Góry Parnasu Czesława Miłosza jako próba gnostyckiej dystopii
CZESŁAW MIŁOSZ’S ‘THE HILLS OF PARNASSUS’ AS AN ATTEMPT AT GNOSTIC DYSTOPIA

Summary/Abstract: Wątki gnostyckie są obecne w twórczości Czesława Miłosza od wczesnych katastroficznych Trzech zim (1935), aż po ostatnią summę – Traktat teologiczny (2002). Na tym tle szczególnie interesująca wydaje się porzucona i niedokończona, wydana dopiero w 2012 roku, powieść science fiction Góry Parnasu. W artykule staram się pokazać, że źródłem dystopijnej kreacji powieści jest przede wszystkim myśl gnostycka. Z diagnozami gnostyckimi związane jest wielokrotnie przywoływane w niedokończonej powieści poczucie wielowymiarowego wyobcowania i osamotnienia człowieka, ból i cierpienie, jakiego zaznaje w obcym świecie, w którego strukturę wpisane jest zło i okrucieństwo. Z jednej strony Góry Parnasu są przerażającą antymodernistyczną wizją o znamionach ostrzeżenia i przestrogi, z drugiej to skrajnie pesymistyczny, futurystyczny obraz rozpoznania „kamiennego porządku świata”.

• Details
• Contents