Specyficzna rola Polski w niemieckiej ekspansji gospodarczej w okresie międzywojennym (1918–1939). Porównanie z czterema rolniczymi krajami Europy Południowo-Wschodniej: Bułgarią, Jugosławią, Rumunią i Węgrami
Poland’s Specific Role in Germany’s Interwar (1918–1939) Economic Expansion. Comparison with Four Agricultural Countries of Southeastern Europe: Bulgaria, Yugoslavia, Romania, and Hungary

Summary/Abstract: Polska jako dostawca surowców i jako rynek zbytu dla gotowych towarów znajdowała się w okresie międzywojennym w strefie zainteresowań handlowych Niemiec. Istniały przesłanki dla korzystnej wymiany handlowej z Polską. Rynek polski i rynek niemiecki były w większym stopniu rynkami kompensacyjnymi niż konkurencyjnymi. Niemcy miały dodatni bilans w handlu produktami gotowymi, ujemny we wszystkich innych grupach. Polska przeciwnie, miała ujemny bilans w handlu wyrobami gotowymi, dodatni w zakresie artykułów spożywczych, zwierząt żywych, surowców i półfabrykatów. Na przeszkodzie szerokiemu rozwojowi stosunków gospodarczych polsko-niemieckich stały dążenia obydwu państw do zmiany struktury gospodarczej. Zasadniczy kierunek polityki rolnej Niemiec był sprzeczny z dążeniem Polski do zwiększenia eksportu rolnego do Niemiec, natomiast Polska, rozwijając swój przemysł, chciała go ochronić przed niemiecką ekspansją przemysłową. Wzajemna konkurencja istniała w takich dziedzinach gospodarki jak produkcja węgla kamiennego, produkcja hutnicza i wyrobów przemysłu drzewnego. Pomimo tych sprzeczności obroty z Rzeszą były najpoważniejszą pozycją w handlu zagranicznym Polski. Polska była tylko jednym z krajów tzw. biednej Europy (i to bynajmniej nie typowym), na który skierowała się niemiecka ekspansja towarowa. Najważniejszym obszarem ekspansji były cztery rolnicze kraje Europy Południowo-Wschodniej: Bułgaria, Jugosławia, Rumunia i Węgry. Zostały one w najwyższym stopniu poddane wpływom Niemiec. Na skutek swojej mniejszej roli w produkcji zbóż i innych artykułów żywnościowych oraz surowców, jak również w rezultacie dużego spadku obrotów w czasie wojny celnej uzależnienie polskiego handlu zagranicznego od Niemiec (nawet po przyłączeniu Austrii) nie było tak duże jak w Bułgarii, Jugosławii czy na Węgrzech. Natomiast większą rolę odgrywała Polska jako kraj tranzytowy i „przedmurze kapitalizmu” na Wschodzie. Dlatego też zainteresowanie nią było z tego punktu widzenia bardzo duże, o czym może świadczyć fakt poważnych lokat kapitału niemieckiego.

• Details
• Contents