4.50 €
We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.
The article examines three manuscripts from the library of Zograf monastery – № 317, № 381 and № 400. All three manuscripts contain The Akathist Hymn to the Theotokos. The main purpose of the article is to present a comparison of the three texts and to define their belonging to one of the recensions, described by M. Momina – recension 31, whose emergence and spreading refers to the time between the 17th and 19th centuries.
More...
The aim of this paper is to present the Bulgarian-Hungarian cultural relations throughout the centuries. To study the historical roots of the Bulgarian-Hungarian relations, we have to look to the distant past – to the ages before the foundation of the Bulgarian and Hungarian states when the two nations lived side by side and in good neighbourly relations for a very long time. This is reflected in the two nations’ legends and folk art, and also in certain linguistic facts. Important milestones in the history of the Bulgarian- Hungarian relations are John Hunyadi’s military campaigns and the Battle of Varna, the cultural activity of the Kossuth Emigration, as well as the migration of Bulgarian gardeners to Hungary.
More...
The largest minority in Bulgaria is formed by Turkish; After the Bulgarian, Turkish is the most spoken language in the country. For multiple languages are spoken in the country, language planning is one of the country's major open or hidden agendas. In different historical periods of Turkish in Bulgaria, instances by the different approaches are possible. However, when this approach comes a time in the country, it did not continue in the same way every time it has started. Because the Turkish approach to language planning a special exhibit about the Bulgarian state, the various struggles, transformations, after changes regarding language policy has had to develop new approaches. In this study for Turkish language in Bulgaria we would like to evaluate language policy.
More...
On the slightly risen and very easily defended northern edge of the hill on which present day city of Udbina is situated, there is the locality named Gradina (▲ 849). This locality is situated on the very top of the rocky uplift under which the Krbava field is divided in two parts. Eastern part leads to Visuć and Kozja Draga, while the second part leads to south towards Kurjak and Komić. Therefore, the Gradina is situated on the location of the excellent control of those parts of Krbava field. This location was inhabited from the prehistoric period, which was confirmed by the results of the archeological excavations on the northern part of the defense wall, and the excavated items are dated in the Iron Age, that is in the period between the 8th and the 5th century BC. This position was also used in the Roman period what can be confirmed by the founding of two cententionals from the 3rd century. The life on this position was continued in the middle of the 14th century, if not even in the end of the 13th century, what still has to be proven by the excavation of the so far intact layer of the first phases of the building of the stronghold of the counts Kurjakovići. The excavations conducted after 2008 were focused on the upper area of the hill (preliminary named “upper city”) with the circular tower of the diameter of 7m (external diameter of 11m). Bellow of this round tower on its western and northern external side the foundation of even older circular tower was found. This older tower was connected with the inner room with smooth daub flooring. The dimensions of the both towers are almost identical, although the older one is slightly smaller. On the northern part of the older tower the remains of the stairs which had lad to tower were found. Furthermore, several excavation probes were open on the northern slope just beside to the remains of the entrance of the outer wall. Near to the inner part of the wall the remains of the burned beams and huge iron axle pins were found. These founding indicate the possibility of the existence of the wooden console and/or the room for guards. Besides the western part of the entrance of the outer wall the carved remains of fi re place were found also. Furthermore, in order to alleviate the hill slope, the shallow staircase was made of compact boulder. The excavated moveable material is very various and it ranges from numerous construction tools as well as axle pins and staples, to the various weapons and military equipment (rifle barrels, lead bullets, stone cannon bullets, spurs…). Finally, the various ceramic, glass and bronze dishes were also founds, and these artefacts are evidence of the civil life in Udbina castle in the period between the 15th and the 17th century.
More...
Dünya’da Fransız İhtilali sonrasında görünür olan Milliyetçilik ideolojisi içerisinde çeşitli milletleri barındıran Osmanlı İmparatorluğu üzerinde yıkıcı etkilere sebep olmuş bu sebeple aydınlar ülkeyi korumak adına çeşitli fikir akımları geliştirmişlerdir (Zengin, 2019, 47-48). Toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığı korumak için ortaya çıkan Osmanlıcılık ve İslamcılık akımları yetersiz kalınca Türkiye’de çeşitli milliyetçilik akımları görünür olmaya başlamıştır (Kakışım, 2018, 221). Türkiye’de milliyetçilik ideolojisi, 20. yüzyılın başlarından itibaren çeşitli düşünce akımları ve siyasi gelişmeler çerçevesinde şekillenerek toplumun her katmanında etkisini göstermiştir. Anadolucu milliyetçilik anlayışının ilk ortaya çıkışına bakıldığı zaman Cumhuriyetin kuruluş yıllarında görünürlük kazandığı göze çarpmaktadır. 1921 yılında yayınlanan Dergâh Dergisi Anadolucu fikrin temellerini oluşturmuştur (Umur, 2016, 234). Ortaya çıktığı bu dönemde Anadoluculuk fikrinin savunucuları Hilmi Ziya Ülken gibi isimler olmuştur. 1925 sonrasında sessizliğe bürünen Anadoluculuk 1930 sonrasında yeniden görünürlük kazanmış bu sefer Remzi Oğuz Arık ve Nurettin Topçu Anadolucu fikrin iki öncüsü olmuştur (Ünüvar, 2018, 57). Türkiye’deki milliyetçilik algısında Ziya Gökalp dönemi sonrasında ortaya çıkan Arık, Gökalp’in fikirlerinde katıldığı ve katılmadığı noktalara değinerek kendi görüşlerini aktarmıştır (Ünüvar, 2018, 65). Anadolucular, Gökalp’in milliyetçiliğinin soyut temeller üzerinde olduğunu ancak kendilerinin Anadolu toprakları ile milliyetçiliklerini somut temeller üzerine inşa ettiğini söylemişlerdir (Bülbül, 2016, 76-77).
More...
Padom srednjovjekovne bosanske države Visoko gubi status političkog i kulturnog centra i ostvaruje se u okvirima orijentalno-islamske civilizacije, koja će u narednim stoljećima u velikoj mjeri odrediti privredni, društveni i kulturni razvoj, ali i običaje i tradiciju stanovnika ovog kraja. Rani primjeri prihvatanja islama ujedno svjedoče i o procesu prihvatanja drugog kulturnog svjetonazora, ali će i pripadnost drugim konfesionalnim grupacijama odigrati podjednako značajnu ulogu u očuvanju tradicije i običaja kroz osmansko razdoblje. Premda se proces izrastanja Visokog u naselje islamsko-orijentalnog tipa do početka XVII stoljeća intenzivno nastavlja, što će biti presudno za većinsku konfesionalnu grupaciju – muslimansku, tradicijske i običajne odlike pravoslavnog, katoličkog i jevrejskog stanovništva neće u znatnijoj mjeri biti izmijenjene u novim društvenim odnosima. Zapravo, vjerska komponenta ponajviše će biti čuvarom tradicionalnih modela ponašanja pa se, u skladu s tim, običaji, usmena tradicija, ali i svekolika kultura stanovnika ovog kraja, koja vuče korijene iz osmanskog perioda, najbolje ogleda u svjetlu konfesionalne pripadnosti.
More...
Dolaskom austrougarske okupacione vlasti 1878. na tlu Bosne i Hercegovine nastupa novi društveni i politički poredak, koji u okvirima monarhijskog sistema domaćem stanovništvu kreira i nameće novi kulturni geopolitički identitet. U cilju konačnog pripajanja Austro-Ugarskoj, ovo je razdoblje ubrzanih, složenih, proturječnih i uzburkanih društvenih procesa, kako u unutarnjem tako i na međunarodnom planu, u kojem je preobražaj društvene strukture Bosne i Hercegovine iz islamsko-orijentalnog u zapadno-evropski civilizacijski krug tekao sistemski, nekoherentno i, uz korištenje postojećih etno-konfesionalnih podjela, manipulativno. Značajnu ulogu u ovom procesu imala su nova kulturna društva i čitaonice, putem kojih bi se ispunila misija širenja novog društvenog poretka. Nakon izričite zabrane bilo kojeg oblika udruživanja bez odobrenja nove vlasti (1878), naročito nacionalnog, kulturna politika Zemaljske vlade u Bosni i Hercegovini do početka 20. stoljeća sugeriše na osnivanje udruženja koja imaju za cilj propagandu austrougarske kulture, pismenosti i moderne nacije, putem različitih tipova društava multikonfesionalnog karaktera, poput čitalačkih i gospodskih klubova, pjevačkih, sportsko-rekreativnih, humanih, ali i privrednih, zanatskih, strukovnih i drugih društava. Iako su mnoga od njih osnovana pod vjerskim prefiksom, potiskivanje nacionalnog udruživanja kod domaćeg stanovništva 1905. godine izazvalo je nacionalno stranačko političko organiziranje Bošnjaka, Srba i Hrvata, s ciljem njihove integracije u modernu naciju. Tek 1910. godine, donošenjem Zakona o društvima, otvorena su vrata osnivanju brojnih kulturno-prosvjetnih, strukovnih, privrednih i drugih društava nacionalno-konfesionalnog karaktera i djelovanja. Atentatom na prestolonasljednika Franju Ferdinanda 1914. godine u Sarajevu njihovo djelovanje će biti obustavljeno, srpskim sokolskim društvima i izričito zabranjeno zbog sumnje u umiješanost u atentat i veleizdaju, a zatim prekinuto Prvim svjetskim ratom.
More...
Aneksija Bosne i Hercegovine rezultirala je krupnim promjenama u svim segmentima bosanskohercegovačkog društva. Nakon početnog razdoblja stagnacije, koje je obilježeno snažnim otporom prema Austro-Ugarskoj Monarhiji, BiH se postepeno uključuje u zapadnoevropski civilizacijski krug. Kroz korjenite promjene u obrazovnom sistemu te formiranje brojnih kulturno-prosvjetnih društava, kao i čitaonica, počinje se odvijati intenzivan kulturni život. Međutim, društvene i kulturne promjene nastale nakon aneksije stvorile su svojevrstan procjep u kojem se našlo kompletno bosanskohercegovačko društvo. S jedne strane višesto ljetno naslijeđe iz prethodnog perioda, koje je u značajnoj mjeri oblikovalo sve sfere društveno-političkog i kulturnog života, dok su, s druge strane, u skladu s političkim ciljevima nove uprave, promovirane zapadnoevropske civilizacijske kulturne tekovine. Zalaganja austrougarske vlasti za model svjetovnog obrazovanja, kao i afirmiranje štamparske i izdavačke djelatnosti, postepeno će mijenjati i obrazovni i kulturni život bosanskohercegovačke sredine. Međutim, neophodno je istaći da uvedene promjene, koje su rezultat dobrog poznavanja složenog stanja bosanskohercegovačkog društva, nisu bile radikalne te je u prvim godinama uprave vladao relativno tolerantan odnos prema zatečenom, što se vidi i u odnosu prema pisanoj riječi u svim njenim pojavnostima. Naime, iako je ulagala značajan napor na uvođenju svjetovnog školstva u BiH, što je podrazumijevalo i afirmaciju latiničnog pisma u različitim sferama upotrebe, austrougarska vlast nije imala represivne mjere prema konfesionalnom obrazovanju i oblicima pisane riječi koji su ukorijenjeni u prethodnom periodu. To se posebno odnosi na muslimansko stanovništvo kod kojeg vlada otpor prema kulturi koju percipiraju kao neprijateljsku. Sličan odnos prema austrougarskoj upravi vlada i među pravoslavnim stanovništvom, naročito u vrijeme Benjamina Kállaya (1882–1903), koji pokušava neutralizirati utjecaje koji su dolazili iz Srbije. Suprotno tome, relativno brža integracija katoličkog stanovništva u novi kulturni svjetonazor potaknuta je, između ostaloga, i činjenicom da je riječ o zapadnokršćanskoj civilizaciji, dok je franjevačka kulturna tradicija, koja je i ranije baštinila latinično pismo, kao i sveukupna djelatnost franjevaca na polju pokretanja časopisa još u osmanskom periodu, otvorila put ka bržem uključivanju katoličkog stanovništva u nove tokove pisane riječi. U skladu s navedenim može se konstatirati da forme pisane riječi ne samo u austrougarskom periodu nego i u prvim decenijama XX st. imaju naglašenu konfesionalnu orijentaciju.
More...
Nakon četiri stotine godina u nekoliko različitih administrativnih formi u okviru Osmanskog Carstva kao države s najbrojnijim etnosima na svijetu, Bosna dolazi pod austrougarsku upravu, a od 1918. god. postaje dijelom uzastopnih, također višenacionalnih država. Te promjene kroz nekoliko državnih sistema i smjenu civilizacija doživljava i visočka sredina, nekadašnja kasaba i nahija sa mjestima koje je obuhvatala.
More...
The paper presents different approaches of preserving valuable historical data using modern technologies. The IoT paradigm can easily be applied to the field of cultural and historical heritage. Static cultural places can greatly benefit popularity from intelligent objects, sensors, applications and services. Software architecture of an innovative tourist guide is presented.
More...
Tema nasilja u antičko doba, a posebno nasilja nad ženama, posljednjih godina zauzima nešto veću pažnju istraživača i istraživačica. Publicirano je nekoliko vrlo značajnih zbornika, knjiga i radova koji su iz različitih perspektiva nastojali obraditi ovu tematiku.1 Nažalost, istočnojadranska obala tom prilikom nije zasebno obrađivana, osim što se eventualno navode neki fragmentarni podaci u kojima se spominje ovo područje. Tome je vjerovatno doprinijela činjenica da nasilje nad ženama nije predstavljalo predmet posebnog interesa antičkih autora koji su pisali o ovom prostoru niti se na epigrafskim spomenicima, kao glavnim izvorima informacija, navodi da je komemorirana preminula kao žrtva nasilničkog ponašanja. Okolnosti pod kojima je neko umro općenito su rijetko navođene na rimskim nadgrobnim spomenicima. Naravno, postoje određeni izuzeci koje ćemo ovom prilikom obraditi. Zbog toga je potrebno vrlo pažljivo analizirati dostupnu izvornu građu da bi se mogli izvući određeni zaključci o ovom fenomenu u antičkom periodu.
More...
Iako su danas teme poput nasilja, naročito nasilja nad ženama, itekako prisutne u okvirima socioloških promišljanja u Bosni i Hercegovini, i ovo poglavlje nastoji doprinijeti ozbiljnijem identificiranju različitih društvenih i kulturoloških faktora koji utječu na veliko prisustvo nasilja nad ženama u Bosni i Hercegovini. Različita sociološka istraživanja o nasilju nad ženama omogućavaju razumijevanje kompleksnih uzroka i posljedica ovoga fenomena. Razumijevanje dinamike nasilja i identifikacija ranjivih grupa itekako može nadalje pomoći u razvoju efikasnih strategija za prevenciju i intervenciju kada je ovaj konkretan društveni problem u pitanju.
More...
Interest in the study of Jewish history and culture in northwestern Bohemia has grown since the late 1980s, leading to numerous publications and online resources. The region's Jewish cemeteries, often neglected and damaged by Nazi and communist regimes, have become a focal point of research. The Jewish communities in areas like Teplice, Ústí nad Labem, and Litomìøice have left behind significant historical records, including cemetery inscriptions and community documents. Efforts to preserve these sites have increased, with many cemeteries undergoing restoration funded by the European Union and local authorities. The Teplice Jewish community, once the second largest in Bohemia, has a rich history documented through various sources. The Ústí nad Labem cemetery, established in 1866, faced significant damage during and after World War II. In Litomìøice, the Jewish cemetery dates back to the 16th century, with many historical tombstones still present. The preservation and study of these cemeteries provide valuable insights into the Jewish heritage of the region. Local organizations and volunteers play a crucial role in these restoration efforts. The ongoing research and preservation work aim to honor and remember the Jewish communities that once thrived in northwestern Bohemia.
More...