Rosja w łagrze. Kolonia dziecięca
Russia in the lager. Children’s colony

Summary/Abstract: Iwan Sołoniewicz urodził się 14 listopada 1891 w okolicach Grodna. Jego ojciec był białoruskim chłopem, który został wiejskim nauczycielem, a potem prowincjonalnym dziennikarzem. Iwan ukończył (już po rewolucji październikowej) Wydział Prawa Uniwersytetu Petersburskiego, jednak mówił o sobie: „Z zawodu jestem reporterem”. Był także członkiem organizacji pod nazwą Związek Wyzwolenia Rosji i już na początku lat 20. stworzył i propagował ideologię monarchii ludowej (bezstanowej). W 1922 roku został aresztowany i skazany na 2 lata więzienia za „bandytyzm i organizowanie powstania na Donie”. Po odbyciu kary pracował w Odessie, gdzie mieszkał z żoną i synem Jurijem. Był sportowcem, pracował między innymi jako nauczyciel gimnastyki i instruktor sportowy w Komitecie Miejskim Związków Zawodowych. Jesienią 1926 Sołoniewicz z rodziną przeniósł się do Moskwy, gdzie pracował w Centralnym Komitecie Związku Zawodowego Pracowników Umysłowych, zajmując się kolejno sprawami sportu, szachów i bibliotek. Był także nauczycielem boksu i dżu-dżitsu, napisał nawet na ten temat podręcznik. Pisywał również w dziale sportowym gazety związków zawodowych „Trud”. Nie mogąc pogodzić się z sowiecką rzeczywistością, postanowił zbiec z ZSRR. W połowie 1933 roku podjął nieudaną próbę ucieczki wraz z bratem Borysem i synem Jurijem. Wszyscy trzej zostali złapani i osadzeni (Iwan z wyrokiem 8 lat) w obozie należącym do największego z ówczesnych systemów łagrowych w ZSRR — Kombinacie Białomorsko- -Bałtyckim. Spędzili tam osiem miesięcy i 28 lipca 1934 rozpoczęli brawurową i tym razem udaną ucieczkę przez granicę z Finlandią. Była ona możliwa dzięki pomysłowi Sołoniewiczów na organizację łagrowej spartakiady, co umożliwiło im swobodne poruszanie się między punktami łagrowymi. Już w Finlandii Sołoniewiczowie rozpoczęli działalność antysowiecką, występując publicznie z relacjami o sytuacji w ZSRR. Wtedy zaczęła też powstawać książka Iwana Sołoniewicza Rossija w koncłagierie (Rosja w obozie koncentracyjnym). Jest to niezwykłe studium rodzenia się nowego ustroju i działania struktur państwa totalitarnego. Autor szczegółowo opisuje system łagrowy, zasady obowiązujące w tym wyizolowanym świecie i sposoby radzenia sobie z rzeczywistością zarówno przez władze łagrowe, jak i przez więźniów. Przedstawiamy jeden rozdział z książki, która ukaże się nakładem KARTY w 2007 roku. Będzie to edycja poprawionego tłumaczenia polskiego z 1938 roku, uzupełniona o fotografie Autora i jego szczegółową biografię.

• Details
• Contents