OBRAZY JAKO PRZEDMIOTY BADAŃ ANALIZY DYSKURSYWNEJ: ANALIZA DWÓCH OBRAZÓW W POSTACI STUDIUM PRZYPADKU
PAINTINGS AS OBJECTS OF DISCOURSE ANALYSIS: TWO CASE STUDIES

Summary/Abstract: Celem artykułu jest analiza obrazów jako tekstów oraz dogłębne spojrzenie na obrazy z różnych perspektyw, aby zrozumieć istotę przekazywanych treści przez dzieła sztuki. Obydwa analizowane obrazy zostały stworzone przez polskiego artystę i prezentują okres stanu wojennego w Polsce (1981–1983). Artykuł zawiera opis wydarzeń społeczno-politycznych przed wprowadzeniem stanu wojennego w komunistycznej Polsce oraz w trakcie jego trwania celem przybliżenia realiów życia tego okresu. Analiza obrazów została przedstawiona w postaci studium przypadku, indywidualnie dla każdego dzieła sztuki z zastosowaniem kategorii dyskursywnych, a w szczególności kategorii koloru, linii, postaci, położenia, opozycji oraz intertekstualności. W trakcie analizy można zaobserwować, że każda kategoria wzbogaca rekonstrukcję treści obrazów. Ustalono, że w analizowanych obrazach kolor ma swoją symbolikę, wartość emocjonalną, asocjacyjną oraz ekspresyjną. Omówiono rodzaje linii, które nie tylko rozgraniczają kształty, ale są też wyrazem ekspresji. Postacie z analizowanych obrazów należą do różnych realności: świata nierzeczywistego (niecodzienne zwierzęta) i świata rzeczywistego (postaci trzech mężczyzn). Interpretacja ukazane¬go w obrazie świata nierzeczywistego polega na rozpoznaniu i rozszyfrowaniu artystycznej wizji malarza. Ten obraz pobudza wyobraźnię, zacie¬kawia i fascynuje. Rekonstrukcji treści obrazu Kopalnia Wujek dokonuje się w oparciu o fakty historyczne. Bez znajomości realiów stanu wojennego interpretacja obrazu Kopalnia Wujek jest możliwa, jednakże byłaby niepełna. Kategoria intertekstualności dowodzi, że istnieją różne wer¬sje tych samych tematów omówionych w analizowanych dziełach, a podejmowanych przez innych twórców z wielu dyscyplin naukowych. Oba obrazy mają tytuły o charakterze informacyjnym i wskazują na źródło inspiracji. Autor tego artykułu podsumowuje, że obrazy traktowane jako teksty dostarczają odbiorcy liczne treści. SŁOWA KLUCZOWE: obraz jako dyskurs, dyskursywny obraz świata, dyskursywny obraz komunikowania się, rekonstrukcja, zrozumienie dyskursu.

• Details
• Contents