O (nie)trafności ogólnego czynnika osobowości (GFP)
On the (in)validity of the General Factor of Personality (GFP)

Summary/Abstract: W pracy podjęto problem trafności Ogólnego Czynnika Osobowości (General Factor of Personality, GFP). Analiza bazowała na danych zebranych ogółem w grupie 1906 osób (878 kobiet i 1028 mężczyzn w wieku 18-66 lat). GFP wyodrębniono na podstawie wyników badania kwestionariuszem NEO-FFI, zaś wyniki skal badających cechy Pięcioczynnikowego Modelu Osobowości (PMO) oraz czynnika GFP odniesiono do 15 wybranych zmiennych kryterialnych: nasilenia objawów PTSD, uogólnionego poczucia własnej skuteczności, objawów osobowości schizotypowej, stylów zachowania w konflikcie (konsens, unikanie, dominacja, uleganie i kompromis) oraz behawioralnych czynników ryzyka chorób somatycznych (choroby wieńcowej i nowotworowej): Typu A, Typu 1, Typu 2 i Typu 4 osobowości oraz depresyjności, uległości i wrogości. Uzyskane wyniki wskazały na słabość pomiaru GFP (niska rzetelność, nieadekwatne dopasowanie modelu jednoczynnikowego do struktury skal NEO-FFI) oraz dużą zmienność trafności GFP. Analiza porównawcza zmiennych kryterialnych, dla których zarówno GFP, jak i skale PMO charakteryzowała wysoka trafność z przypadkami zmiennych wykazujących niską trafność czynnika GFP przy wysokiej trafności skal źródłowych, pozwoliła na zidentyfikowanie przyczyn zróżnicowania trafności GFP. Wynika ona z niskiego skorelowania skal PMO, skutkującego odmiennością wzorca interkorelacji skal od wzorca ich skorelowania ze zmiennymi kryterialnymi. W dyskusji wskazano na ograniczony sens teoretyczny i empiryczny czynnika GFP, zasadniczo odmienny od stosowanego w badaniach nad inteligencją czynnika ogólnego g, generowanego z testów zdolności czy nawet skal osobowości, które są agregatami wysokoskorelowanych cech niższego rzędu.

• Details
• Contents