Uruchomiona Plastyka. Elementy Praktyki i Idei Bauhausu w Działalności i Twórczości Gdańskich Teatrów Niezależnych
Art in Movement. The Elements of the Practice and Ideas of Bauhaus in the Activities and Performances of Gdańsk Independent Theatres

Summary/Abstract: Artykuł jest próbą wskazania w działalności i spektaklach wybranych gdańskich teatrów niezależnych bezpośrednich inspiracji, ale i bardziej odległych analogii do spuścizny Bauhausu m.in. na poziomie organizacyjnym, artystycznym, a także jeśli chodzi o kontekst społeczno-polityczny. Autorka skupia się zarówno na praktyce, jak i ideach, które mogły być świadomie bądź nieświadomie podejmowane przez twórców pierwszych gdańskich teatrów studenckich z lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku i grup działających w kolejnych dekadach, aż po początek dwudziestego pierwszego wieku: Bim-Bomu, Cyrku Rodziny Afanasjeff, Co To, Galerii, Ą, Teatru Ekspresji, Teatru Snów i Teatru Dada von Bzdülöw. Wpływ poszukiwań Bauhausu objawił się najpełniej, przede wszystkim w fascynacji Jerzego Krechowicza, twórcy Teatru Galeria eksperymentami László Moholy-Nagy’a. Na poziomie widowisk, proponowanych przez przywołane tu gdańskie teatry niezależne, pobrzmiewające w nich mniej lub bardziej odległe analogie i nawiązania do poszukiwań scenicznych Bauhausu układają się w dwa przenikające się w realizacjach poszczególnych grup nurty, które autorka omawia – narracji plastycznej i tańca/ruchu. Zasadniczą kwestią wydaje się fakt, że teatr, zarówno w Bauhausie, jak i w pierwszych gdańskich grupach studenckich, był tworzony i zmieniany głównie przez artystów plastyków, a nie przez ludzi teatru. Dla gdańskich teatrów studenckich pierwszego okresu charakterystyczna była właśnie dominacja aspektu plastycznego, wręcz pewna malarskość, co miało się utrzymać później w znacznym stopniu jako pewien rys charakterystyczny gdańskich grup niezależnych. Autorka, przyjmując za Zbigniewem Taranienką, że teatr narracji plastycznej został w pełni stworzony w teorii i zrealizowany w praktyce przez twórców Bauhausu, głównie Oskara Schlemmera i Moholy-Nagy’a, umieszcza gdańskie teatry plastyków na tej linii tradycji poszukiwań scenicznych, w których, jak pisał badacz, „Uruchomiona plastyka pełni (…) nadrzędną funkcję konstrukcyjną i określa treści.” Celem niniejszego szkicu jest wskazanie, jak poszczególne elementy, zbliżone do tych z praktyki i koncepcji formacji stworzonej przez Gropiusa, są obecne w innych odsłonach, innym czasie i miejscu oraz w odmiennych, niesionych przez nie kontekstach, które tekst prezentuje w syntetycznym ujęciu.

• Details
• Contents