We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.
W lasach Zamojszczyzny w czasie II wojny światowej znalazły schronienie tysiące partyzantów. Tak liczne oddziały leśne były odpowiedzią na terror niemiecki, który ten region doświadczył wyjątkowo dotkliwie. Do najaktywniejszych organizatorów tutejszego podziemia należał por. Tadeusz Kuncewicz „Podkowa”, członek ZWZ-AK, którego oddział latem 1943 liczył już około 120 partyzantów pochodzących z okolic Zamościa, Zwierzyńca i Szczebrzeszyna. Wziął on na siebie w dużym stopniu ciężar walki z Niemcami w okresie wysiedleń i pacyfikacji Zamojszczyzny, a także przeprowadzał akcje przeciwko kolonizatorom niemieckim („czarnym”), których w latach 1942–43 sprowadzano tam na miejsce masowo wysiedlanych chłopów polskich. Celem ataków stawali się także Ukraińcy, traktowani jako sprzymierzeńcy okupanta. Dziennik „Wiarusa” – żołnierza z oddziału „Podkowy” – jest jednym z nielicznych takich świadectw tworzonych na gorąco. Pisany był w 1944 roku – szczególnie trudnym dla partyzantki, która zaczęła stanowić poważne zagrożenie dla wojsk niemieckich, wycofujących się tędy pod naporem Armii Czerwonej. Wobec takiej sytuacji Niemcy podjęli zamiar całkowitej likwidacji partyzantki na Zamojszczyźnie i w czerwcu 1944 przeprowadzili przeciwko niej zorganizowane na ogromną skalę akcje Sturmwind I (okrążenie w Lasach Janowskich) i Sturmwind II (w Puszczy Solskiej), z których cało wyszło niewielu partyzantów. „Wiarusowi” udało się przeżyć. Bolesław Polakowski urodził się w 1924 roku w Szczebrzeszynie. Po wojnie został w rodzinnym mieście i był tu m.in. prezesem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Zmarł w 1988 roku. W Szczebrzeszynie przechowany został również, liczący około 60 stron, maszynopis jego dziennika, który pomagał opracować dr Zygmunt Klukowski – kronikarz Zamojszczyzny, twórca archiwum zamojskiej AK, podczas pracy konspiracyjnej zaczął gromadzić dokumenty, wspomnienia, dzienniki, często pisane na jego zamówienie (zob. „Karta” 42, 49, 62). Dziennik „Wiarusa” znajduje się w kolekcji Zygmunta Klukowskiego, przechowywanej w Bibliotece KUL w Lublinie (sygn. 851). Dziękujemy Alicji Kwiecińskiej, krewnej Autora, i Aleksandrowi Przysadzie ze Szczebrzeszyna za pomoc w przygotowaniu tekstu.
More...
Po 1945 roku polska wieś wpadła w tryby nowego państwa, formowanego na wzór ZSRR. Zgodnie z podjętą w 1948 roku decyzją władz sowieckich, we wszystkich krajach im podległych miała zostać przeprowadzona kolektywizacja rolnictwa. Już wkrótce położono na nią nacisk – tworzono PGR-y i spółdzielnie produkcyjne. Niejednokrotnie chłopi byli do nich wcielani przymusowo, przy zastosowaniu brutalnych represji; stan taki trwał do roku 1956.
More...
W kolejnych numerach (od „Karty” 71) przedstawiamy postulowaną przez Ośrodek KARTA wizję archiwistyki społecznej w Polsce. Niezwykle ważne dla realizacji tego planu jest wsparcie go przez prof. Władysława Stępniaka, Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Razem możemy skutecznie dokonać zmian...
More...
23 stycznia 1945 Rano rozległy plac przed królewieckim Dworcem Głównym jest zapełniony uchodźcami. Wozy drabiniaste wypakowane spiętrzonymi bagażami ustawione są w ciasnych rzędach. Z bocznych ulic stale nadjeżdżają kolejne, powożone najczęściej przez kobiety. Aż strach pomyśleć, jak to wszystko się skończy. Z zachodu wracają już pociągi, bo trasa jest zablokowana. Pozostaje jedynie droga do Pillau* [Pilawa]. Wydaje się jednak, że chwilowo nikogo to nie niepokoi. [...]
More...
Po II wojnie światowej pozostała mapa pamięci, odzwierciedlająca kontury zaginionego europejskiego świata, który historia zmiotła z powierzchni ziemi. Przewodnikami po tej przestrzeni są dziś najczęściej zapisane świadectwa. Wokół jednego z wielu obszarów minionego świata – prowincji niemieckiej, Prus Wschodnich, obracają się dwie przedstawione tu relacje.
More...
Planowana obecnie ustawa o „dekomunizacji ulic” wywołała kwestię, kim są właściwie ich patroni. Dla Aleksandry Domańskiej projektowana reforma stała się przyczynkiem nie tylko do odkrywania tożsamości swojej babci, ale i próby zrozumienia jej motywacji. Owocem tego jest książka Ulica Cioci Oli, która ukaże się na jesieni nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Prezentujemy redakcyjny wybór z książki, jednocześnie zapowiadając ciąg dalszy dyskusji w tej sprawie w „Karcie” 73.
More...
Amerykański Korpus Pokoju jest agencją rządu Stanów Zjednoczonych, której pomysł pojawił się w trakcie kampanii prezydenckiej senatora Johna F. Kennedy’ego. Na spotkaniu ze studentami Uniwersytetu w Michigan Kennedy spontanicznie zapytał, ilu z nich mogłoby poświęcić czas na pomoc krajom rozwijającym się. Tysiącstudentów odpowiedziało pozytywnie. Od tej pory poparcie dla tej idei rosło. W tym duchu było też utrzymane przemówienie inaugurujące objęcie stanowiska prezydenta przez Kennedy’ego; powiedział wtedy: „Nie pytaj, co twój kraj może zrobić dla ciebie – zapytaj, co ty możesz zrobić dla swojego kraju”.Korpus Pokoju
More...
Polska w 1918 roku, po długim okresie niebytu, dojrzała do niepodległości i ją odzyskała. Miała stać się zarazem państwem demokratycznym, ale do tej roli – jak się miało okazać – jeszcze nie dorosła. Scena polityczna w początkach II Rzeczpospolitej była chwiejna i skłócona. Wpływ na to miało nie tylko wcześniejsze rozbicie społeczeństwa na trzy różne zabory czy kiepski stan gospodarki kraju, ale również – skomplikowane tło polityczne w całej Europie. Po I wojnie światowej w wielu państwach pojawiła się masowa bieda i bezrobocie, w niektórych nastąpił kryzys demokracji – w Niemczech kiełkował nazizm, we Włoszech władzę objęli faszyści. Europę ogarnęły, wzorowane na nich, silne nastroje nacjonalistyczne.
More...
review of: --------------------- D. NÖRR, Aspekte des römischen Völkerrechts. Die Bronzetafel von Alcantara, Abh. Bayer. Ak. d. Wiss., phil.-hist. Kl., N.F. Heft 101, München 1989 und D. NÖRR, Die Eides im römischen Völkerrecht, Heidelberg 1991 (Juristische Studiengesellschaft Karlsruhe; H. 191)
More...