charakterystycznych dla tradycji hiszpańskiej, odróżniających je od innych Lamentacji skomponowanych w mniej więcej tym samym czasie. Równocześnie, co wynika z analizy, poprzez specjalne traktowanie niektórych słów Peñalosa dołączył do szerokiej grupy kompozytorów zainspirowanych pięknem i głębokimi emocjami zawartymi w Jeremiaszowych Trenach. Jako kompozytor, który najprawdopodobniej studiował sztuki wyzwolone i płynnie posługiwał się łaciną, Peñalosa jawi się więc jako artysta niezwykle kreatywny oraz jako osoba świadoma tego, co znaczyło być wówczas humanistą.
More...
Europejska tradycja muzyczna przekazuje w zachowanych zbiorach pokaźną liczbę wielogłosowych opracowań Missa pro defunctis (np. benedyktyni w Kremsmünster, Einsiedeln, Lambach, cystersi w Stams, Heiligenkreuz, kapucyni w Pradze, urszulanki w Bratysławie). Również w repertuarze kapel muzycznych funkcjonujących przy kościołach w dawnej Rzeczpospolitej (XVII i XVIII w., w okresie zaborów w XIX w.) znajdowały się wielogłosowe kompozycje do tekstu mszy żałobnej. Requiem wykonywały zespoły działające przy kościołach klasztornych (cystersów, dominikanów, pijarów, jezuitów) oraz diecezjalnych. Były to utwory kompozytorów polskich oraz zagranicznych. W tę tradycję wpisuje się również działalność muzycznej kapeli jasnogórskiej w Częstochowie, której zachowany repertuar zawiera ponad 40 kompozycji rekwialnych pochodzących z drugiej połowy XVIII i XIX w. Są to dzieła muzyków działających przy zespole paulińskim (L. Maader, F. Gotschalk) oraz innych twórców polskich (np. M. Zwierzchowski, J. Engel, J. Elsner) i zagranicznych (m.in. W.A. Mozart, E. Pausch, J. Gotsche, J.M. Dreyer). Celem artykułu jest zaprezentowanie utworów requiem zachowanych w zbiorach Biblioteki Klasztoru oo. Paulinów na Jasnej Górze oraz ich recepcji w innych ośrodkach Polski oraz Europy. Zostanie przedstawione wykorzystanie tekstu liturgicznego mszy żałobnej oraz jego tłumaczenie i interpolacje zastosowane przez twórców, a także wskazanie funkcjonowania kompozycji Missa pro defunctis na Jasnej Górze.
More...
Wzrastające znaczenie mistyki oblubieńczej – jedna z ważniejszych tendencji w pobożności luterańskiej XVII w. – znalazło swój wyraz w konceptach emblematycznych, zarówno w księgach, jak i w przestrzeni kościelnej. Koncepty te były przekształcane w celu wyrażenia określonych idei teologicznych związanych z Pieśnią nad Pieśniami. Przedmiotem studium jest obszerny program empory południowej kościoła w Steinhagen pod Stralsundem (ok. 1670–1680), zainspirowany emblematami Philippa Georga Harsdörffera w dziele norymberskiego pastora Johanna Michaela Dilherra Göttliche Liebesflamme (1651), wykazujący jednak nieznaczną modyfikację niektórych cytatów biblijnych w celu zaakcentowania określonych treści. Teologiczne centrum programu stanowi idea duchowego pijaństwa, znana m.in. z literatury średniowiecznej. Została ona zwizualizowana przy pomocy pictura z księgi Emblemata nova Andreasa Friedricha (1617), poddanego modyfikacji w duchu wizji mistycznych. Ten wysoce indywidualny przykład wskazuje na silny wpływ nauk Johanna Arndta – jednego z czołowych przedstawicieli tzw. pobożności serdecznej (Herzfrömmigkeit).
More...
Zaprojektowana przez Matthiasa Steinla kazalnica z cysterskiego kościoła opackiego w Lubiążu była dziełem przełomowym dla rozwoju nowożytnych ambon na Śląsku. Jej popularność zaowocowała szeregiem repetycji, w których skala podobieństw i różnic względem pierwowzoru pozwala wprowadzić podział replikacji zabytku na dwa zbiory. Pierwszy dotyczy dzieł parafrazujących formy ambony lubiąskiej wzniesionych na przełomie XVII/XVIII w. i zasięgiem obejmuje centralny oraz południowo-wschodni fragment Dolnego Śląska, a także południowo-zachodnią część Górnego Śląska. W jego popularyzacji znaczącą rolę odegrał mecenat arystokracji śląskiej (zarówno świeckiej, jak i duchownej), patronat zakonów, a także ośrodek artystyczny we Wrocławiu. Drugi zbiór obejmuje zabytki łączące koncepcje lubiąskie z pomysłami zawartymi w ambonie z kolegiaty w Głogowie. Budowane w 2. ćw. XVIII w., zasięgiem objęły głównie pogranicze śląsko-wielkopolskie. W tym przypadku rolę ośrodka propagującego wzorzec najprawdopodobniej spełniał Głogów.
More...
Artykuł jest poświęcony żydowskiej liturgii domowej w święto Nowego Roku (Rosz haszana). Omówiono kontekst noworocznego świętowania, poprzedzonego miesiącem rachunku sumienia, i jego związek z nadchodzącym 10 dni później Dniem Pojednania. Opisano przebieg liturgii rodzinnej w dniu Rosz haszana i objaśniono jej symbolikę. Teksty liturgiczne zaczerpnięto z księgi Sefer habrachot zawierającej tradycyjne modlitwy z nurtu ortodoksyjnego z wariantami wschodnimi (sfarad) i zachodnimi (aszkenaz). We wnioskach szczególną uwagę zwrócono na elementy wychowawcze i scalające rodzinę.
More...