Brzmienie a relacje interinstrumentalne w fakturze kameralnej na przykładzie wybranych polskich sonat skrzypcowych XX wieku
Tone and Interinstrumental Relations in Chamber Texture Based on Selected Polish 20th Century Violin Sonatas

Summary/Abstract: Artykuł przedstawia relacje pomiędzy partiami dwóch instrumentów i ich wpływ na brzmienie. Zagadnienie to jest ukazane na przykładzie 4 sonat skrzypcowych polskich kompozytorów, powstałych w różnych latach XX wieku. A są to:— Sonata G-dur na skrzypce i fortepian Henryka Melcera (1907), — Sonata na skrzypce i fortepian Romana Maciejewskiego (1938), — IV Sonata na skrzypce i fortepian Grażyny Bacewicz (1949), — Sonata na skrzypce i fortepian (1971). Rozważania o brzmieniu poprzedzone są metodologicznym wstępem, zatytułowanym „Brzmienie jako problem badawczy”. Ukazuje on uwagi Carla Dahlhausa, Igora Strawińskiego, Ryszarda Daniela Golianka i Józefa Michała Chomińskiego. Analizy utworów poprzedzają uwagi dotyczące relacji interinstrumentalnej i jej definicje. W pierwszej sonacie Henryka Melcera relacje przyjmują postać dialogu sukcesywnego i symultatywnego, w którym istnieją różne rodzaje brzmienia: selektywne, eufoniczne, złożone, kontrastowe. Druga kompozycja, Sonata Romana Maciejewskiego, przedstawia rodzaj dialogu symultatywnego o brzmieniu topliwym. IV Sonata Grażyny Bacewicz reprezentuje dialog symultatywny o brzmieniu kontrastowym. Sonata Eugeniusza Knapika reprezentuje model płaszczyznowy, który tworzy układ formy brzmieniowej tarasowej. Artykuł zamyka podsumowanie, w którym wysunięto wnioski nadrzędne: w każdym utworze istnieją trzy warstwy relacji kształtujących brzmienie:— dobór instrumentów a brzmienie, — rdzeń dźwiękowy a brzmienie, — ukształtowanie interinstrumentalne a brzmienie.

• Details
• Contents