SAVJETOVANJE - STANJE I PERSPEKTIVE RAZVOJA NAUČNOISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKORAZVOJNE DJELATNOSTI U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
CONSULTING - STATE AND PERSPECTIVES OF THE DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC RESEARCH AND RESEARCH AND DEVELOPMENT ACTIVITIES IN THE FEDERATION OF BOSNIA AND HERZEGOVINA
Contributor(s): Zijo Pašić (Editor)
Subject(s): Politics, National Economy, Supranational / Global Economy, Economic policy, International relations/trade, Higher Education , Methodology and research technology, Social development, Policy, planning, forecast and speculation, Economic development, EU-Accession / EU-DEvelopment, Public Finances
Published by: Akademija Nauka i Umjetnosti Bosne i Hercegovine
Keywords: BiH; FBiH; research and development; scientific potential; policy; EU; international cooperation; Slovenia;
Summary/Abstract: 1. U 2009. godini EU je u oblast nauke i tehnološkog razvoja uložila cca 2% svoga GDP. U 2009. godini Bosna i Hercegovina je u oblasti nauke i tehnološkog razvoja uložila ukupno (država, entiteti, kantoni) 0,08 % GDP. Akademska zajednica to ocjenjuje neprihvatljivim zanemarivanjem nauke i tehnološkog razvoja na nivou države, entiteta i kantona.
2. Akademska zajednica zahtijeva od svih državnih organa da preuzmu svoju odgovornost u finansiranju nauke i tehnološkog razvoja u skla– du sa normama EU i u roku sljedeće 4 godine dostignu (u zbiru) 2% GDP u toj djelatnosti.*
3. U tome smislu potrebno je donijeti: - statusne zakone o naučno-istraživačkoj i istraživačko-razvojnoj djelatnosti na nivou države, entiteta i kantona; - zakone o formiranju fondova** (kao pravnih lica) za naučno-istraživačke i istraživačko-razvojne djelatnosti na nivou države, entiteta i kantona, usaglašene sa praksom EU.
4. U cilju mjerenja i praćenja efekata ulaganja, agencije za statistiku*** trebaju pratiti naučno-istraživačku i istraživačko-razvojnu djelatnost u skladu sa standardima EUSTAT-a i OECD-a.
5. Znanstvene i tehnološke rezultate u privredi, agencije trebaju pratiti na osnovu broja patenata, komercijalizacije izvozno sposobnih proizvoda, usluga i tehnologija, nastalih na vlastitom know how, te na osnovu broja prodatih licenci.
6. Potrebno je osnovati Centar za scienciometriju BiH (npr. u okviru Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine), koji će pratiti znanstvene i tehnološke rezultate na univerzitetima.
7. Potrebno je izvršiti klasifikaciju naučnih i istraživačkih institucija u skladu sa pozitivnom praksom EU, te uvesti kategoriju „izvrsnosti“; ove institucije trebaju imati povoljnije uslove finansiranja.
8. Neophodno je zakonski regulirati i obezbijediti sistemsko dugoročno obrazovanje naučnog podmlatka i investicije u institucije kako bi se osposobile za istraživačke projekte.
9. Poželjna je izmjena Zakona o Vladi FBiH i formiranje Ministarstva za visoko obrazovanje, nauku i tehnologiju.
Series: Posebna izdanja ANUBiH
- E-ISBN-13: 978-9958-501-49-4
- Print-ISBN-13: 978-9958-501-49-4
- Page Count: 157
- Publication Year: 2010
- Language: Bosnian, Croatian
KA DEFINIRANJU STRATEGIJE RAZVOJA U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
KA DEFINIRANJU STRATEGIJE RAZVOJA U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
(TOWARDS DEFINING A DEVELOPMENT STRATEGY IN THE FEDERATION OF BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Zijo Pašić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, National Economy, Economic policy, Economic development
- Page Range:1-2
- No. of Pages:2
- Keywords:economic development; BiH; development strategy;
- Summary/Abstract:Razvoj novih proizvoda i konsekventno povećanje društvenog proizvoda (GDP) zahtijeva neprekidno ulaganje u naučno-istraživačke i istraživačkorazvojne aktivnosti.
PROCJENA NAUČNIH POTENCIJALA U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
PROCJENA NAUČNIH POTENCIJALA U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
(ASSESSMENT OF SCIENTIFIC POTENTIAL IN THE FEDERATION OF BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Darko Petković
- Language:Bosnian
- Subject(s):National Economy, Higher Education , Methodology and research technology, Economic development
- Page Range:3-42
- No. of Pages:40
- Keywords:science; research; state; development; assessments; Federation of Bosnia and Herzegovina (FBiH);
- Summary/Abstract:Posljedice raspada SFRJ, ratna zbivanja krajem devedesetih godina prošlog vijeka, promjena društveno-političkog sistema, tranzicija privrede i, prije svega, nepostojanje društvene svijesti o važnosti nauke, istraživanja, tehnologije i inovativnosti doveli su do katastrofalnog stanja u nauci i ekonomiji FBiH. Nauka je osnov obrazovnog sistema, s kojim je u stalnoj interakciji, i kao takve predstavljaju nerazdvojiv tandem u uspješnom razvoju društva. Naučno-istraživačke insitucije kao ključni proizvođači znanja i visokoobrazovne institucije kao ključni distributeri znanja u FBiH trebaju postati ključni faktori razvoja FBiH i kao takve povesti ostale institucije u društvo znanja, kakvo EU društvo želi postati. Pored kritičke analize najvažnijih odrednica stanja nauke i tehnologije u FBiH, date su odrednice globalnog stanja nauke i istraživanja u EU i svijetu. U nastavku a kroz šire provedeno anketiranje data je SWOT analiza. Na kraju, dati su zaključci o stanju naučno-istraživačkog i istraživačko-razvojnog rada u FBiH, te preporuke za razvoj nacionalnog inovacijskog sistema (NIS).
ASPEKTI NAUČNO-ISTRAŽIVAČKE DJELATNOSTI
ASPEKTI NAUČNO-ISTRAŽIVAČKE DJELATNOSTI
(ASPECTS OF SCIENTIFIC RESEARCH ACTIVITY)
- Author(s):Kemal Hanjalić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Methodology and research technology, Social development, Economic development
- Page Range:43-63
- No. of Pages:21
- Keywords:scientific research activity; criteria and standards; evaluation of science; science metrics; bibliometrics;
- Summary/Abstract:Polazim od premise da Bosna i Hercegovina nema drugog izbora nego da pristupi sistematskoj obnovi i ubrzanom razvoju naučno-istraživačko-razvojnih djelatnosti (NID, IRD) kao bitnom preduslovu uspješnog društveno-ekonomskog razvoja i integrisanja u Evropu, te da u ovom postoji politička volja i koncesus nadležnih organa i subjekata. Nedavno uradjena Strategija naučno-technološkog razvoja Bosne i Hercegovine definiše okvir i mjere za realizaciju ovog cilja. Ovaj prilog je zato fokusiran na nekoliko dodatnih aspekata NID. Prvo, uvažavajući realitet bujanja visokoškolske mreže∗ , bitno se podsjetiti koja je primarna misija i funckija univerziteta, sa posebnim osvrtom na NID. Razmatraju se mogućnosti podsticanja NID-a priznanjem povlaštenog “istraživačkog” statusa pojedinim segmentima univerziteta. Drugi fokus je na vrednovanju i rangiranju institucija i pojedinaca prema nekim od opšteprihvaćenih medjunarodnih protokola. Globalizacija i sve oštrija tržišna konkurencija, te transparentnost koju omogućavaju elektronski mediji, neumitno se odražava i na NID u kojima se sve veći značaj pridaje naukometrijskim i bibliometrijskim indikatorima. Slogan “Publish or perish” (publikuj ili nestani) poprima globalne razmjere, ali u rafiniranijoj formi: samo u posljednjih 5 godina pojavilo se u literaturi desetak “naučno-zasnovanih” indikatora za mjerenje naučnog opusa istraživača. Očekujući da ovaj trend neće mimioći ni BiH, daje se prikaz kriterija i standarda, sa primjerima iz nekih zemalja. Pomenuti su noviji trendovi nacionalnog i internacionalnog udruživanja institucija u trci ka dostizanju vrhunskih liga. Na kraju se daje nekoliko preporuka za inovaciju NID-a koje bi mogle pomoci i ubrzati realizaciju ciljeva razvoja NID-a u BiH.
ASPEKTI RAZVOJA ISTRAŽIVAČKO RAZVOJNE DJELATNOSTI U FEDERACIJI I BOSNI I HERCEGOVINI
ASPEKTI RAZVOJA ISTRAŽIVAČKO RAZVOJNE DJELATNOSTI U FEDERACIJI I BOSNI I HERCEGOVINI
(ASPECTS OF THE DEVELOPMENT OF RESEARCH AND DEVELOPMENT ACTIVITIES IN THE FEDERATION AND BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Adnan Salihbegović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Methodology and research technology, Economic development
- Page Range:65-94
- No. of Pages:30
- Keywords:BiH; FBiH; research and development; development aspects;
- Summary/Abstract:Važnost primijenjenih istraživanja i razvoja odnosno inovacija je takva da apsolutno odredjuje uspjeh svake zemlje i društvene zajednice i njeno mjesto i ulogu u savremenom svijetu. Bez obzira na semantičke nejasnoće i nesaglasnosti oko tačnog značenja termina ''primijenjena nauka'' odnosno ''primjenjeno istraživanje i razvoj'', nepostojanje ovih aktivnosti determinira svako društvenu zajednicu kao zaostalu i nerazvijenu.
MODEL ODRŽIVOG FINANCIRANJA NAUČNOISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKORAZVOJNE DJELATNOSTI U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
MODEL ODRŽIVOG FINANCIRANJA NAUČNOISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKORAZVOJNE DJELATNOSTI U FEDERACIJI BOSNE I HERCEGOVINE
(MODEL OF SUSTAINABLE FINANCING OF SCIENTIFIC RESEARCH AND RESEARCH AND DEVELOPMENT ACTIVITIES IN THE FEDERATION OF BOSNIA AND HERZEGOVINA)
- Author(s):Božidar Matić
- Language:Croatian
- Subject(s):Politics, Methodology and research technology, Social development, Economic development, Public Finances
- Page Range:95-113
- No. of Pages:19
- Keywords:BiH; FBiH; research and development; finances; sustainability;
- Summary/Abstract:Uloga države u ulaganju u istraživačke djelatnosti, naučne na univezitetima i razvojne u poduzećima poslije 1995. god. nikada nije razmatrana ni na jednom visokom organu države, entiteta i kantona (osim Kantona Sarajevo koji je 2005. god. na Skupštini usvojio Plan naučnoistraživačke djelatnost - PNID - sa skromnim početnim financiranjem od 15% predratne norme u odnosu na svoj BDP, sa planom dostizanja norme u 2009. god., što je napušteno kao cilj već u 2006. god,). Državna Strategija iz 2010. god. nema plan ulaganja, te se ne može smatrati validnim dokumentom kada je financiranje u pitanju.
MEĐUNARODNA SURADNJA - CILJEVI EUROPSKE UNIJE U OBLASTI ZNANSTVENO-ISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKO-RAZVOJNE DJELATNOSTI
MEĐUNARODNA SURADNJA - CILJEVI EUROPSKE UNIJE U OBLASTI ZNANSTVENO-ISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKO-RAZVOJNE DJELATNOSTI
(INTERNATIONAL COOPERATION - OBJECTIVES OF THE EUROPEAN UNION IN THE FIELD OF SCIENTIFIC RESEARCH AND RESEARCH AND DEVELOPMENT ACTIVITY)
- Author(s):Vlatko Doleček
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, International relations/trade, Methodology and research technology, Social development, Economic development, EU-Accession / EU-DEvelopment
- Page Range:115-136
- No. of Pages:22
- Keywords:EU; BiH; research and development; EU objectives; international cooperation;
- Summary/Abstract:Znanost, istraživanje i tehnološki razvoj su prioriteti politika i aktivnosti Europske unije (EU). Cilj je jačanje znanstvenih i tehnoloških osnova industrije EU kako bi postala konkurentnija u svjetskim razmjerima. U tom smislu EU podstiče univerzitete, znanstveno-istraživačke institute i preduzeća u njihovim visokokvalitetnim istraživačkim i tehnološko-razvojnim djelatnostima, te podupire napore koje ulažu u međusobnu suradnju.
AKTIVNOSTI U REPUBLICI SLOVENIJI NA RAZVOJU NAUČNOISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKORAZVOJNE DJELATNOSTI
AKTIVNOSTI U REPUBLICI SLOVENIJI NA RAZVOJU NAUČNOISTRAŽIVAČKE I ISTRAŽIVAČKORAZVOJNE DJELATNOSTI
(ACTIVITIES IN THE REPUBLIC OF SLOVENIA ON THE DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC RESEARCH AND RESEARCH AND DEVELOPMENT ACTIVITIES)
- Author(s):Tomaž Boh
- Language:Croatian
- Subject(s):Politics, National Economy, Methodology and research technology, Social development, Economic development, EU-Accession / EU-DEvelopment
- Page Range:137-153
- No. of Pages:17
- Keywords:scientific research and research and development policy; science financing system; development strategy;
- Summary/Abstract:U referatu je predstavljen sistem naučnoistraživačke i istraživačkorazvojne djelatnosti u Republici Sloveniji. Uslovi punopravnog članstva u EU donijeli su nove sistemske i suštinske izazove. U referatu su predstavljene glavne crte strateških dokumenata i smjer razvoja naučnoistraživačke i istraživačkorazvojne djelatnosti u Sloveniji. Predstavljen je i sistem formiranja i implementacije naučne i istraživačke politike i glavni instrumenti financiranja djelatnosti.
ZAKLJUČCI
ZAKLJUČCI
(CONCLUSIONS)
- Author(s):Not Specified Author
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics, National Economy, Supranational / Global Economy, Economic policy, International relations/trade, Methodology and research technology, Social development, Economic development, EU-Accession / EU-DEvelopment
- Page Range:156-157
- No. of Pages:2
- Keywords:research and development; BiH; FBiH; conclusions;