Les centres de production de La Tène dans le Podunavlje
Production Centers of Latene Period in Danube Region

Summary/Abstract: Dolazak Kelta na Balkan, prema arheološkim i istorijskim izvorima, datovan je na kraj IV v. st. ere i početak III v. st. ere. Sve do kraja II v. st. ere u Podunavlju nisu podizana keltska utvrđena naselja, niti su, za sada, poznata starija, otvorena naselja iz III v. st. ere ili prve polovine II v. st. ere. Samim tim je teže govoriti o proizvodnim centrima latenskog perioda pre druge polovine II v. st. ere, jer je jasno da oni ne mogu postojati izvan naselja. Proizvodnja različitih dobara kod Kelta u oba prethodna veka III i II njihovog življenja u Podunavlju, podrazumevala bi takve centre, jer je snažna i ujednačena. Sve osnovne kategorije materijalne kulture: keramika, oružje i otuđe, kao i nakit, izrađuju se u serijama i izdvajaju se veoma oštro po svom kvalitttu i stilu od proizvodnje starijeg gvozdenog doba. Međutim, prva znanja o proizvodnim centrima keltskog sveta u širem smislu, dolaze iz vremena utvrđenih naselja — »oppida«. Pokazalo se da ta utvrđena naselja, podizana u srednjoj Evropi i Karpatskom basenu u posebnoj tehnici, tipičnoj za Kelte, predstavljaju ne samo vojnička uporišta već su središta društvenog i ekonomskog života. Osnovni pečat toj proizvodnji davale su metaloprerađivaćke i lončarske radionice. U jugoslovenskom Podunavlju istražen je niz takvih utvrđenih naselja, uglavnom u manjem obimu (Zidovar, Stari Siankamen, Turski Šanac, Čarnok, Gradina Batrovci — u Vojvodini; Privlaka, Stari Mikanovci, Orolik i Donja Bebrina — Slavonija). Iskopavanja širih razmera obavljena su na Gomolavi kod Hrtkovaca u Sremu, odakle potiču brojnija saznanja o takvom proizvodnom centru.U kasnolatenskom utvrđenom naselju na Gomolavi proizvodila se keramika u znatnim serijama. Ovu keramiku karakteri šu različite stilske i tipološke kategorije, sa prevagom sive latenske grnčarije. U ispitanom delu naselja očuvan je veći broj keramičkih peći, čija konstrukcija i funkcije su mogli da budu proučeni do pojedinosti. Ima takođe znakova da su na Gomolavi radile i metaloprerađivačke radionice. Srebrni varvarski novac, uz drahme Apolonije i rimske republikanske denare, nalaženi u svim fazama života naselja, svedoče o novčanom prometu koji se može dovesti u vezu sa znatnom robnom proizvodnjom. Analize proizvedene keramike, kako prema njenoj upotrebnoj vrednosti tako i po stilsko-tipološkim kategorijama, daju značajne podatke o populacionoj i ekonomskoj strukturi Skordiska, kojima je utvrđeno naselje na Gomolavi i pripadalo. I posle dolaska Rimljana, na samo kraju I v. st. ere, nastavljena je na Gomolavi masovna proizvodnja keramike, verovatno do sredine II v. nove ere.

• Details
• Contents