Modernizm – modernizacja – komunizm
Modernism – Modernisation – Communism

Summary/Abstract: Rozróżnienie na modernizm i modernizację, poczynione przez Jerzego Jedlickiego („Świat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności”, 2000) w kontekście sporów o kulturę europejską około 1900 roku, sprawdza się także w odniesieniu do polskiej kultury drugiej połowy XX wieku. Pozwala uchwycić różnicę poglądów na problem awangardy artystycznej w obrębie formacji lewicowej czy socjalistycznej lepiej niż perspektywa dwubiegunowa, posługująca się takimi opozycjami jak wolność vs. stalinizm lub awangarda vs. socrealizm. Autorzy ostatnich publikacji poświęconych polskiej kulturze wizualnej w okresie socjalizmu, m.in. Piotr Juszkiewicz („Cień modernizmu”, 2013) czy Anna Markowska („Sztuka i rewolucja. Wieloperspektywiczne ujęcie sztuki polskiej zaraz po wojnie”, 2023), ukazują modernizm i modernizację w negatywnym świetle, wiążąc je z systemem władzy w PRL oraz z implikowaną przezeń hierarchią wartości. W artykule przedstawiona zostaje argumentacja na rzecz odłączenia tych kategorii od schematu określanego jako paradygmat antykomunistyczny i potraktowania ich jako dwóch splecionych ze sobą nurtów aporetycznej nowoczesności.

• Details
• Contents