Problematyka przyczyn i mechanizmów marginalizacji i wykluczenia społecznego w ujęciu teoretycznym
Etiology and mechanisms of social marginalization and exclusion – theoretical approach

Summary/Abstract: Celem artykułu jest analiza wybranych aspektów teoretycznych (przyczyn imechanizmów) marginalizacji i wykluczenia społecznego zinterdyscyplinarnej perspektywy. Wielowymiarowa, złożona natura marginalizacji i wykluczenia społecznego wymagazapoznania się z różnymi poglądami i stanowiskami naukowców. Przyjęta w artykule perspektywa najbliższa jest perspektywie pedagogiki społecznej i pedagogiki zmianyspołecznej. W artykule przeanalizowano zróżnicowane poglądy przedstawicieli reprezentantównauk społecznych: socjologów, pedagogów, polityków społecznych, natemat przyczyn i mechanizmów marginalizacji i wykluczenia społecznego. Szczególniezwrócono uwagę na ubóstwo i nierówności (społeczne i oświatowe). Omówionokoncepcje wyjaśniające ekskluzję społeczną w ujęciu H. Silver i R. Levitas, a następniezaprezentowano płaszczyzny, w których kontekście analizuje się wykluczenie spo-łeczne, a więc kulturową, strukturalną i konfliktową. Wskazano na relacje zachodzącepomiędzy globalizacją a marginalizacją i wykluczeniem społecznym. Wymieniono kryteria diagnozowania procesu marginalizacji, czyli czynniki: ekonomiczne, partycypacyjne,etyczne, adaptacyjne, innowacyjne i skutkowe. Perspektywę nierównościujęto za H. Domańskim, który wskazał na równość wobec prawa, równość szans orazperspektywę marksistowską. Nierówności oświatowe ujęto w świetle koncepcji eksternalistycznychi koncepcji inetrnalistycznych. Wymieniono różnice w językowejkompetencji jednostki, które także mogą stanowić przyczynę marginalizacji.

• Details
• Contents