Uprkos strahu i tišini: univerziteti protiv rodno zasnovanog nasilja
Despite Fear and Silence: Universities Against Gender-Based Violence
Contributor(s): Zilka Spahić Šiljak (Editor), Jasna Kovačević (Editor), Jasmina Husanović (Editor)
Subject(s): Gender Studies, Media studies, Criminal Law, Human Rights and Humanitarian Law, Communication studies, Higher Education , Studies in violence and power, Health and medicine and law, ICT Information and Communications Technologies, Sociology of Education
Published by: Transkulturna Psihosocijalna Obrazovna Fondacija (TPO Foundation)
Keywords: higher education; gender; violence; fear; silence; conference proceedings; UNIGEM; media; human rights;
Summary/Abstract: This publication contains the proceedings of the international scientific conference "Beyond Fear and Silence: Universities Against Violence" which was held on the 6th and 7th of May 2022 at the University of Sarajevo, Bosnia and Herzegovina. The conference aims and calls for papers were envisaged within the framework of the UNIGEM (Universities and Gender Mainstreaming) project led by the TPO Foundation in collaboration with 19 partner universities in Bosnia and Herzegovina, Croatia, Serbia and Montenegro. In addition to the TPO Foundation and the University of Sarajevo as the main organisers of the conference, the following 12 universities were the conference co-organizers: University of Banja Luka, University of Bihać, University of Donja Gorica, University of East Sarajevo, University of Herzegovina, University of Mostar, University "Džemal Bijedić", University of Novi Sad, University of Tuzla, University of Zagreb, University of Zenica, and International University in Travnik. The conference aim was to aid changes towards the transformation of university environments into safe places for everyone, where zero tolerance for violence is promoted. Most universities in Bosnia and Herzegovina and the region adopted gender action plans (GAPs) in the academic year 2021/2022 and there is serious work ahead of them to change the organizational culture and the deadlocks of silence and fear when it comes to gender-based violence. A large number of teaching and administrative staff and students still know very little about gender equality and gender-based violence (Spahić Šiljak, Kovačević and Husanović, eds., 2022). Scholars from Bosnia and Herzegovina, Croatia, Serbia, Montenegro, Austria and United Kingdom took part in the Sarajevo conference to present the results of their theoretical reflections and empirical research on issues of gender-based violence in universities and to act together towards a more long-term transnational and transdisciplinary scientific and institutional collaboration. The collection of 22 scientific papers presented at this conference and contained in this conference proceedings publication are structured into eight thematic sections, beginning with the plenary keynote lectures. These sections cover the following topics: theoretical perspectives and methodological concerns in researching gender issues; gender and language; gender stereotypes in culture and education; media, education and gender-based violence; gender, body and violence; sexual harassment in academic environment; and gender equality, institutional policies and professional life. Gender-based violence is a global problem and affects the lives of women and men, their health, career, functionality, and psychological and economic well-being. Silence is interpreted as a sign of approval and acceptance and often it is as difficult to bear the silence of the environment that does not react to the violence as it is to experience the violence itself. For these reasons we must collectively address such issues in the educational programs of schools and universities, in our institutional environments where various forms of gender-based violence also occur. Perpetrators of violence are most often not reported and sanctioned, which is a message to victims that there is no benefit from reporting. In order to change this situation, it is necessary, among other things, to work more intensively on the application of legal norms through gender-aware policies, educational programs, campaigns, as well as the production of critical knowledge on the issues of gender equality and gender-based violence. This conference proceedings is a step in this direction – producing transdisciplinary and transnational knowledge of critical importance for the prevention of gender-based violence and discrimination, and the promotion of gender equality.
- Print-ISBN-13: 978-9926-422-34-9
- Page Count: 253
- Publication Year: 2022
- Language: Bosnian
Epistemičko nasilje vs. rodno uvjetovano nasilje na sveučilištu: susjecišta i protuslovlja
Epistemičko nasilje vs. rodno uvjetovano nasilje na sveučilištu: susjecišta i protuslovlja
(Epistemic Violence vs. Gender-Based Violence at The University: Intersections and Contradictions)
- Author(s):Biljana Kašić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Studies in violence and power, Sociology of Education, Pedagogy
- Page Range:21-30
- No. of Pages:10
- Keywords:feminist pedagogy; neoliberal university; epistemic violence; pedagogy of discomfort; feminist decolonization of knowledge;
- Summary/Abstract:Sveučilište je, uz suvremene neoliberalizacijske imperative i komodifikaciju znanja (Butler i Athanasiou, 2013; Kašić, 2016; Khajbakhteev, 2020) sve vrijeme i mjesto ovjere epistemoloških dosega i umijeća stjecanja i dijalogiziranja spoznaja kao i društvenosti, afektivnosti te socijalne pravednosti (Dotson, 2011; Pereira, 2017). Ideja ženskostudijskog i rodnostudijskog obrazovanja tijekom polustoljetnog usustavljanja u visokoškolski sustav na globalnoj razini oglašava se ne samo kao pokušaj uspostavljanja specifičnih kriterija u tom smjeru nego i kao čin dekonstrukcije epistemičkog nasilja (Spivak, 1988) zakrivenog lagodnom “objektivnošću”, ignorancijom i intencionalnom desubjektivizacijom. Kakvi su učinci ušutkavanja glasova Drugih i Drugotnih po spolnoj/rodnoj osnovi i/ili orijentaciji na epistemički registar znanja, te u kojoj su korelaciji epistemičko i rodno uvjetovano nasilje i modusi njihova su-bivanja, prijelaza i razobličavanja, neka su od pitanja koja nalažu feminističku artikulaciju. U fokusu analize, a na predlošku hrvatske sveučilišne prakse, jesu rodno osviještena politika (gender mainstreaming) i otpori spram njezinog usustavljanja u epistemološki prostor akademskog poučavanja (Kašić, 2016) i izvedba pedagogije nelagode (pedagogy of discomfort) (Boler i Zembylas, 2002; Mignolo i Walsh, 2018), odnosno njezina potencijalnost u aktiviranju pedagoških alatki koje potiču uznemirenost kao način transformativnog učenja kada su posrijedi tabuizirane teme (seksizam, spolno uznemiravanje, rasizam, LGBTIQ pitanja i sl.). Drugim riječima, kako razotkriti obmane tankog alibija, a tiču se nasilja unutar akademskog okoliša i/ili kroz akademske spoznajne leće i kako im se oduprijeti? Pritom je od posebne važnosti autoreferencijalna pozicija poučavatelja/poučavateljice u repozicioniranju moći i autoritetske kontrole te subvertiranju ustajalih mizoginih paradigmi u prilog dekolonizaciji znanja i feminističkog osnaživanja studentica/studenata.
On Violence as a Feminist Problem: Producing Knowledge on Sexual and Gender-Based Violence
On Violence as a Feminist Problem: Producing Knowledge on Sexual and Gender-Based Violence
(On Violence as a Feminist Problem: Producing Knowledge on Sexual and Gender-Based Violence)
- Author(s):Kirsten Campbell
- Language:English
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Studies in violence and power, Sociology of Education
- Page Range:31-40
- No. of Pages:10
- Keywords:Sexual and gender-based violence; violence against women and girls; feminist theory and practice; feminist knowledge;
- Summary/Abstract:In her recent analysis of the persistence of patriarchy in contemporary social life, Cynthia Enloe (2017) describes her experience of fighting against sexual harassment at her university in the 1970s. As Enloe describes, the women’s movement named and politicised this then ‘unfamiliar form of power abuse’. For Enloe, this experience revealed the value of generating accurate conceptualisations for effective political action, and was crucial for developing her analysis of gendered violence from war to peace. At the same time, she and her feminist colleagues grappled with the challenge of how to conceptualise this ‘sexualised abuse’. The questions they confronted, she remarks, will still seem familiar to us today. As Enloe suggests, feminists have named and politicised sexual and gender-based violence, but still confront important conceptual and political questions about these forms of violence. This paper reflects on current feminist knowledges of gender-based violence. It first outlines key feminist approaches to sexual and gender-based violence (SGBV), and then considers their resources and limitations for building ‘accurate conceptualisations for effective action’ against these continuing forms of patriarchal violence (Enloe, 2017, p. 127).
Tackling Faculty/Staff Sexual Misconduct in Higher Education in The UK
Tackling Faculty/Staff Sexual Misconduct in Higher Education in The UK
(Tackling Faculty/Staff Sexual Misconduct in Higher Education in The UK)
- Author(s):Anna Bull
- Language:English
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Studies in violence and power, Sociology of Education
- Page Range:41-47
- No. of Pages:7
- Keywords:sexual harassment; higher education; universities; students; gender-based violence; activism;
- Summary/Abstract:This paper introduces new research and approaches for tackling faculty/staff sexual misconduct in higher education, focusing on the UK context. Despite media coverage on this issue in the UK in recent years, it has had significantly less attention in policy and research than student-student sexual misconduct. The talk outlines findings from recent research, firstly, exploring strategies for making staff/faculty sexual misconduct visible; second, theorising ‘grooming’ as a form of staff sexual misconduct; third, analysing complainants’ motivations for reporting staff sexual misconduct; and fourth, interrogating issues arising with formal complaints processes for addressing this issue. Finally, challenges and ways forward for this activism are laid out in the context of my work with The 1752 Group, a research and campaign organisation tackling faculty/staff sexual misconduct in higher education.
Teorijski i metodološki izazovi u istraživanjima rodne neravnopravnosti i rodno zasnovanog nasilja na univerzitetima
Teorijski i metodološki izazovi u istraživanjima rodne neravnopravnosti i rodno zasnovanog nasilja na univerzitetima
(Theoretical and Methodological Challenges in Researching Gender Inequality and Gender-Based Violence at Universities)
- Author(s):Jasna Kovačević
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Education, Higher Education , Studies in violence and power, Sociology of Education
- Page Range:51-62
- No. of Pages:12
- Keywords:feminist epistemology; critical realism; gender-based violence; gender discrimination; universities;
- Summary/Abstract:Cilj ovoga rada je da prezentira filozofske, teorijske i metodološke izazove u istraživanjima rodne neravnopravnosti i rodno zasnovanog nasilja u univerzitetskim zajednicama. U radu su prezentirane osnovne feminističke epistemologije te diskutirano o kritičkom realizmu kao naučnoj perspektivi koja ima potencijal da pomiri različita stajališta u feminističkim epistemologijama, argumentirajući da se kroz prakse retrodukcije mogu adresirati osnovni prijepori u okviru ovih epistemologija. Da bi se jasnije predočio taj potencijal kritičkog realizma, u radu je prezentiran primjer UNIGEM istraživanja o rodnoj diskriminaciji i rodno zasnovanom nasilju na 18 univerziteta u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Srbiji. Ovo istraživanje utemeljeno je na paradigmi kritičkog realizma, pa je u skladu s tim primijenjen mixed-methods istraživački dizajn, a rezultati istraživanja su pokazali da ne doživljavaju sve osobe rodno zasnovano nasilje na isti način i da se njihove odluke i izbori neće zasnivati na istim kontekstualnim faktorima, čime je ovo istraživanje fokusirano na pitanje interakcije struktura, konteksta i agensnosti.
The Challenges of Intersectionality: Researching Equality in Higher Education
The Challenges of Intersectionality: Researching Equality in Higher Education
(The Challenges of Intersectionality: Researching Equality in Higher Education)
- Author(s):Jasmina Husanović
- Language:English
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Social differentiation, Social Theory, Sociology of Education
- Page Range:63-69
- No. of Pages:7
- Keywords:intersectionality; higher education; politics of equality; feminist theory; critical realism; theory of education; class analysis;
- Summary/Abstract:The paper focuses on the challenges of intersectionality as a productive approach to the analysis of gender (in)equality in higher education institutions through the discussion of several theoretical concerns within contemporary feminist intersectional research, informed by the empirical lens of the UNIGEM quantitative and qualitative research conducted in 2021. It offers a short outline of recent debates involving intersectionality studies, feminist standpoint theory and critical realism, and then proceeds to analyse some ways out of the constraints posed by the UNIGEM research when it comes to intersectional data pertaining to class and positionality. The argument is that the dearth of class analysis when researching the politics of equality and solidarity in higher education can be countered through future research inspired by the feminist critiques of Bourdieu’s theory of education and their prescient insights into the dynamics of class and positionality within the academia.
Feminist Critical Approaches in Gender-Based Violence Research
Feminist Critical Approaches in Gender-Based Violence Research
(Feminist Critical Approaches in Gender-Based Violence Research)
- Author(s):Zilka Spahić Šiljak
- Language:English
- Subject(s):Gender Studies, Methodology and research technology, Studies in violence and power
- Page Range:71-78
- No. of Pages:8
- Keywords:gender-based violence; feminist research principles; feminist method; feminist methodology;
- Summary/Abstract:The paper focuses on the key principles of feminist research that include addressing power imbalances; listening to women’s voices and experiences; incorporating diversity and intersectionality; conducting multidisciplinary and mixed methods research; being reflexive; and using research results (Westmarland&Bows, 2019). These principles are crucial for feminist research mindset development and are particularly important in exploring a sensitive topic, such as gender-based violence. In ethnographic research, the feminist approach helps to conduct interviews in a more humanist and egalitarian manner, to cultivate the relationship of trust and empower the survivors. Although feminist research rests on a variety of theoretical and methodological grounds, Deborah Rhode (1990) underlines that they should include political, substantive and methodological dimensions: to advocate for emancipatory gender policies, to use gender as central category of analysis and to interpret the world from the experience of women.
Rodna neravnopravnost u jeziku: kratka analiza medijskog diskursa u Bosni i Hercegovini
Rodna neravnopravnost u jeziku: kratka analiza medijskog diskursa u Bosni i Hercegovini
(Gender Inequality in Language: A Brief Analysis of Media Discourse in Bosnia and Herzegovina)
- Author(s):Daniela Jurčić, Ružica Ljubičić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Language studies, Gender Studies, Media studies, Human Rights and Humanitarian Law, Applied Linguistics, Communication studies, Social differentiation
- Page Range:83-92
- No. of Pages:10
- Keywords:feminist linguistics; discrimination; gender sensitive language; women's rights; female identity in language;
- Summary/Abstract:U ovom radu problematizirat će se feministička lingvistika kao novo polje istraživanja u našem kontekstu, unutar kojeg se otvara pitanje na koji način su ženski rod odnosno žene vidljive u jeziku. O rodno osjetljivom jeziku počelo se polemizirati 70-ih godina 20. stoljeća u Sjedinjenim Američkim Državama i Europi, pa potom globalno. Danas je rodno osjetljiv jezik postao društvena realnost jer u jeziku imamo mnogo primjera u kojima je potvrđena i dokazana diskriminacija žena u odnosu na muškarce. U Bosni i Hercegovini postoje tri službena jezika (bosanski, hrvatski i srpski). U svakom od navedenih prisutna je kategorija gramatičkoga roda u određenim vrstama riječi, kakve su imenice, zamjenice, pridjevi, glagolski oblici, tako da nije moguća upotreba nijedne imenice bez oznake gramatičkoga roda. Upotreba rodno osjetljivog jezika podrazumijeva da u jeziku postoje muški, ženski i srednji rod. Međutim, je li navedena praksa dovoljno zastupljena u svakodnevnom govoru, pisanom i usmenom izražavanju? Koliko je prisutna upotreba rodno senzitivnog jezika u tiskanim medijima? Da bismo na ova pitanja mogli dati adekvatan odgovor, proveden je sedmodnevni monitoring Dnevnog avaza, najtiražnije tiskovine u Bosni i Hercegovini. Analizom tekstova utvrđeno je da rodno osjetljiv jezik još nije prioritet u izražavanju ženske uloge, zanimanja, njenog doprinosa i njenih pogrešaka u društvu. Sedmodnevnom analizom uočeno je da je upotreba rodno osjetljivog jezika u Dnevnom avazu diskriminatorna. Polazna pretpostavka ovoga rada jest da se žene posredstvom jezika sustavno diskriminiraju, a da bi se ženu moglo i u pisanom i govornom jeziku početi tretirati ravnopravnom, promjena je nužna.
Језичка политика на универзитету као дио родно освијештених политика
Језичка политика на универзитету као дио родно освијештених политика
(Language Policy at the University as Part of Gender-Aware Policies)
- Author(s):Aleksandra Savić, Dalibor M. Kesić
- Language:Serbian
- Subject(s):Politics, Gender Studies, Higher Education , State/Government and Education, Politics and Identity
- Page Range:93-99
- No. of Pages:7
- Keywords:language policy; "bottom-up" language policy; universities; gender-sensitive language;
- Summary/Abstract:Циљ овог рада је да испита могућност, перспективе и евентуална ограничења увођења родно осјетљиве језичке политике на нивоу универзитета у свјетлу савремених социолингвистичких теорија. Резултати до којих смо дошли показују да кроз приступ језичким питањима “одоздо према гореˮ универзитети могу бити предводници одређене језичке политике, те да су Универзитет у Бањој Луци и Универзитет у Сарајеву већ предузели одређене кораке ка имплементацији родно осјетљиве језичке политике. Аутори су закључили да је постојеће смјернице и акционе планове потребно проширити, продубити, језик посматрати у ширем контексту од увођења родно сензитивног језика, те пажљиво бирати кораке, јавне политике, партнере, промотере и заговорнике ових политика, како би се родно осјетљиве језичке политике спровеле и садржински, а не само формално.
Porodično nasilje kao oblik rodno zasnovanog nasilja: otpori i stereotipno razumevanje nasilja nad ženama
Porodično nasilje kao oblik rodno zasnovanog nasilja: otpori i stereotipno razumevanje nasilja nad ženama
(Family Violence as a Form of Gender-Based Violence: Resistances and Stereotypical Understanding of Violence Against Women)
- Author(s):Dragana Pejović
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Criminal Law, Human Rights and Humanitarian Law, Studies in violence and power, Family and social welfare
- Page Range:103-111
- No. of Pages:9
- Keywords:patriarchal ideology; domestic violence; gender stereotypes; gender-based violence; Law on Prevention of Domestic Violence;
- Summary/Abstract:Godinama se razumevanju porodičnog nasilja kao oblika rodno zasnovanog nasilja pridaje velika pažnja, jer snažan uticaj patrijarhalne ideologije i rodni stereotipi o ulogama u porodici otežavaju shvatanje i prihvatanje činjenice da je reč o kršenju ljudskih prava i krivičnom delu. Predmet istraživanja u ovom radu je odnos studentkinja i studenata osnovnih i master studija Pravnog fakulteta u Novom Sadu prema porodičnom nasilju i Zakonu o sprečavanju nasilja u porodici. U istraživanju su primenjeni normativni metod, metod analize sadržaja te komparativni metod. Cilj istraživanja je bio utvrditi da li i na koji način rodni stereotipi i tradicionalne rodne uloge utiču na profesionalce i buduće profesionalce u razumevanju porodičnog nasilja, jer smatramo izuzetno važnim da oni koji se nalaze na prvoj liniji u borbi protiv nasilja u porodici, ali i oni koji će sutra na njoj biti, imaju izgrađen odnos “nulte tolerancije” prema ovom fenomenu. Rezultati istraživanja pokazuju da profesionalci i budući profesionalci pod uticajem tradicionalnih vrednosti i rodnih stereotipa porodično nasilje relativizuju, za nasilnika iznalaze opravdanja, a Zakon o sprečavanju nasilja u porodici osporavaju. Navedeni rezultati ukazuju da je neophodno uvesti pravnu teoriju roda koja bi omogućila puno razumevanje porodičnog nasilja jer isključuje rodne stereotipe i pruža uvid u rodne odnose.
Tradicionalna i kulturna tolerancija na nasilje nad ženama: primjer Crne Gore
Tradicionalna i kulturna tolerancija na nasilje nad ženama: primjer Crne Gore
(Traditional and Cultural Tolerance of Violence Against Women: The Example of Montenegro)
- Author(s):Milena Aćimić Remiković
- Language:Montenegrine
- Subject(s):Gender Studies, Museology & Heritage Studies, Criminal Law, Human Rights and Humanitarian Law, Studies in violence and power, Sociology of Culture
- Page Range:113-120
- No. of Pages:8
- Keywords:violence against women; patriarchal and cultural heritage; gender roles; Montenegrin society; legislation and research;
- Summary/Abstract:Nasilje nad ženama kao društveni problem, star koliko i samo društvo, proizašao je iz osnova socijalne strukture utemeljene na polugama patrijarhata. Analiza društveno-istorijskih okvira u Crnoj Gori pokazuje da nasilje nad ženama donedavno nije shvaćeno kao problem koji treba rješavati, jer u našoj patrijarhalnoj kulturi vladaju duboko ukorijenjeni stereotipi o rodnim ulogama koji direktno izražavaju autoritet muškaraca nad ženama. Iako prilično zadovoljavajuć pravni okvir, s izvjesnim propustima i prostorima za poboljšanje, problem nasilja nad ženama zadržao se i do danas. Istraživanja govore u prilog rodno zasnovanom nasilju, seksualnom nasilju nad ženama, diskriminaciji žena i nejednakim uslovima u različitim sferama života, brojnim mizoginim i seksističkim komentarima s kojima se svakodnevno susreću žene u crnogorskom društvu, te femicidima kao najdrastičnijim produktima nasilja nad ženama i narušenih odnosa moći između polova. Cilj ovoga rada je da prikaže kako su stereotipi o rodnim ulogama, patrijarhalno nasljeđe i drugi kulturni i društveni postulati, utičući i na pravno uređenje države, kreirali pogodnu klimu za stvaranje i održavanje u životu problema nasilja nad ženama do danas.
Gender Equality at the Faculty of Theology and the University of Ljubljana
Gender Equality at the Faculty of Theology and the University of Ljubljana
(Gender Equality at the Faculty of Theology and the University of Ljubljana)
- Author(s):Marjana Harcet
- Language:English
- Subject(s):Gender Studies, Theology and Religion, Higher Education , Sociology of Education
- Page Range:121-130
- No. of Pages:10
- Keywords:gender; equality; women; theology; academic field;
- Summary/Abstract:Given that the University of Ljubljana (UL), Slovenia’s largest and oldest university, advocates for equality of opportunity and autonomy, the question arises as to how the Faculty of Theology, a member of the University, applies those values and whether gender stereotypes and connections between the Faculty and the Church influence the academic field. The goal of this paper is to summarise and demonstrate the implications of Theological Faculty’s unique status that results from its relationship with the Roman Catholic Archbishop – who also serves as the Grand Chancellor of the Faculty of Theology. To contextualise the debate and highlight the distribution of gender diversity among academic staff at the UL, a selection of statistical data will be used on gender diversity of academic staff at other faculties and academies members of the university.
Mediated Blame-Game: Media Reporting on Violence against Women
Mediated Blame-Game: Media Reporting on Violence against Women
(Mediated Blame-Game: Media Reporting on Violence against Women)
- Author(s):Viktorija Car, Barbara Ravbar
- Language:English
- Subject(s):Gender Studies, Media studies, Communication studies, Studies in violence and power, Victimology
- Page Range:135-142
- No. of Pages:8
- Keywords:violence against women; media reporting; blame-game; secondary victimisation; Croatia;
- Summary/Abstract:Violence against women is a form of gender inequality, an integral part of the social system, and is linked to other aspects of human and economic development. The media portrayal of violence against women as an acceptable private problem is directly related to its normalisation within the society. The media have the power to shape notions of the acceptable, create behaviour trends and even influence, challenge or reject gender norms, gender stereotypes and discrimination. Following the framework of the Guidelines for Reporting on Violence Against Women published by UNESCO and the International Federation of Journalists, this study explores the frames, narratives and language patterns used in Croatian online news articles to represent women in reporting about violence against them. The sample of 1186 articles published in two different periods between 2018 and 2021 were analysed using qualitative content analysis, framing analysis, narrative analysis, and critical discourse analysis. Key results of this study show that violence against women is framed as a private problem, while the blame for the violence is often shifted from the perpetrator to the victim. Results confirm the presence of secondary victimisation and show that violence against women as a topic is exploited to attract the readers’ attention since sensationalism is often present in headlines and article’s narrative.
Online uznemiravanje i cyber nasilje u visokom obrazovanju
Online uznemiravanje i cyber nasilje u visokom obrazovanju
(Online Harassment and Cyberbullying in Higher Education)
- Author(s):Daria Heljić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Media studies, Higher Education , Studies in violence and power, ICT Information and Communications Technologies, Sociology of Education
- Page Range:143-151
- No. of Pages:9
- Keywords:social media; social networks; cyberbullying; cyber violence; electronic violence; Higher Education;
- Summary/Abstract:Pandemija virusa COVID-19 prouzrokovala je velike promjene u organizaciji i realizaciji privatnih i poslovnih aktivnosti. Nove okolnosti dovode do zatvaranja brojnih organizacija i institucija, ali utječu i na promjene poslovnih i organizacijskih modela uz dominantne zahtjeve za njihovom digitalizacijom. Utječu i na promjene svakodnevnice običnog čovjeka, na njegovo ponašanje, stilove i navike. U svim sferama djelovanja čovjek se umnogome oslanja na suvremenu tehnologiju i digitalna rješenja. Cyberbullying se smatra potencijalnim rizikom oslanjanja na online svijet. Jedan je od glavnih primjera zlouporabe tehnologije koja može dovesti do fizičkih i psihičkih negativnih posljedica, ali nažalost i do smrtnih ishoda. Odvija se na različitim platformama, chatovima, e-mailovima, a najčešće na društvenim mrežama. Prijavljivanje cyberbullyinga također je velik problem, s obzirom na društvena i kulturna ograničenja u kojima djelujemo. S ciljem utvrđivanja stanja i uloge cyber nasilja u visokom obrazovanju, provedeno je istraživanje među studentima i studenticama Ekonomskog fakulteta Sveučilišta u Mostaru u Bosni i Hercegovini. Povećana količina cyber nasilja zasigurno je prouzrokovana povećanom količinom provođenja vremena na društvenim mrežama, gdje je i najprisutniji ovaj oblik nasilja. Studenti/ce su pokazali/e osviještenost, ali i pasivnost glede aktivnog odgovora na cyber nasilje.
Grbović Rodno zasnovano nasilje u Crnoj Gori tokom pandemije virusa COVID-19: uzroci, posljedice i pitanja odgovornosti
Grbović Rodno zasnovano nasilje u Crnoj Gori tokom pandemije virusa COVID-19: uzroci, posljedice i pitanja odgovornosti
(Grbović Gender-Based Violence in Montenegro During the COVID-19 Virus Pandemic: Causes, Consequences and Issues of Responsibility)
- Author(s):Sanja Grbović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Studies in violence and power, Health and medicine and law, Family and social welfare
- Page Range:152-158
- No. of Pages:7
- Keywords:gender equality; gender-based violence; Montenegro; the COVID-19 virus pandemic; Family violence;
- Summary/Abstract:Uporedo analizirajući procese nacionalnog institucionalnog unapređivanja koji bi bili u stanju dati adekvatan odgovor u cilju zaštite i podrške žrtvama rodno zasnovanog nasilja, predmetnim radom željelo se prikazati stanje u Crnoj Gori tokom pandemije virusa COVID-19. Koristeći se prvenstveno deskriptivnim i komparativnim metodom, iznijet je kritički stav u odnosu na izložene rezultate istraživanja s namjerom boljeg prikaza činjeničnog stanja te mogućnosti budućeg napretka crnogorskih institucija u borbi protiv nasilja nad ženama, zaključujući da Crna Gora mora uložiti veći napor kako bi rodna ravnopravnost postala konačno i dio njene stvarnosti.
Senzibilisanost mehanizama za sprečavanje i zaštitu od seksualnog uznemiravanja počinjenog posredstvom informaciono-komunikacionih tehnologija na Univerzitetu u Beogradu tokom pandemije virusa COVID-19
Senzibilisanost mehanizama za sprečavanje i zaštitu od seksualnog uznemiravanja počinjenog posredstvom informaciono-komunikacionih tehnologija na Univerzitetu u Beogradu tokom pandemije virusa COVID-19
(Sensitization of Mechanisms for Prevention and Protection Against Sexual Harassment Committed Through Information and Communication Technologies at the University of Belgrade During the COVID-19 Virus Pandemic)
- Author(s):Hristina Cvetinčanin Knežević
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Studies in violence and power, Health and medicine and law, Sociology of Education
- Page Range:159-167
- No. of Pages:9
- Keywords:sexual harassment; continuum of sexual violence; gender-based violence; higher education; gender equality;
- Summary/Abstract:Tokom pandemije virusa COVID-19 došlo je do globalnog porasta nasilja prema ženama počinjenog putem informaciono-komunikacionih tehnologija (IKT), uključujući i seksualno uznemiravanje. Istovremeno, da bi se sprečilo širenje pandemije, fakulteti u Republici Srbiji prešli su na nastavu na daljinu, realizovanu putem IKT-a. Polovinom 2021. godine Univerzitet u Beogradu (UB) usvojio je Pravilnik o sprečavanju i zaštiti od seksualnog uznemiravanja koji nalaže da takve pravilnike usvoje i drugi fakulteti unutar Univerziteta. Cilj ovoga rada je ispitati koliko su mehanizmi za sprečavanje i zaštitu od seksualnog uznemiravanja na fakultetima Univerziteta u Beogradu senzibilisani za slučajeve seksualnog uznemiravanja počinjenog putem IKT-a. To je učinjeno tematskom analizom usvojenih fakultetskih pravilnika a potom i intervjua s osobama koje su bile uključene u sprečavanje i zaštitu od seksualnog uznemiravanja na fakultetima Univerziteta. Istraživanje je pokazalo da postojeći mehanizmi nisu u dovoljnoj meri osetljivi za ovaj vid seksualnog uznemiravanja. Seksualno uznemiravanje putem IKT-a, shvaćeno u okviru kontinuuma seksualnog nasilja koji čini deo jedne od struktura patrijarhata, onemogućava postizanje rodne ravnopravnosti, te je svrha ovoga rada da ukaže na značaj prepoznavanja ovoga vida seksualnog uznemiravanja u postojećim preventivnim mehanizmima.
Stav studentkinja prema instrumentalizaciji ženskog tela i razlozi za ulepšavanje/ preoblikovanje sopstvenog tela
Stav studentkinja prema instrumentalizaciji ženskog tela i razlozi za ulepšavanje/ preoblikovanje sopstvenog tela
(The Attitude of Female Students Towards the Instrumentalization of the Female Body and the Reasons for Beautifying/Reshaping One's Own Body)
- Author(s):Branko Velov
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Sociology of Culture
- Page Range:171-179
- No. of Pages:9
- Keywords:instrumentalization; female body; embellishment; (re)shaping of the body; standards of beauty; female students;
- Summary/Abstract:U fokusu interesovanja ovog rada je (zlo)upotreba ženskog tela u komercijalne svrhe i odnos studentkinja prema sopstvenom telu. Konkretno, cilj istraživanja je utvrditi stav studentkinja prema instrumentalizaciji ženskog tela u javnoj sferi (mediji, marketing…) te koji su razlozi za ulepšavanje/preoblikovanje sopstvenog tela. Rezultati rada zasnovani su na odgovorima 223 studentkinje na skali “Stav prema instrumentalizaciji ženskog tela” i odgovorima o razlozima za ulepšavanje i preoblikovanje sopstvenog tela. Studentkinje su pokazale visok stepen slaganja sa tvrdnjama koje čine skalu “Stav prema instrumentalizaciji ženskog tela” (AS=5,76; SD=0,89). Na pitanje šta bi najradije menjale na sopstvenom telu, 23% ispitanica je reklo ništa, a ostale su u najvećem procentu navele butine i stomak. Za realizaciju željenih promena najradije koriste ili bi koristile fizičke vežbe (trčanje, aerobik, body building i sl.). Zdravlje, fizička privlačnost i samopouzdanje su najčešći razlozi za ulepšavanje/preoblikovanje tela. Namera da se nešto menja na sopstvenom telu je u najvećoj meri povezana sa željom da se bude fizički privlačnijom (r=0,32; p<0,01), odnosno sa uvećanjem samopouzdanja (r=0,26; p<0,01). Između stava prema instrumentalizaciji ženskog tela i težnje ka promenama na sopstvenom telu ne postoji povezanost.
Utjecaj trudnoće na nasilne obrasce ponašanja u okviru radnih odnosa
Utjecaj trudnoće na nasilne obrasce ponašanja u okviru radnih odnosa
(The Influence of Pregnancy on Violent Patterns of Behavior in Work Relationships)
- Author(s):Zlatan Hrnčić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Studies in violence and power, Health and medicine and law
- Page Range:180-186
- No. of Pages:7
- Keywords:violence; pregnancy; labor relations; vulnerability; career;
- Summary/Abstract:Nasilje nad trudnicama predstavlja sve oblike nasilja koji utječu na reproduktivna prava žene ili ostavljaju posljedice na ženu i njeno potomstvo. Reproduktivna prava u ovom slučaju podrazumijevaju pravo na poslovnu sigurnost. Stoga nasilje nad trudnicama obuhvata niz izazova i posljedica koje se vežu za vulnerabilnost žene u okviru radnog odnosa, poteškoće tokom usklađivanja privatnog i poslovnog života te planiranja karijere. Cilj je bio utvrditi u kojoj mjeri trudnoća utječe na nasilne obrasce ponašanja u okviru radnih odnosa, definirati faktore rizika koji otežavaju usklađivanje privatnog i poslovnog života i planiranje karijere. Provedeno je kvantitativno istraživanje na uzorku od 518 žena s iskustvom trudnoće u Bosni i Hercegovini te kvalitativno istraživanje na uzorku od 34 trudnoće. Istraživanjem je utvrđeno da je nasilne obrasce ponašanja u okviru radnih odnosa doživjelo 21,04% ispitanica. Zbog činjenice da mogu ostati u drugom stanju, žene su pod dodatnim strahom od ostanka bez posla, otežano im je napredovanje na poslu, pa često odgađaju planiranje trudnoće zbog nemogućnosti zaposlenja ili zbog straha od gubitka posla. Sam status trudnice i okolnosti koje prate trudnoću dodatno otežavaju ženama konkurentnost na tržištu rada. S tim u vezi, trudnoća predstavlja faktor rizika za razvoj karijere i gubitka radnog mjesta odnosno nemogućnosti zasnivanja radnog odnosa.
Užasi studiranja: akademske zajednice u službi mizoginije
Užasi studiranja: akademske zajednice u službi mizoginije
(The Horrors of Studying: Academia in the Service of Misogyny)
- Author(s):Edisa Gazetić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Studies in violence and power
- Page Range:191-199
- No. of Pages:9
- Keywords:sexual harassment; sexual abuse; rape; silence; emapthy;
- Summary/Abstract:Iako su se žene izborile za jednak pristup obrazovanju i za akademske karijere, one i danas širom svijeta vode bitke protiv seksualnih predatora koji imaju moć i najčešće je koriste da zadovolje svoje potrebe preko ženskih tijela. U radu se prikazuje seksualno uznemiravanje i zlostavljanje razotkriveno na platformi Nisam tražila, ali i slični slučajevi koji su potresali bosanskohercegovačku javnost prije pokretanja ispovijesti žrtava/studentica na društvenim mrežama. Ovaj problem tematizira i rumunski film Mo (2019) Radu Dragomira koji naglašava još jedan važan aspekt globalne borbe protiv nasilja sadržan u kampanji Ne znači ne. Da je cjelokupni sistem prožet seksualnim zlostavljanjem, pokazuje i roman Sonata (2019) hrvatske spisateljice Đurđice Stuhlreiter. U radu se koriste feministička istraživanja koja su primijenjena na slučajeve seksualnog uznemiravanja i zlostavljanja na bosanskohercegovačkim univerzitetima, uglavnom komparativnom metodom. Rezultati pojedinih istraživanja pokazuju i porazan stupanj svijesti o seksualnom uznemiravanju te strahu studentica od viktimiziranja u javnom prostoru.
Zaštita studentkinja i studenata od seksualnog uznemiravanja na fakultetima u Srbiji – izazovi u uspostavljanju regulative i poverenja
Zaštita studentkinja i studenata od seksualnog uznemiravanja na fakultetima u Srbiji – izazovi u uspostavljanju regulative i poverenja
(Protection of Male and Female Students From Sexual Harassment at Faculties in Serbia - Challenges in Establishing Regulations and Trust)
- Author(s):Dijana Malbaša, Tanja Ignjatović, Mirjana Mitić
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Education, Criminal Law, Human Rights and Humanitarian Law, Higher Education , State/Government and Education, Studies in violence and power
- Page Range:200-208
- No. of Pages:9
- Keywords:sexual harassment; faculties; regulations; prevention and protection mechanisms;
- Summary/Abstract:Poslednjih godina nekoliko visokoobrazovnih ustanova u Republici Srbiji izradilo je i usvojilo pravilnike za zaštitu od seksualnog uznemiravanja i ucenjivanja. Svrha ovog rada je da ukaže na sporna rešenja i predstavi ona koja bi mogla doprineti efikasnijoj zaštiti od ove vrste nasilja. U radu je dat kratak prikaz zakonske i interne regulative i izvršena je uporedna analiza nekih od ključnih odredbi pravilnika sa fakulteta Univerziteta u Beogradu i Univerziteta umetnosti u Beogradu, te analiza tercijernih podataka o njihovoj primeni i efektima. Rezultati ukazuju na izazove poput obaveznog sprovođenja posredovanja, neodgovarajućih rokova za prijavu dela, uslove za izbor lica koja učestvuju u postupcima zaštite, rešavanje pitanja poverljivosti i zaštite ličnih podataka, definicije “lažnog prijavljivanja” te skromnih rešenja za preventivne, informativne i edukativne aktivnosti, što sve potencijalno odvraća od prijavljivanja dela. To je uslovilo rad na revizijama dokumenata i prilagođavanja praktičnim potrebama i okolnostima u kojima deluju fakulteti. Unapređenje mehanizma za prevenciju i zaštitu od seksualnog uznemiravanja na fakultetima podrazumevalo bi jačanje znanja i kapaciteta zaposlenih i studenata/studentkinja za prepoznavanje pojave, jasnije obaveze fakulteta u vezi s edukacijom i prevencijom, veću dostupnost informacija o procedurama konsultativnog i postupka po prijavi dela te bolje garancije za zaštitu privatnosti i ličnih podataka.
Zlostavljanje kao endemska pojava u akademskim krugovima: o uzrocima problema
Zlostavljanje kao endemska pojava u akademskim krugovima: o uzrocima problema
(Bullying as an Endemic Phenomenon in Academia Circles: About the Causes of the Problem)
- Author(s):Karolina Lendák-Kabók, Marija Živković, Vladimir Todorović, Johanna Tóth
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Higher Education , Studies in violence and power
- Page Range:209-216
- No. of Pages:18
- Keywords:abuse at work; gender-based violence; academic sphere; institutional mechanisms;
- Summary/Abstract:Zlostavljanje je široko rasprostranjeno u akademskim krugovima, okruženju prožetom hijerarhijama i konkurencijom, sa dodatnim pritiskom ugovora na određeno vreme i željom za napredovanje do najvišeg zvanja (redovnog/ne profesora/ke). Zlostavljanje na radu u akademskoj sferi može imati i rodnu dimenziju, a može poprimiti i obeležja rodno zasnovanog nasilja. Istraživanje putem upitnika sprovedeno je na Univerzitetu u Novom Sadu radi izrade Plana Univerziteta u Novom Sadu za postizanje rodne ravnopravnosti 2022–2024. U popunjavanju upitnika učestvovalo je 706 osoba (oko 13,3% procenata zaposlenih na Univerzitetu) (63,3% žena), a upitnik je popunilo većinom nastavno osoblje (odnosno nastavnici i saradnici uključeni u nastavu) (77,9%). Rezultati analize upitnika, kada je reč o zlostavljanju na radu u akademskoj sferi, pokazuju da je veliki procenat ispitanika/ca doživeo neku vrstu neprijatnosti tokom radnog odnosa na Univerzitetu (27,9%). Žene su češće pogođene (31,8%) u odnosu na muškarce (21,2%). Kada je reč o radnim ulogama, zlostavljanje na radu prisutnije je kod nenastavnog osoblja (42,9%), dok je, opet, izraženije kod žena. Rezultati ukazuju na potrebu da se na zlostavljanje na radu i na rodno zasnovano nasilje mora obratiti više pažnje unutar institucija, te da su osim zakonskih rešenja potrebni i dodatni institucionalni mehanizmi radi sprečavanja i rešavanja problema zlostavljanja na radu te rodno zasnovanog nasilja.
Seksualno uznemiravanje – terminološke dileme i problemi u vezi s definiranjem kroz prizmu normativne regulacije u Bosni i Hercegovini
Seksualno uznemiravanje – terminološke dileme i problemi u vezi s definiranjem kroz prizmu normativne regulacije u Bosni i Hercegovini
(Sexual Harassment - Terminological Dilemmas and Problems Related to Definition Through the Prism of Normative Regulation in Bosnia and Herzegovina)
- Author(s):Jasmina Bešlagić, Amela Čolić, Albin Muslić, Nikola Findrik
- Language:Bosnian
- Subject(s):Gender Studies, Criminal Law, Human Rights and Humanitarian Law, Lexis, Studies in violence and power
- Page Range:221-230
- No. of Pages:10
- Keywords:sexual harassment; discrimination; terminology; definition; legislation of Bosnia and Herzegovina;
- Summary/Abstract:Seksualno uznemiravanje je negativna društvena pojava koja predstavlja jedan od oblika ugrožavanja dostojanstva ličnosti, nasilje na osnovu spola, uznemiravanja, mobinga, segregacije i drugih sličnih ponašanja i postupanja. Seksualno uznemiravanje je relativno česta pojava u društvu, a zabranjeno je po brojnim dokumentima međunarodnog i domaćeg zakonodavstva. Uz izvjesne probleme u vezi s definiranjem seksualnog uznemiravanja, postoje i određene terminološke nejasnoće koje se vežu za sam izraz “seksualno uznemiravanje”, pa neki teoretičari i pojedina nacionalna zakonodavstva upotrebljavaju izraz “seksualno”, a drugi “spolno” uznemiravanje za označavanje iste pojave, što nije sasvim opravdano. U uskoj vezi sa spomenutom terminološkom dilemom je i pitanje definiranja pojma “seksualno uznemiravanje” koje bi trebalo postaviti znatno šire nego što je to slučaj s većim brojem definicija koje susrećemo u naučnoj i stručnoj literaturi i zakonodavstvima.
Zastupljenost žena u istraživanjima vještačke inteligencije
Zastupljenost žena u istraživanjima vještačke inteligencije
(Representation of Women in Artificial Intelligence Research)
- Author(s):Irina Stamatović
- Language:Montenegrine
- Subject(s):Gender Studies, ICT Information and Communications Technologies
- Page Range:231-237
- No. of Pages:7
- Keywords:artificial intelligence; gender equality; feminism; research; "pipeline leak";
- Summary/Abstract:Svijet u kojem živimo sve više se oslanja na naučno-tehnološki napredak u svakom pogledu, a vještačka inteligencija je vodeća oblast. Istraživanja vještačke inteligencije temelj su sadašnjice koji oblikuje budućnost, a ova oblast nauke zahtijevaće, ako već to ne čini, doprinos svih. U ovom radu istražuje se kako je jedna relativno mlada naučna oblast, nastala decenijama nakon Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima, godinama nakon feminističkih revolucija, istraživana mahom od muškog roda. Rad je podijeljen u tri dijela. U prvom se prikazuju statistički podaci o zastupljenosti žena u istraživanjima vještačke inteligencije na globalnom nivou. Drugi dio posvećen je “curenju cjevovoda” i kritici sistema koji je podešen tako da su žene nezastupljena ili slabo zastupljena manjina u određenim naučnim oblastima. Treći dio ovog rada čini studija slučaja o zastupljenosti žena na rukovodećim pozicijama na Univerzitetu Crne Gore, odnosno na Elektrotehničkom i Mašinskom fakultetu, jer se upravo na ovim fakultetima istražuje i predaje o vještačkoj inteligenciji, te je rodna ravnopravnost conditio sine qua non. Uloga obrazovnog sistema nadasve je u kreiranju znanja koja će biti zasnovana na etičkim normama, promišljanju i stvaranju kako bismo živjeli slobodno i pravično u svijetu u kojem je termin “nasilje” arhaizam.
Paradigme vodstva u visokom obrazovanju
Paradigme vodstva u visokom obrazovanju
(Paradigms of Leadership in Higher Education)
- Author(s):Davorka Topić Stipić, Ivana Primorac Bilaver
- Language:Bosnian
- Subject(s):Education, Higher Education , Management and complex organizations
- Page Range:238-245
- No. of Pages:8
- Keywords:Higher Education; science; leadership; glass ceiling; sticky floor; labyrinth;
- Summary/Abstract:Svaka aktivnost na uključivanju načela ravnopravnosti u zakonski okvir, politike i reforme, uz praktičnu provedbu, postaje preduvjet razvoja zajednice. Gotovo sva istraživanja potvrđuju da što se u akademskoj i znanstvenoj hijerarhiji penje više, to postotak žena postaje manji. Cilj rada je pokazati kako različiti autori analiziraju trendove te da se u literaturi mogu naći metafore kojima se opisuju fenomeni kakvi su stakleni strop, ljepljivi pod, staklena litica, matica i sl. Analizom dosadašnjih istraživanja, u radu je građena percepcija ovih trendova i ključnih fenomena. Stakleni strop opisuje nevidljivu prepreku napredovanju u profesiji iznad određene razine u hijerarhiji, posebno utječući na žene. U novije vrijeme koristi se i izraz ljepljivi pod, koji opisuje položaj žena na početku karijere i mogućnosti razvoja, odnosno postizanja istih rezultata kao i muškarci. Staklena litica i matica su relativno nove konstrukcije o kojima će se također govoriti, te propuštajuća cijev i labirint. Iako je ženama otvoren put u visoko obrazovanje i iako čine većinu, rezultati pokazuju da je vodstvo i dalje rezervirano za muškarce te da znanstvenici objavljuju više od znanstvenica, što je pandemija virusa COVID-19 dodatno naglasila.
Rodni balans u akademskoj zajednici
Rodni balans u akademskoj zajednici
(Gender Balance in the Academic Community)
- Author(s):Jovana Grahovac, Ivana Pajčin, Mila Grahovac, Mila Grahovac, Mila Grahovac, Jovana J. Milutinović, Jovana J. Milutinović, Jovana J. Milutinović, Nataša Tančić, Nataša Tančić, Nataša Tančić, Lidija Jevrić, Lidija Jevrić, Lidija Jevrić, Sanja Podunavac-Kuzmanović, Sanja Podunavac-Kuzmanović, Sanja Podunavac-Kuzmanović
- Language:Serbian
- Subject(s):Gender Studies, Education, Higher Education , Sociology of Education
- Page Range:246-253
- No. of Pages:8
- Keywords:female scientists; entrepreneurship; gender equality; university;
- Summary/Abstract:Cilj ovog rada je analizirati rodnu strukturu zaposlenih na Univerzitetu u Novom Sadu (UNS) te sagledati značaj udruživanja žena u akademskoj zajednici. Utvrđeno je da je uprkos činjenici da 53,9% zaposlenih čine žene, prisutan značajan disbalans u strukturama menadžmenta, što je naročito izraženo na pozicijama koje podrazumevaju upravljanje finansijama, gde su u veoma visokom procentu zastupljeni muškarci. U pravcu unаprеđеnja pоlоžаја žеnа u nаuci i obrazovanju te povećanja njihove vidljivosti u široj društvenoj zajednici, krajem 2021. godine osnovano je Udruženje naučnica Srbije “SRNA”, čije su aktivnosti usmerene ka formiranju mreže uspešnih žena u akademskoj zajednici, spremnih da svoja znanja i iskustva usmere ka jačanju kapaciteta mlađih koleginica za bаvlјеnjе uprаvlјаčkim i lidеrskim funkciјаmа.