Kooperacja w ujęciu fenotypu rozszerzonego
Cooperation in Terms of the Extended Phenotype
Author(s): Wojciech MarkowskiSubject(s): Sociology
Published by: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Keywords: cooperation; selfish gene; endocrine system; emotions; hormones; oxytocin; vasopressin; testosterone; adrenaline; serotonin; dopamine; emotional brain;adaptation;
Summary/Abstract: W krótkim czasie człowiek dokonał spektakularnego opanowania całego globu, zmieniając przy tym wszystkie ekosystemy, do których dotarł. Musiał jednakże istnieć kompleks przystosowań i cech, które w sprzyjających warunkach środowiska doprowadziły do opuszczenia przez naszych przodków Afryki i pozwoliły im na dostosowanie się do najróżniejszych habitatów. Warunkowały to specyficzne więzi społeczne, których pochodną jest szeroko rozumiana współpraca międzyosobnicza - kooperacja, która objęła swym zasięgiem osobniki niespokrewnione. Mechanizmem wykorzystanym do tego celu stało się połączenie odpowiednich struktur układu hormonalnego z rozwijającym się mózgiem, tworząc umysł emocjonalny. Wpływa on na podejmowane przez nas wybory, weryfikowane przez dobór naturalny i utrwalone w naszych genotypach, przez co jesteśmy zaprogramowani do określonych form współpracy. Geny warunkujące kooperację odnosiły sukces i były reprezentowane liczniej w kolejnych pokoleniach. To ich samolubna chęć powielania prowadziła do nastrajania układów hormonalnych i warunkowanych przez nie emocji tak, by wpływając na układy emocjonalne innych ludzi, uzyskiwać korzyści dla siebie ze wspólnej skoordynowanej pracy. Emocje stały się wyrazicielami woli genów i ograniczają nasze spektrum wyborów. Kooperacja jest warunkowana głównie przez parę hormonów: oksytocynę i wazopresynę, powiązane z dopaminowym ośrodkiem nagrody, a ich wydzielanie jest hamowane przez hormony stresu. Tak więc poznanie działania tego układu przybliży nas do zrozumienia zagadnienia współpracy.
Journal: Humanistyka i Przyrodoznawstwo
- Issue Year: 2016
- Issue No: 22
- Page Range: 131-148
- Page Count: 18
- Language: Polish