Totalność i dekonstrukcja. Kilka uwag o symbolu i alegorii
Totality and Deconstruction. Some Remarks on Symbol and Allegory

Summary/Abstract: Celem artykułu jest pokazanie kilku historycznych odsłon „sporu”między symbolem a alegorią, który po raz pierwszy pojawia się w okresieoświecenia. Wychodząc od krytyki oświeceniowego i romantycznegopojęcia symbolu dokonanej przez Waltera Benjamina w jego książce o barokowymdramacie żałobnym, pokazuję następnie, w jaki sposób zrehabilitowanaprzez niego przy tej okazji alegoria zaczyna odgrywać kluczowąrolę w dekonstrukcji Paula de Mana. Dla tego ostatniego staje się ona interpretacyjnymnarzędziem, które podważa uświęconą przez romantykówtotalność znaczenia i odsłania przewrotne gry języka z samym sobą. Innyepizod tego sporu rozgrywa się w psychoanalizie Freuda, gdzie idiosynkratyczność„alegorycznego” sensu generowanego przez aparat psychicznyw formie marzeń sennych czy scenariuszy pragnienia wchodzi w konfliktz uniwersalnym sensem kulturowych symboli, przenikających do psychicznychwytworów. The purpose of the paper is to examine some episodes from the historical„controversy” between symbol and allegory triggered in the periodof Enlightenment. My starting point being Walter Benjamin’s critique ofthe Enlightenment and Romantic conception of symbol in his book onGerman Trauerspiel I attempt to show how the notion of allegory put intonew use by Benjamin becomes the key concept of Paul de Man’s deconstruction.De Man makes it into an interpretative tool which underminesthe totality of meaning while uncovering the subtle and games languageplays with itself. The other episode of that controversy is Freud’s psychoanalysisfeaturing the opposition between „allegorical”, idiomatic meaningof dreams or other phantasmatic scenarios and the universal meaning ofcultural symbols that find their place in psychic artefacts.

• Details
• Contents