Bursa’da Köle ve Cariyeler
Slaves and Concubines in Bursa

Author(s): Ali İhsan Karataş
Subject(s): Sociology, Islam studies, The Ottoman Empire, Social Norms / Social Control
Published by: Oku Okut Yayınları
Keywords: Slaves; Concubines; Bursa; Slavery;
Summary/Abstract: Çok eski zamanlardan beri hemen her toplumda mevcut olan kölelik, İslâmiyet’ten sonra da devam etmiştir. İslâm dininde kölelik, reddedilmemekle birlikte sınırları belli olan hukuki bir yapıya kavuşturulmuştur. Kur’an ayetleri ve hadislere göre şekillenen İslâm hukukunda, hukukî, iktisâdi ve sosyal bakımdan hür insanlardan farklı ve “velâyet, şehâdet ve kazâdan hükmen (hukuken) âciz ve mülkiyet hakkından mahrum olan kimse” anlamındaki kölelerle ilgili düzenlemeler yapılırken, onların hakları gözetilmiş ve daha insanî muamele ortamı sağlanmıştır. Bakara Suresi 177. âyetinde “İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı tarafına çevirmeniz değildir. Asıl iyilik, o kimsenin yaptığıdır ki, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanır. (Allah’ın rızasını gözeterek) yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilenenlere ve kölelere sevdiği maldan harcar, namaz kılar, zekât verir. Antlaşma yaptığı zaman sözlerini yerine getirir. Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabreder. İşte doğru olanlar bu vasıfları taşıyanlardır. Muttakîler ancak onlardır” buyurulmaktadır. Hz. Peygamber (sav) de gerek bizzat kendi uygulamalarında gerekse sözlerinde, köle ve cariyelerin de bir insan olduğunu dikkate alarak onlara aile fertlerinden biriymiş gibi muamele edilmesi gerektiğini vurgulamıştır: Köleleriniz kardeşlerinizdir. Allah onları ellerinizin altına koymuştur. Kardeşi eli altında olan ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin. Onlara kaldıramayacakları yük yüklemeyin, şayet yüklerseniz onlara yardım edin”.

• Details
• Contents