Pieczęć sądu wyższego prawa niemieckiego na zamku sandomierskim
Seal of the German higher court at Sandomierz castle

Summary/Abstract: W 1336 r. został założony przez króla Kazimierza Wielkiego sąd wyższy prawaniemieckiego na zamku w Sandomierzu. W 1475 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawiłdokument ustanowienia pieczęci dla tego sądu. Dokument ten prowokuje do refleksji nadwieloma zagadnieniami. Po pierwsze, jest jedynym polskim źródłem pisanym z czasów średniowieczawyjaśniającym powód wprowadzenia i określenie zakresu kompetencji pieczęcirangi sigillum authenticum. Wyjątkowa jest również treść obrazowa pieczęci zawierającej(obok postaci Chrystusa) herb ziemi sandomierskiej, co stanowi ewenement, jeżeli idzieo używanie tego rodzaju herbów na pieczęciach urzędowych. Opis pieczęci, inaczej niżzaobserwowano w ówczesnej praktyce kancelaryjnej, zawiera deskrypcję herbu ziemskiego,włącznie z podaniem barw heraldycznych. Jest to jednocześnie jedyne świadectwo nieznanegodotąd wariantu herbu ziemi sandomierskiej. Stylistyka blazonowania stanowi przesłankępozwalającą dopatrywać się udziału Jana Długosza, wybitnego polskiego historiografa,w redakcji dokumentu z 1475 r. Wspierają to również fakty z życia Długosza, zwłaszcza relacjez kolegium mansjonarzy sandomierskich oraz ślad jego udziału w redakcji dokumentukrólewskiego z 1476 r. powiązanego z majątkowymi sprawami tego kolegium. In 1336, a higher court of German law was established by king Casimir the Greatat the castle in Sandomierz. In 1475, Casimir IV Jagiellon issued a document establishinga seal for this court. This document provokes reflection on a range of issues. Firstly, it is theonly Polish written source from the Middle Ages explaining the reason for introducing anddefining the scope of the seal’s jurisdiction as sigillum authenticum. Another exceptionalfeature was the pictorial content of the seal containing (next to the figure of Christ) the coatof arms of the Sandomierz land, which is an outlier in terms of this type of coat of armsappearing on official seals. The description of the seal, contrary to the office practice of thetime, includes a description of the territorial coat of arms, including heraldic colours. Thisdescription is also the only evidence of a previously unknown variant of the Sandomierzregion’s coat of arms. The characteristic blazon hints at the participation of Jan Długosz,an outstanding Polish historiographer, in the editing of the document from 1475. This isalso supported by facts from Długosz’s life, especially his ties to the Sandomierz mansion’scollege and the trace of his participation in the editing of a related royal document from1476 regarding the college’s material affairs.

• Details
• Contents