Presude evropskog suda za ljudska prava koje se odnose na Crnu Goru
Judgements of the European Court for Human Rights related to Montenegro

Contributor(s): Petar Đukanović (Editor)
Subject(s): Criminal Law, Human Rights and Humanitarian Law, EU-Legislation, Court case
Published by: Centar za građansko obrazovanje (CGO)
Keywords: Montenegro; court verdicts; ECHR; human rights;
Summary/Abstract: U svijetlu činjenice da se Crna Gora nalazi u procesu pregovora sa Evropskom unijom, da su reforme društva neophodne za ispunjavanje kriterijuma i dolaženje do statusa punopravnog člana, a da reforme ne idu ni lako ni brzo, došli smo na ideju da objedinjavanjem do sada donijetih presuda Evropskog suda za ljudska prava (ESLJP) u odnosu na državu Crnu Goru damo određeni doprinos uspostavljanju vladavine prava. Pregovori u Poglavlju 23 (Pravosuđe i temeljna prava) predstavljaju kičmu suštinskog napredovanja Crne Gore u ispunjavanju brojnih standarda vezanih za depolitizaciju i profesionalizaciju državnih institucija, kao i striktnu primjenu zakona usklađenih sa pravom EU, što u konačnom mora dati pravnu sigurnost i izvjesnost tj. vladavinu prava. Puna primjena zakona u bitnom zavisi od karaktera i dometa reforme pravosudnog sistema Crne Gore, te presude ESLJP-a predstavljaju izvor prava i jasne putokaze za crnogorski pravosudni sistem, što prepoznaju i ustavna riješenja. Pravo na individualnu predstavku ESLJP-u, a u skladu sa članom 34 Evropske konvencije o ljudskim pravima i slobodama (EKLJP) u slučaju povrede prava propisanih Konvencijom, pripada državljaninu Crne Gore, strancu, apatridu, privrednom društvu i nevladinoj organizaciji, kao i svakom drugom pravnom subjektu tretiranom od strane organa javne vlasti. Mehanizam zaštite konvencijskih prava kroz djelovanje ESLJP-a predstavlja direktnu afirmaciju građanskih principa, zaštitu građanina kao individue i njegovih temeljnih prava, a samim tim zaštitu javnog interesa i cjelokupnog društva. Od 2009, kada je ESLJP donio prvu presudu u odnosu na Crnu Goru, do kraja 2014. ovaj Sud donio je 18 presuda, od kojih je u 17 utvrdio povredu barem jednog od konvencijskih prava na koja su se odnosile te predstavke, a u jednom slučaju nije utvrdio povredu ni jednog od konvencijskih prava. Tim presudama je utvrđeno da je najviše kršeno pravo na pravično suđenje (11 slučajeva, čl. 6 EKLJP), zatim pravo na mirno uživanje imovine (dva slučaja, čl. 1 Protokola 1 uz EKLJP), pravo na slobodu izražavanja (dva slučaja, čl. 10 EKJP), pravo na porodični i privatni život (jedan slučaj, čl. 8 EKLJP) i zabrana mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (jedan slučaj, čl. 3 EKLJP). Generalno, podnosioci procesno prihvatljivih predstavki protiv Crne Gore su se najčešće pozivali na povredu čl. 6 (pravo na pravično suđenje), čl. 13 (pravo na djelotvorni pravni lijek), čl. 14 (zabrana diskriminacije), čl. 1 Protokola 1 (mirno uživanje imovine), čl. 3 (zabrana mučenja, nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja), čl. 5 (pravo na slobodu i sigurnost ličnosti), čl. 2 (pravo na život) i čl. 10 (sloboda izražavanja). Sve ovo je značajno za dalje uspostavljanje sudske prakse pred crnogorskim sudovima, koja mora biti u skladu sa presudama ESLJP-a. Crnogorske sudije se u svojim odlukama moraju istovjetno pozivati na na pozitivno pravne norme i praksu ELJSP-a. Ovako trasiran put direktno vodi ka uspostavljanju vladavine prava u Crnoj Gori, baš kao što izbjegavanje ovog puta proizvodi pravna lutanja, neizvedenosti, neprimjeren politički uticaj i nepotrebno prolongira suštinske reforme u crnogorskom društvu. Nadamo se da će ovaj zbornik presuda ESLJP-a1 dati podsticaj kako građanima da traže svoja prava i vjeruju da je pravda dostižna, tako i odgovornima u pravosudnom sistemu, sistemu javne vlasti, civilnom društvu da kroz bolje upoznavanje i praćenje prakse ESLJP-a unaprijede svoja znanja i vještine, a samim tim i mnogo efektivnije štite Konvencijska prava u praksi.

• Details
• Contents