We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.

0.00 €

HELSINŠKE SVESKE №23: Žene i deca - 4. Srbija u modernizacijskim procesima XIX i XX veka

Author(s): Vera Gudac-Dodić,Momčilo Isić,Dubravka Stojanović,Sanja Petrović Todosijević,Olivera Milosavljević,Andrej Šemjakin,Radmila Radić,Aleksandra Vuletić / Language(s): Serbian

"Helsinške sveske" pod naslovom Žene i deca proizišle su iz projekta Srbija u modernizacijskim procesima XIX i XX veka. Saradnici koji su ovaj projekat začeli devedesetih godina prošlog veka pronalazili su razne izdavače za zbornike radova u kojima su saopštavali rezultate svojih istraživanja. Tako su se prva dva zbornika pojavila u izdanju Instituta za noviju istoriju Srbije; treći u izdanju autora, koje je potpisala Dubravka Stojanović, dok se četvrti zbornik pojavljuje u okviru pomenute edicije Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji. Hronološka granica istraživanja pomerena je već u drugom zborniku unazad: obuhvaćen je i XIX vek, što znači: srpska država i društvo u celom modernom dobu. U isto vreme, sužen je sadržaj istraživanja. Za razliku od prvog zbornika, koji ima multidisciplinarni karakter, jer su istraživana razna područja (ekonomija, politika, prosveta i obrazovanje, kultura), u narednim zbornicima preovlađuju istoričari koji se bave društvenom istorijom a u fokusu istraživanja je jedan problem: položaj žene, uticaj elita, žene i deca. U oba slučaja, istraživanja su podjednako delimična: ona ne predstavljaju celinu ni u hronološkom smislu ni u smislu obuhvaćenosti svih aspekata relevantnih za problem koji je istraživan. Na ovakav pristup modernizacijskim procesima u Srbiji XIX i XX veka uticalo je više činilaca: stanje istraženosti; teorijske osnove istraživanja; raščlanjenost istorijskog procesa, to jest njegova periodizacija, kako bi se uočila njegova dinamika i glavne karakteristike.

More...

0.00 €

Facing the Challenges of Separatism: The EU, Central Asia and the Uyghur Issue

Author(s): Sébastien Peyrouse / Language(s): English

During 2008, the move to grant Kosovo independence, the Russo-Georgian war and the revival of tensions in Xinjiang and Tibet moved the question of separatism once again to the top of the international agenda. In each of the three cases, the contradictory nature of issues to do with the inviolability of borders and a people’s right to self-determination, which marked European history in the first half of the 20th century and were brought to the surface with the break-up of the Communist federations (the Soviet Union, Czechoslovakia and Yugoslavia), were once again raised. The re-emergence of the principle of secession and the support offered to particular regions seeking independence from powerful states represents a considerable new challenge in the international system and one that could have a particular resonance in Eurasia. Although since independence, all post-Soviet states have shared an interest in clamping down on separatist claims, this situation has suddenly changed with the Russian Duma’s recognition of South Ossetia and Abkhazia as independent.

More...

0.00 €

BETON - Kulturno propagandni komplet br. 193, god. XIII, Beograd, utorak, 20. mart 2018.

Author(s): Aleksandar Pavlović,Aleksandar M. Novaković,Petar Matović,Miloš Živanović / Language(s): Serbian

MIXER, Aleksandar Pavlović: Seksualno nasilje kao znak rađanja nacije; antiCEMENT, Aleksandar Novaković: Potcenjena snaga; ARMATURA, Petar Matović: Iziđi mi na metaforu; VREME SMRTI I RAZONODE, Miloš Živanović: Apel srpskom narodu; BLOK BR. V, Studiostrip: Monika via Italia /2

More...

0.00 €

Zakon protiv istorije

Author(s): Dubravka Stojanović / Language(s): Serbian

Poslednjih godina u Evropi je učestala praksa donošenja zakona koji propisuju narative o prošlosti, kojima se uspostavljaju „zvanična sećanja“, navodno po uzoru na zakone o zabrani poricanja Holokausta. Međutim, ispostavilo se da se ova nova vrsta propisivanja ispravnog govora o prošlosti može iskoristiti za razne vrste „pranja istorije“ i nametanje jednog i jedinog odobrenog mišljenja. Tu spada i kontroverzna Rezolucija Evropskog parlamenta o evropskoj svesti i totalitarizmu, kojom su 2009. godine u isti paket stavljeni fašizam, nacizam i komunizam. Ovo je pokrenulo velike debate i čitav pokret istoričara pod nazivom Sloboda za istoriju. Najveća istoriografska imena okupila su se oko ideje da je svako propisivanje istorijskih narativa u suštini ograničavanje slobode naučnog istraživanja i nametanje trenutnih ideoloških opredeljenja, što je suprotno principima slobode misli i izražavanja.

More...

0.00 €

Branislav Dimitrijević – intervju

Author(s): Branislav Dimitrijević,Srećko Pulig / Language(s): Serbian

Beogradski teoretičar i povjesničar umjetnosti Branislav Dimitrijević predstavio je u Zagrebu svoju knjigu „Potrošeni socijalizam. Kultura, konzumerizam i društvena imaginacija u Jugoslaviji (1950- 1974)” u izdanju Fabrike knjige iz Beograda. Ovaj autor knjiga i kataloga o modernoj i suvremenoj umjetnosti, kustos i suradnik mnogih muzeja, ovdje se okušao u tematici kulturalnih studija.

More...

0.00 €

Devedesete

Author(s): Srđan Veljović / Language(s): Serbian

Okosnicu ove izložbe čine fotografije vezane za kontekst vojske, razvrstane u dve grupe: prva iz 1987/8. godine – period JNA i potonja iz 1999. godine – rat protiv NATO. Prostor između ova dva vremena zauzimaju predstave situacija ispoljavanja društvenosti, subjektivnosti: slučaj kluba Industrija, iliti tehno potkultura u Srbiji, splav Lukas – turbofolk, ulična akcija Saše Markovića Mikroba Žudnja za životom, Vilhelm Rajh, nedeljna spontana okupljanja – narodna veselja na Kalemegdanu. Deo radova se odnosi na saradnju sa umetničkim kolektivima Ledart i Labin Art Express (LAE). Tu su i 9. mart 1991, zatim granični kamen između Albanije i SFRJ na Prokletijama (maj, 1991) u momentu kada je postojalo izvesno da država prestaje da postoji, preko mečkara u Knez Mihajlovoj ulici u Beogradu 1993. i sve do studentskih protesta iz decembra 1996. godine i uličnog izloga venčanica u centru Beograda. Grupa fotografija koja na prvi pogled značajno odstupa od ostalih ukazuje na ono što prethodi, ono što je izgubljeno. Ukazuje na mesto odakle smo uskočili u 90-e.

More...

0.00 €

Jezična prošlost u službi politike

Author(s): Snježana Kordić / Language(s): Croatian

U ove četiri države, u Hrvatskoj, Srbiji, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori vlada nacionalizam. Nacionalističkim elitama je jako stalo da kroz škole i medije usađuju u populaciju takvu priču o prošlosti koja bi opravdala i čak učinila naizgled neminovnim ono što je u interesu vladajućih. Cilj im je, preko onoga što predočavaju kao povijest, cementirati nacionalističku ideologiju. Pritom se koriste dvije glavne strategije: jedna je stalno ponavljanje neistina, a druga je prešućivanje bitnih činjenica. Te strategije presudno obilježavaju prikazivanje naše jezične prošlosti. Kako to u praksi izgleda, o tome će sada biti riječi.

More...

0.00 €

Samoupravljanje i performans

Author(s): Aleksandra Jovićević / Language(s): Serbian

Review of: Branislav Jakovljević "Efekti otuđenja: performans i samoupravljanje u Jugoslaviji, 1945-91" / "Alienation Effects: Performance and Self-Management in Yugoslavia, 1945-91", University of Michigan Press, 2016. Review by: Aleksandra Jovičević

More...

0.00 €

EU kao Jugoslavija

Author(s): Vladimir Gligorov / Language(s): Serbian

U čemu je sličnost između jugoslovenske federacije i Evropske unije? U nedovršenosti, nestabilnosti, nedemokratičnosti, nesklonosti privrednom rastu i razvoju? Najpre, u čemu su razlike. Svaka politička zajednica doprinosi postojanju određenih javnih dobara kao što su bezbednost, pravda i blagostanje. U nekima je nivo tih dobara veći u drugima manji, u nekima građani uživaju sve koristi od života u konkretnoj političkoj zajednici, a u drugima tek neke. Moglo bi se reći, ili bar sam ja tako mislio i kada sam se bavio Jugoslavijom i sada kada gledam šta se događa u Evropskoj zajednici, da se zemlje ili zajednice održavaju ukoliko su bezbedne za njihove stanovnike, a raspadaju se ako nisu pravične. Kako, dakle, stoji stvar kada se taj kriterijum održivosti, nazovimo ga tako, primeni na Evropsku uniju, imajući u vidu iskustvo Jugoslavije.

More...

0.00 €

Jugoslavija i izdaja

Author(s): Viktor Ivančić / Language(s): Croatian,Serbian

„Kada danas kažete da ste za Jugoslaviju i da biste voleli da ona bude očuvana, ljudi vas gledaju zapanjeno, jer je Jugoslavija za njih ono iskustvo koje imaju i u kojem ne vide ništa što bi vredelo sačuvati. Ni s tim se potpuno ne slažem, ali u svakom slučaju kad kažem da sam za Jugoslaviju, ne pada mi na pamet da se vraćam u prošlost. Ali mislim da su moguće i neke druge varijante. Čak mislim da nismo sposobni uopšte da zamislimo kakve sve alternative postoje, kao što mislim da nije pametno sad pokušavati definisati tu Jugoslaviju. Onog trenutka kad to postane predmet našeg razgovora – ideja će sigurno biti. Ali mi se još uvek bavimo destrukcijom. No, i tome će doći kraj. Jer ne vidim šta bi se još imalo uništavati.“

More...

0.00 €

Rehabilitacija

Author(s): Olivera Milosavljević / Language(s): Serbian

Prenosimo izlaganje Olivere Milosavljević, istoričarke i profesorke na Filozofskom fakultetu u Beogradu, održano 10. maja u Kulturnom centru Novog Sada na tribini Alternativne kulturne organizacije povodom nastavka procesa rehabilitacije ratnog zločinca Draže Mihailovića.

More...

0.00 €

Fatalističko tumačenje raspada Jugoslavije

Author(s): Olivera Milosavljević / Language(s): Serbian

Review of: Dejan Jović, "Jugoslavija – država koja je odumrla", Samizdat B 92 (Beograd) and Prometej (Zagreb), 2003. Review by: Olivera Milosavljević

More...

0.00 €

Ustaše četnici na Kozari

Author(s): Boris Dežulović / Language(s): Croatian

Zvao me neki dan u dva iza ponoći Kožo da ispriča vic. Ima on taj običaj, zovne u gluho doba noći iz kafane da ispriča vic. Elem, jula 1942. upali njemački vojnici, ustaše i četnici u neko potkozarsko selo, pa zatekli tamo samo jednu staricu u crnom. “Baba, kaži brzo, đe su partizani?”, prijeteći joj podvikne mrki četnik, a baba ga zbunjeno pogleda i kaže: “Đesupartizani!”

More...

0.00 €

Mesto sećanja

Author(s): Svetlana Slapšak / Language(s): Serbian

Nije reč samo o konceptu francuskog istoričara Pjera Nora o mestima gde se, po dogovoru ili protiv njega, neguje sećanje na neki događaj važan za kolektivnu istoriju: reč je i o mestu sećanja u svim oblicima, dakle i ličnih, u ispisivanju prošlosti u kulturi i svakodnevnoj politici, i korigiranju tog ispisivanja u skladu sa istorijom i njenim istraživanjima i zaključcima. Kada se lično sećanje, kome nije dato da se oblikuje kao kolektivno zbog političke utilitarnosti bilo kojeg tipa, grubo deformiše i groteskno menja dok su još živi njegovi nosioci, nastaje ozbiljan problem. I naravno, najgore je kada se brlja sa „starim“ sećanjem, onim koje ima potporu ne samo u državnim feštama i ideološkim saobraćajnim znacima, nego upravo u ličnom i svakodnevnom.

More...

0.00 €

Da nam živi rad!

Author(s): Dubravka Ugrešić / Language(s): Croatian

U Amsterdamu, nedaleko od moga kvarta, neki Bugari otvorili su dućan. Staklo trgovine oblijepili su s unutrašnje strane bugarskom zastavom. Tako je dućan ispao jako uočljiv izvana, i zamračen iznutra. U dućanu se prodaju precijenjene i preskupe bugarske namirnice. Tako je više-manje sa svim etnodućanima. Najprije dođu migranti, a onda za njima etno-dućani. Etno-dućani nakon nekog vremena nestaju, a migranti, hm, valjda ostaju?! Broj Bugara u Holandiji očito raste, jer su se u posljednjih godinu dana samo u Amsterdamu otvorile barem dvije bugarske trgovine. A što se “balkanskoga zuba” tiče, zna se, on ne štedi, dat će koji euro više da zadovolji svoju gurmansku nostalgiju. U dućanu se prodaje bugarsko vino, smrznuti ćevapi i pljeskavice, pite sa sirom (banice), kiseli krastavci i paprika, ajvari, pindžuri, ljutenice, i slatkiši koji kao da su ispali iz kakvih paketa pomoći gladnima, svima je, naime, istekao rok trajanja. Dućan je zapušten i neuredan, kupac se posvuda zapliće o kartonske kutije. Pored kase sjedi mladić i ne miče se, zamro je, baš kao da se kakvome svecu zavjetovao da iz njega nitko nikada neće izvući ni A, ni B. Djevojka za kasom ljepušna je na način na koji to toplo savjetuju magazini za tinejdžerke. Ima kratku suknjicu, dugu ravnu plavu kosu, preplanuli ten. Preplanulost je njezin puder u prahu. Prepredenost koristi kao tekući. Curica za kasom rašpa noktiće, a pored nje čeka i bočica s lakom za nokte. Prizor me ispunjava veseljem. Mala se prepredeno kezi. Kupujem ljutenicu, bugarski (da, turski, grčki, makedonski, srpski) sir i tri velika bugarska pradajza. Doviždane. Doviždane.

More...

0.00 €

Strah od balkanizacije Evrope

Author(s): Stevan K. Pavlović,Igor Živanović / Language(s): Serbian

Interview with Stevan K. Pavlović by Igor Živanović.

More...

0.00 €

Nostalgija ili bilo, pa došlo

Author(s): Mitja Velikonja / Language(s): Serbian

“Ma šta imate vi Slovenci da kukate za Jugoslavijom, kad ste je prvi napustili?” Ovo i slična pitanja morao sam često da slušam kada sam tokom prethodnih godina, baveći se istraživanjem jugonostalgije, u raznim delovima nekadašnje zajedničke zemlje i u inostranstvu, razgovarao s ljudima, sakupljao materijale, tražio kontakte, fotografisao i kupovao antikvitete i suvenire te pratio skupove jugonostalgičara. To su mi govorili sa onom poznatom mešavinom zezanja i ozbiljnosti, sarkazma i ponosa, zajedljivosti i blagonaklonosti, koja je našim ljudima omogućila da prežive sve političke (ne)zgode prošlih decenija.

More...

0.00 €

Od pijanca i plota do devete rupe

Author(s): Vojin Dimitrijević / Language(s): Serbian

Rušenje Berlinskog zida u noći između 9. i 10. novembra 1989. simbolički je značilo početak kraja “realnog socijalizma” kao političkog sistema i “socijalističkog lagera” u vidu disciplinovane grupe država predvođene SSSR-om. Na žalost, za većinu stanovnika Jugoslavije bio je to takoreći periferan događaj: pažnju su zaokupljali velika politička kriza u federaciji i opasni predznaci međunacionalnih sukoba. Prvi višestranački izbori održani su tek naredne godine i na njima je obuzetost nacionalnom emancipacijom zasenila pitanja demokratije i ljudskih prava.

More...

0.00 €

Milošević, nemotivisano zlo

Author(s): Srđa Popović / Language(s): Serbian

Tokom svih osam godina ratnih sukoba na tlu bivše Jugoslavije, zapadnu, a pre svega američku politiku karakterisale su konfuzija, uljuljkivanje u neosnovane nade, odlaganje i izbegavanje odluka; nedostatak fokusa i odlučnosti. Najverovatnije da razlog za ovakvo ponašanje Sjedinjenih država treba tražiti u činjenici da se 1991. Jugoslavija nalazila pri dnu liste prioriteta Stejt departmenta.[1] Bilo je to vreme velikih previranja u svetu. Kraj Hladnog rata, pad komunizma i ujedinjenje Nemačke bili su nesumnjivo događaji čiji je epohalni i globalni značaj uveliko nadilazio sitničave etničke razmirice jugoslovenskih lidera. Naročito s obzirom na to da je Jugoslavija u to vreme smatrana kandidatom koji je, u poređenju sa drugim bivšim komunističkim zemljama, imao najveće šanse za bezbolnu tranziciju, kako prema parlamentarnom sistemu i otvorenoj tržišnoj ekonomiji, tako i ka integracijama sa evropskim ekonomskim i političkim institucijama. Usredsređeni na velika globalna zbivanja i uvereni u sposobnost Jugoslavije da obavi svoju mirnu tranziciju, zapadne diplomate su potcenile latentnu mogućnost da sitničave svađe eskaliraju u ogromno nasilje.

More...

0.00 €

Kritička kultura sećanja

Author(s): Todor Kuljić / Language(s): Serbian

Izgleda da je 2005. godine suočavanje sa bliskom prošlošću novih balkanskih država pod pritiskom izvana dobilo nove tonove. Zaoštrena je debata oko ratnih zločina unutar i između država. Hrvati grčevito brane dignitet Domovinskog rata, a Srbi nastoje da ublaže neuporedivost genocida u Srebrenici ističući i ostale zločine. Domovinski rat se ne smije kriminalizovati, a Srebrenica je rezultat smišljene propagande – jesu parole kojima se umiruje povređeno vrelo ponosnog nacionalnog osećanja običnog čoveka. Ne manje je upadljiva retorika po kojoj su se svi branili od agresije, a ako je i bilo preterivanja, reč je o ekscesima.

More...